Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι ο «παγετώνας της Αποκάλυψης» βρίσκεται κοντά στην κατάρρευση

Ανησυχία προκαλούν τα νέα επιστημονικά δεδομένα γύρω από τον λεγόμενο «Doomsday Glacier», με ερευνητές να προειδοποιούν ότι ο παγετώνας Thwaites στην Ανταρκτική πλησιάζει επικίνδυνα σε μια καταστροφική κατάρρευση, με επιπτώσεις που θα γίνουν αισθητές σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Advancing Earth and Space Sciences, οι επιστήμονες εντόπισαν σαφή σημάδια επιταχυνόμενης αποσταθεροποίησης στον Thwaites, έναν από τους μεγαλύτερους και πιο κρίσιμους παγετώνες της Ανταρκτικής.

Τι δείχνει η νέα μελέτη

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, η σταδιακή αποσύνθεση της λεγόμενης «ζώνης διάτμησης» επηρεάζει άμεσα τη ροή του πάγου προς τα ανάντη. Κατά την τελική φάση εξέλιξης του ανατολικού παγόβουνου του Thwaites (TEIS), καταγράφεται ένα συνεκτικό μοτίβο διαταραχών στην ταχύτητα ροής, το οποίο ξεκινά από τη ζώνη διάτμησης και εξαπλώνεται σε ολόκληρο το παγόβουνο. Το φαινόμενο αυτό, σύμφωνα με τη μελέτη, υποδηλώνει μια ισχυρή δυναμική σύνδεση μεταξύ τοπικών δομικών αστοχιών και της συνολικής συμπεριφοράς του παγόβουνου.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι μετά το 2017 παρατηρείται επιτάχυνση της ροής στο κεντρικό τμήμα του παγόβουνου, σε συνδυασμό με αυξημένα ποσοστά διάτμησης και ανάπτυξης ρωγμών. Οι επιστήμονες σημειώνουν ότι οι εκτεταμένες ρωγμές έχουν πλέον σχεδόν αποσυνδέσει το παγόβουνο από το λεγόμενο «σημείο αγκύρωσης», έναν υποθαλάσσιο ύφαλο που μέχρι σήμερα λειτουργούσε ως φυσικό φρένο στην κίνηση του πάγου.

Ένας επικίνδυνος φαύλος κύκλος

Η μελέτη περιγράφει έναν αυτοενισχυόμενο μηχανισμό, κατά τον οποίο η συσσώρευση ζημιών στα όρια του παγετώνα συγκεντρώνει την παραμόρφωση σε συγκεκριμένα σημεία, οδηγώντας σε ακόμη μεγαλύτερη επιτάχυνση της ροής. Αυτή η επιτάχυνση, με τη σειρά της, επιδεινώνει περαιτέρω τις ρωγμές και τις φθορές, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που μπορεί να οδηγήσει σε ταχεία αποσύνθεση του παγόβουνου.

Αν ο μηχανισμός αυτός συνεχίσει να λειτουργεί, οι ερευνητές εκτιμούν ότι η κατάρρευση του Thwaites θα μπορούσε να επιταχυνθεί δραματικά.

Οι συνέπειες για τον πλανήτη

Η πιθανή κατάρρευση του παγετώνα Thwaites δεν αποτελεί μόνο ένα τοπικό ή περιβαλλοντικό ζήτημα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να προκαλέσει άνοδο της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας έως και 11 πόδια, δηλαδή πάνω από τρία μέτρα, με ανυπολόγιστες συνέπειες για παράκτιες περιοχές, πόλεις και εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.

Ενδεικτικό της ταχύτητας με την οποία εξελίσσεται η κατάσταση είναι το γεγονός ότι οι ρωγμές στον πάγο έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά, από περίπου 100 μίλια σε περισσότερα από 200 μίλια μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.

Μια από τις μεγαλύτερες αβεβαιότητες για τη στάθμη της θάλασσας

Όπως επισημαίνει η μελέτη, η μελλοντική συμπεριφορά του παγετώνα Thwaites αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες πηγές αβεβαιότητας στις παγκόσμιες προβλέψεις για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Το ανατολικό παγοράφι του Thwaites, το οποίο είναι πλωτή προέκταση του παγετώνα, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το σημείο αγκύρωσης στον βόρειο τομέα του. Τα σημεία αυτά εμποδίζουν τη ροή του πάγου, αλλά ταυτόχρονα προκαλούν παραμορφώσεις, συμπίεση και ρωγμές.

Τα τελευταία 20 χρόνια, από το 2002 έως το 2022, οι επιστήμονες καταγράφουν σημαντική αύξηση της θραύσης του πάγου ανάντη του σημείου αγκύρωσης, γεγονός που εντείνει τους φόβους για το μέλλον του παγετώνα.

Η πορεία του Thwaites παρακολουθείται στενά από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, καθώς η πιθανή κατάρρευσή του θα μπορούσε να αποτελέσει ένα από τα πιο καθοριστικά γεγονότα στην εξέλιξη της κλιματικής κρίσης.