Πράσινη επανάσταση στην τροφή που θρέφει το ήμισυ της ανθρωπότητας

Βάσει μιας τεράστιας τράπεζας ποικιλιών ρυζιού που φυλάσσονται στις Φιλιππίνες και της κινεζικής τεχνολογίας, διεθνής ομάδα ερευνητών κατάφερε να προσδιορίσει την αλληλουχία του γονιδιώματος περισσοτέρων από 3.000 ποικιλιών ρυζιού, δηλαδή να καταρτίσει ένα είδος καταλόγου των γονιδίων τους.

Οι καλλιεργητές ρυζιού θα μπορούν να χρησιμοποιούν τα δεδομένα αυτά για να αναπτύξουν ορισμένα χαρακτηριστικά του δημητριακού ώστε να αποσπάσουν ποικιλίες με υψηλότερες αποδόσεις, πιο ανθεκτικές και πιο διατροφικές, δήλωσαν οι ερευνητές, ενδιαφερόμενα μέρη στο πρόγραμμα.

"Αυτό θα συντείνει στην ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας των καταναλωτών", αναφέρει ο Κένεθ Μακ Νέιλι, αμερικανός βιοχημικός στο Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας Ρυζιού (IRRI) που εδρεύει στο Λος Μπάνος, νοτίως της Μανίλας. Η μη κυβερνητική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1960 συνεργάζεται με διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες για τη βελτίωση των ποικιλιών.

Με την πάροδο των αιώνων, οι αγρότες βελτίωσαν τις ποικιλίες απομονώνοντας ορισμένα χαρακτηριστικά και διασταυρώνοντάς τα.
Ωστόσο, υπογραμμίζει ο Κένεθ Μακ Νέιλι, δεν ήξεραν ποια γονίδια ήλεγχαν ποιο χαρακτηριστικό του δημητριακού.

Η αλληλουχία του γονιδιώματος θα επιτρέψει να δοθεί μια ώθηση επιτάχυνσης στη διαδικασία, υπογραμμίζουν οι ερευνητές.

Βελτιωμένες ποικιλίες θα μπορούν να είναι διαθέσιμες στους αγρότες σε λιγότερο από τρία χρόνια, έναντι 12 χρόνων που θα χρειάζονταν χωρίς αυτές τις γενετικές πληροφορίες.

Η αλληλουχία επιτρέπει την αποκρυπτογράφηση του γενετικού κώδικα, βάσης της γενετικής κληρονομιάς όλων των ζώντων οργανισμών. Είναι σαν οι επιστήμονες να έχουν λύσει ένα τεράστιο παζλ που σχηματίζεται από δισεκατομμύρια μικροσκοπικά κομμάτια, αναφέρουν.

Επανάσταση στη διατροφή

Το IRRI συνεργάστηκε για τις έρευνές του με την BGI, κινεζική εταιρία υψηλής τεχνολογίας που ειδικεύεται στη γονιδιωματική.
Κομμάτια φύλλων, τα περισσότερα από τα οποία ελήφθησαν από τις 127.000 ποικιλίες που αποθηκεύονται στην τράπεζα δεδομένων της μκο έγιναν σκόνη από τις ομάδες του Μακ Νέιλι πριν σταλούν στην Κίνα.

Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι οι εργασίες τους ουδεμία σχέση έχουν με την παραγωγή των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών.

Ωστόσο, δηλώνουν ότι οι τεχνικές αυτές θα είναι πολύ χρήσιμες τις επόμενες δεκαετίες εξαιτίας της επιδείνωσης των συνθηκών της καλλιέργειας ρυζιού.

Θα υπάρχουν εκατομμύρια επιπλέον στόματα να τραφούν αλλά η ποσότητα των γεωργικών εκτάσεων θα μειωθεί εξαιτίας της αστικής ανάπτυξης, της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, της κλιματικής αλλαγής και των επακόλουθων της που είναι οι επιζήμιες για τη γεωργία καταιγίδες και ξηρασίες.

Οι ασθένειες θα γίνουν πιο ανθεκτικές στα φυτοφάρμακα και τα ζιζανιοκτόνα, ενώ το γλυκό νερό, που είναι βασικό για την καλλιέργεια του ρυζιού, δεν θα επαρκεί σε πολλά μέρη του πλανήτη.

Οι ερευνητές ελπίζουν ότι οι νέες ποικιλίες θα μπορούν να ανθίστανται σε όλα αυτά τα προβλήματα. "Θα μπορούμε να αποσπάσουμε τις ιδιότητες του ρυζιού που θέλουμε όσον αφορά την αντίσταση στην ξηρασία, τις ασθένειες, την απόδοση", λέει ο Νικολάι Αλεξάντροφ, ρώσος βιοαναλυτής του IRRI.

Οι επιστήμονες μιλούν για δεύτερη "πράσινη επανάσταση"

Η πρώτη ήταν τη δεκαετία του 1960 υπό την αιγίδα κυρίως του αμερικανού βιολόγου, αγρονόμου Νόρμαν Μπόρλογκ, νομπελίστα Ειρήνης 1970, του οποίου οι εργασίες για μια ανθεκτική ποικιλία σιταριού επέτρεψαν να σωθούν εκατομμύρια ζωές από τον λιμό.
Η καλλιέργεια υβριδικών φυτών είχε ενισχύσει τις αποδόσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Σήμερα οι ερευνητές ελπίζουν επίσης ότι οι εργασίες τους θα χρησιμεύσουν στην παραγωγή πιο πλούσιων διατροφικά ποικιλιών, που θα χρησιμεύσουν στην καταπολέμηση ορισμένων ασθενειών στον άνθρωπο.

"Εξετάζαμε τον εμπλουτισμό σε μικροθρεπτικά συστατικά", αναφέρει ο Νέζε Σρίνιβασουλου, ινδός ερευνητής αρμόδιος για την ποιότητα και τη διατροφή στο IRRI.

Η συχνότητα εμφάνισης του διαβήτη τύπου-2 που πλήττει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους, μπορεί να περιοριστεί με την ανάπτυξη ποικιλιών ρυζιού που θα ελευθερώνουν πιο αργά το σάκχαρο στο αίμα.

Το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας Ρυζιού ελπίζει επίσης να αναπτύξει ρύζι πιο πλούσιο σε ψευδάργυρο, κάτι που θα επέτρεπε την καταπολέμηση διαταραχών ανάπτυξης και θανάτων που έχουν σχέση με τη διάρροια στην νοτιοανατολική Ασία.