Διορθωτικές κινήσεις από την κυβέρνηση για την αποφυγή παραγραφής εγκλημάτων φοροδιαφυγής

Μετά από την αρνητική δημοσιότητα που έλαβαν τα άρθρα 32 και 96 του ν. 4745/2020 και ειδικά μετά από δημοσίευμα των Financial Times που ομιλούσε για κίνδυνο παραγραφής χιλιάδων υποθέσεων η κυβέρνηση προχώρησε σε νομοθετικές αλλαγές για να αποσοβήσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Με το άρθρο 134 του νομοσχεδίου αντιμετωπίζεται το ζήτημα της παραγραφής των εγκλημάτων φοροδιαφυγής. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι η παραγραφή των εγκλημάτων της φοροδιαφυγής αρχίζει από το πέρας του χρονικού διαστήματος εντός του οποίου η φορολογική διοίκηση μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 36 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, να εκδώσει πράξη διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου εκτός κι αν έχει ήδη εκδοθεί τέτοια πράξη, οπότε η παραγραφή των ως άνω εγκλημάτων αρχίζει από την έκδοση της πράξης αυτής. Η προτεινόμενη ρύθμιση εφαρμόζεται στα εγκλήματα που τελούνται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου.

Υπενθυμίζεται πως με τα άρθρα 32 και 96 του ν. 4745/2020 εισήχθησαν δικονομικές ρυθμίσεις προκειμένου να εφαρμοστεί αποτελεσματικά η αρχή «ne bis in idem» και η σχετική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στις υποθέσεις φοροδιαφυγής που άγονται ενώπιον των διοικητικών και ποινικών δικαστηρίων.

Οι ως άνω ρυθμίσεις, των οποίων η ισχύς καταλαμβάνει όσα αδικήματα φοροδιαφυγής τελούνται από την ψήφιση του ν. 4745/2020 και εντεύθεν, προβλέπουν ότι εφόσον εκδοθεί εκτελεστή πράξη της φορολογικής αρχής σχετική με την παράβαση της φοροδιαφυγής, η πρόοδος της ποινικής διαδικασίας και η παραγραφή το αντίστοιχου ποινικού αδικήματος αναστέλλονται μέχρι την οριστικοποίηση της διοικητικής πράξης λόγω μη άσκησης προσφυγής ή μέχρι την έκδοση αμετάκλητης απόφασης των διοικητικών δικαστηρίων επί της προσφυγής.

Με τις ρυθμίσεις αυτές διασφαλίζεται α) ότι πριν να επιληφθεί ο ποινικός δικαστής Θα έχει προηγηθεί η κρίση του διοικητικού δικαστή που είναι κατά το Σύνταγμα ο «φυσικός» δικαστής για τις φορολογικές διαφορές και β) ότι δεν υπάρχει κίνδυνος παραγραφής οποιουδήποτε ποινικού αδικήματος δεδομένου ότι το χρονικό διάστημα της παραγραφής αναστέλλεται για όσο καιρό εκκρεμεί η υπόθεση ενώπιον της διοικήσεως ή των διοικητικών δικαστηρίων.

Εντούτοις, η φορολογική αρχή που είναι καθ' ύλην αρμόδια μια τη διαπίστωση της φοροδιαφυγής ελέγχει, λόγω του μεγάλου φόρτου εργασίας, τις σχετικές υποθέσεις με καθυστέρηση και, συνήθως, στα χρονικά όρια που θέτει το άρθρο 36 του ν. 4174/2013, με αποτέλεσμα να υπάρχει ο κίνδυνος η έκδοση της σχετικής διοικητικής πράξης, που θα αναστείλει την πρόοδο της ποινικής διαδικασίας και την παραγραφή του ποινικού αδικήματος της φοροδιαφυγής, να εκδοθεί στα όρια της πενταετούς παραγραφής που θέτει ο ποινικός κώδικας για τα πλημμελήματα (για τα κακουργήματα δεν τίθεται ζήτημα καθώς ο χρόνος παραγραφής τους ξεπερνά κατά πολύ το απώτατο χρονικό διάστημα εντός του οποίου η φορολογική αρχή δικαιούται να εκδώσει την σχετική εκτελεστή διοικητική πράξη).

Προκειμένου λοιπόν να μην αναγκαστεί η φορολογική αρχή να επισπεύσει την διαδικασία ελέγχου των σχετικών υποθέσεων, ανατρέποντας έτσι τον εν γένει προγραμματισμό της αλλά και, παράλληλα, να μην είναι τα σχετικά ποινικά αδικήματα, κατ' ουσίαν, απαράγραπτα, όπως συνέβαινε με τις προϊσχύουσες ρυθμίσεις, εισάγεται προς ψήφιση η προτεινόμενη ρύθμιση.

Η σχετική διάταξη αναφέρει τα εξής:

« Τροποποίηση άρθρου 55Α του ν. 4174/2013 1. Το άρθρο 55Α του ν. 4174/2013 (Α' 170) αντικαθίσταται ως εξής: «Άρθρο 55Α

Παραπομπή εγκλημάτων φοροδιαφυγής σε ποινική δίκη 1. Εάν με βάση την οριστική πράξη διορθωτικού προσδιορισμού φόρου ή την πράξη επιβολής προστίμου συντρέχει περίπτωση τέλεσης ή απόπειρας τέλεσης εγκλήματος φοροδιαφυγής, όπως ορίζεται στο άρθρο 66, υποβάλλεται μηνυτήρια αναφορά από τον Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 68 του Κώδικα. Η ποινική δίωξη ασκείται αυτεπαγγέλτως. 2. Η παραγραφή των εγκλημάτων του παρόντος νόμου αρχίζει από το πέρας του χρονικού διαστήματος εντός του οποίου η Φορολογική Διοίκηση μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 36, να προβεί σε έκδοση πράξης διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου, εκτός κι αν έχει ήδη εκδοθεί τέτοια πράξη, οπότε η παραγραφή των ως άνω εγκλημάτων αρχίζει από την έκδοση της πράξης αυτής.». 2. Το άρθρο 55Α του ν. 4174/2013, όπως αντικαθίσταται με την παρ. 1 του παρόντος, εφαρμόζεται στα εγκλήματα που τελούνται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου.

Με την προτεινόμενη ρύθμιση αντιμετωπίζεται το ζήτημα της παραγραφής των εγκλημάτων φοροδιαφυγής. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι η παραγραφή των εγκλημάτων της φοροδιαφυγής αρχίζει από το πέρας του χρονικού διαστήματος εντός του οποίου η φορολογική Διοίκηση μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 36 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, να εκδώσει πράξη διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου εκτός κι αν έχει ήδη εκδοθεί τέτοια πράξη, οπότε η παραγραφή των ως άνω εγκλημάτων αρχίζει από την έκδοση της πράξης αυτής.

Η προτεινόμενη ρύθμιση εφαρμόζεται στα εγκλήματα που τελούνται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου».