Επιστήμονες έλυσαν μυστήριο 100 εκατομμυρίων ετών για το φύλο των πλατυπόδων
Εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι οι πλατύποδες και οι έχιδνες – τα μοναδικά θηλαστικά της Αυστραλίας που γεννούν αυγά, τα οποία ανήκουν στην κατηγορία των μονοτρημάτων – έχουν μια ιδιαιτερότητα στην ανάπτυξή τους: δεν χρησιμοποιούν τα ίδια γενετικά εργαλεία με τα άλλα θηλαστικά για την ανάπτυξη αρσενικών και θηλυκών εμβρύων.
Σε μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Genome Biology, μια ερευνητική ομάδα βρήκε ισχυρές ενδείξεις ότι το φύλο των μονοτρημάτων εξαρτάται από ένα μόνο γονίδιο – ένα γονίδιο που μοιάζει πολύ περισσότερο με αυτό που βλέπουμε σε ορισμένα ψάρια και αμφίβια παρά σε άλλα θηλαστικά.
Η αναζήτηση του «μυστικού» των μονοτρημάτων
Ο αυστραλιανός πλατύποδας και η έχιδνα (γνωστή και ως ταχυγλωσσίδα) είναι μονοτρήματα, η αρχαιότερη ομάδα θηλαστικών που ζει σήμερα. Αυτά τα μοναδικά πλάσματα είναι γνωστά ως τα μόνα θηλαστικά που γεννούν αυγά.
Οι άνθρωποι και πολλά άλλα θηλαστικά έχουν δύο χρωμοσώματα που καθορίζουν το φύλο, το Χ και το Υ. Ένα έμβρυο με ζεύγος χρωμοσωμάτων XX θα αναπτυχθεί ως θηλυκό, ενώ ένα ζεύγος ΧΥ θα αναπτυχθεί ως αρσενικό.
Σε πολλά θηλαστικά, η διαδικασία που κάνει ένα έμβρυο να αναπτυχθεί ως αρσενικό ενεργοποιείται από ένα γονίδιο που ονομάζεται SRY στο αρσενικό χρωμόσωμα Y. Ωστόσο, στα μονοτρήματα δεν υπάρχει το γονίδιο SRY.
Πριν από περίπου 20 χρόνια, ανακαλύφθηκε ότι τα μονοτρήματα έχουν ένα εντελώς διαφορετικό σύστημα που χρησιμοποιεί πολλαπλά χρωμοσώματα X και Y. Οι επιστήμονες υπέθεσαν ότι τα χρωμοσώματα Y πρέπει να περιέχουν ένα γονίδιο που καθορίζει το φύλο. Αλλά δεν έγινε αυτό.
Αντ'αυτού, ένα γονίδιο αναδείχθηκε ως το επικρατέστερο για τον ρόλο του προσδιορισμού του φύλου στα μονοτρήματα: η ορμόνη αντι-Μιούλεριανη (ή AMH).
Μια αλλαγή ηλικίας 100 εκατομμυρίων ετών
Η νέα έρευνα παρέχει την πρώτη πραγματική απόδειξη ότι μια προσαρμοσμένη έκδοση του AMH που βρέθηκε σε ένα από τα Y χρωμοσώματα των μονοτρημάτων (ονομάζεται AMHY) είναι το γονίδιο που καθορίζει το φύλο τους.
Η ερευνητική ομάδα έδειξε ότι οι αλλαγές στο γονίδιο AMH, οι οποίες έγιναν πριν από πολύ καιρό, θα μπορούσαν να εξηγήσουν πώς προέκυψε το AMHY και έγινε εκείνο που βοηθά στην ανάπτυξη του αρσενικού φύλου.
Μια πρωτιά για τα θηλαστικά
Σε αντίθεση με τα άλλα γονίδια καθορισμού φύλου των θηλαστικών, τα οποία δρουν άμεσα στο DNA, το AMHY είναι μια ορμόνη. Δεν αλληλεπιδρά με το DNA, αλλά δρα στην επιφάνεια των κυττάρων για να «ενεργοποιήσει» ή να «απενεργοποιήσει» γονίδια.
Υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι το AMHY παίζει επίσης ρόλο στον προσδιορισμό του φύλου σε διάφορα είδη ψαριών και αμφιβίων. Ωστόσο, το AMHY στα μονοτρήματα θα ήταν το πρώτο γνωστό παράδειγμα ορμόνης που είναι σημαντικό για τον καθορισμό του φύλου στα θηλαστικά.
Με πληροφορίες από Science Alert