Γιατί μειώθηκαν οι τιμές του ρεύματος αυτό το καλοκαίρι, τυχαίο; Ή μεθοδευμένο;

Το φετινό καλοκαίρι, οι καταναλωτές στην Ελλάδα παρατήρησαν μια μείωση στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος σε σχέση με το περσινό. Αρκετοί έσπευσαν να πιστώσουν την εξέλιξη αυτή στην κυβέρνηση, υποστηρίζοντας ότι η πτώση των τιμών είναι αποτέλεσμα «σωστών πολιτικών» και «στοχευμένων παρεμβάσεων». Ωστόσο, μια προσεκτική ανάλυση των δεδομένων αποδεικνύει το αντίθετο: η μείωση δεν σχετίζεται με θεσμικά ή δομικά μέτρα που έλαβε η χώρα μας, αλλά με εξωτερικούς παράγοντες που δεν ελέγχονται από την εκάστοτε κυβέρνηση. Τι δεν έγιναν;

Πρώτον, δεν υπήρξε καμία αλλαγή στο ρυθμιστικό πλαίσιο που καθορίζει την τιμή της χονδρικής. Το σύστημα της οριακής τιμής εξακολουθεί να ισχύει, πράγμα που σημαίνει ότι η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα εξακολουθεί να διαμορφώνεται από το ακριβότερο καύσιμο που συμμετέχει στο ενεργειακό μείγμα – συνήθως το φυσικό αέριο. Αν όντως υπήρχε κυβερνητική βούληση για μείωση των τιμών, θα έπρεπε να είχαν δρομολογηθεί μεταρρυθμίσεις σε αυτό το πλαίσιο. Τέτοια μέτρα δεν ελήφθησαν.

Δεύτερον, δεν έγιναν νέες διασυνοριακές διασυνδέσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια και να εξισορροπήσουν καλύτερα τις τιμές μέσω εισαγωγών φθηνότερης ενέργειας. Επίσης, δεν μπήκαν σε λειτουργία νέες μπαταρίες ή άλλες τεχνολογίες αποθήκευσης, ώστε να αξιοποιείται η περίσσεια πράσινης ενέργειας και να αποφεύγεται η λειτουργία ακριβών θερμικών μονάδων τις νυχτερινές ώρες. Χωρίς αυτά τα εργαλεία, η χώρα παραμένει εγκλωβισμένη σε ένα ενεργειακό σύστημα εξαρτημένο από τις διακυμάνσεις των τιμών καυσίμων και των καιρικών συνθηκών.

Τρίτον, το ενεργειακό μείγμα παρέμεινε σχεδόν το ίδιο. Η Ελλάδα δεν διαφοροποίησε το ενεργειακό της μείγμα με μόνιμο τρόπο σε σχέση με πέρσι. Οι ίδιες πηγές εξακολουθούν να καλύπτουν τις ανάγκες της χώρας, με το φυσικό αέριο να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο. Αν όντως υπήρχε στρατηγική μείωσης του κόστους, θα βλέπαμε ουσιαστική αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ με σταθερό και διαρκή τρόπο, και όχι περιστασιακά ανάλογα με τον καιρό.

Οι πραγματικοί λόγοι της μείωσης. Τι λοιπόν οδήγησε στη φετινή μείωση των τιμών;

● Ήπιες θερμοκρασίες στον Νότο: Η κατανάλωση για κλιματισμό δεν έφτασε στα περσινά επίπεδα, άρα η ζήτηση έμεινε πιο χαμηλά.

● Δυνατοί άνεμοι: Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (κυρίως αιολικά) συμμετείχαν περισσότερο στο ενεργειακό μείγμα, μειώνοντας την ανάγκη για ακριβότερες μονάδες φυσικού αερίου.

● Φθηνότερο φυσικό αέριο στην Ευρώπη: Στον ολλανδικό κόμβο TTF, που αποτελεί σημείο αναφοράς, η τιμή του φυσικού αερίου ήταν κατά 22% χαμηλότερη σε σχέση με το περσινό καλοκαίρι. Αυτό μεταφράστηκε άμεσα σε χαμηλότερη χονδρική τιμή ρεύματος στην Ελλάδα.

Οι τρεις αυτοί παράγοντες δεν σχετίζονται με κυβερνητική δράση. Είναι αποτέλεσμα συγκυριών: του καιρού και των διεθνών αγορών ενέργειας.

Η μείωση των τιμών το φετινό καλοκαίρι δεν πρέπει να μας αποπροσανατολίσει. Το ενεργειακό μας σύστημα παραμένει ευάλωτο, αφού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εισαγόμενα καύσιμα και από αστάθμητους παράγοντες, όπως οι καιρικές συνθήκες. Χωρίς δομικές αλλαγές, η χώρα μας κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να δει ξανά τις τιμές να εκτοξεύονται, αν ανέβει το φυσικό αέριο ή αν η κατανάλωση αυξηθεί λόγω καύσωνα.

Τι χρειάζεται πραγματικά;

Αντί να πανηγυρίζουμε για μια συγκυριακή μείωση, θα έπρεπε να εστιάζουμε σε στρατηγικές κινήσεις:

Ενίσχυση των ΑΠΕ με αποθήκευση ενέργειας. Ανάπτυξη νέων διασυνοριακών διασυνδέσεων. Αναθεώρηση του μηχανισμού τιμολόγησης στη χονδρική αγορά. Μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από το φυσικό αέριο.

Συνεπώς , η μείωση του κόστους του ρεύματος το καλοκαίρι δεν είναι αποτέλεσμα κυβερνητικών παρεμβάσεων. Είναι απόρροια εξωτερικών παραγόντων – καιρικών και αγοραίων – που δεν έχουν καμία σχέση με πολιτικές αποφάσεις.

Η πραγματικότητα είναι πως η Ελλάδα δεν έχει προχωρήσει σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που θα εξασφάλιζαν μόνιμα χαμηλότερες τιμές και μεγαλύτερη ενεργειακή ασφάλεια. Όποιος λοιπόν ισχυρίζεται το αντίθετο, είτε αγνοεί τα δεδομένα είτε προσπαθεί να παραπλανήσει την κοινή γνώμη.

Μιχάλης Χριστοδουλίδης
Διπλ Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ Ενεργειακός Αναλυτής