Γιατί όλο και περισσότεροι νέοι δεν σκέφτονται την προοπτική να δημιουργήσουν οικογένεια
Τα τελευταία χρόνια, ένα φαινόμενο γίνεται όλο και πιο αισθητό στην ελληνική κοινωνία: Οι νέοι άνθρωποι, ακόμη και όσοι βρίσκονται στην (παραγωγική) τρίτη ή και τέταρτη δεκαετία της ζωής τους, δεν βλέπουν τη δημιουργία οικογένειας ως ένα φυσικό ή αναμενόμενο βήμα.
Για κάποιους φαντάζει κάτι μακρινό χρονικά, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που δεν μπορούν να σκεφτούν καν αυτή την προοπτική.
Αν παλιότερα το να δημιουργήσεις οικογένεια ήταν μέρος ενός, ας πούμε, «κοινωνικού συμβολαίου» που υπαγόρευε τι σημαίνει να μεγαλώνεις, σήμερα αυτό το αφήγημα έχει αρχίσει να αμφισβητείται. Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό;
#1 Οικονομική αστάθεια και επισφάλεια
Αυτός είναι ίσως ο πιο σημαντικός λόγος. Μετά από περίπου 10 χρόνια (παγκόσμιας) οικονομικής κρίσης, την πανδημία Covid-19 και συνεχή αύξηση του κόστους ζωής, πολλοί νέοι στην Ελλάδα δυσκολεύονται να σταθούν στα πόδια τους. Μάλιστα, σύμφωνα με τη Eurostat, οι νέοι στη χώρα μας εγκαταλείπουν το πατρικό σπίτι μετά τα 30 χρόνια, ενώ στην ΕΕ μετά τα 26.
Αν συνυπολογίσουμε ότι ο μέσος μισθός αντιστοιχεί το 2024 στο 52% του μέσου ευρωπαϊκού όταν το 2009 αντιστοιχούσε στο 82,5%, είναι φανερό πως η προοπτική ενός παιδιού μοιάζει με πολυτέλεια για ένα διόλου αμελητέο τμήμα του πληθυσμού. Και όσο και αν συνεχίζουν να υπάρχουν άνθρωποι που ονειρεύονται να δημιουργήσουν οικογένεια, η πραγματικότητα τούς βάζει «φρένο».
#2 Το βάρος της ευθύνης
Δεν είναι καθόλου εύκολο να πάρει ένα ζευγάρι την απόφαση να αποκτήσει παιδί. Η οικονομική αστάθεια και επισφάλεια οδηγούν στο να βιώνουν καθημερινά οι νέοι στρες, πίεση και εν γένει ψυχολογική κούραση.
Η ιδέα να έχουν και την πλήρη ευθύνη για έναν άλλο άνθρωπο -και μάλιστα για πολλά χρόνια- τους τρομάζει. Νιώθουν ότι δεν έχουν το περιθώριο να αποτύχουν και αυτό από μόνο του λειτουργεί αποτρεπτικά στο να πάρουν την απόφαση να δημιουργήσουν οικογένεια.
#3 Αλλαγή προτεραιοτήτων
Πέρα όμως από τα οικονομικά, έχουν αλλάξει και οι προτεραιότητες. Παλαιότερα, η απόκτηση οικογένειας θεωρούνταν βασικός στόχος. Τώρα, πολλοί νέοι άνθρωποι επιδιώκουν την αυτοπραγμάτωση: Θέλουν να κάνουν καριέρα, να ταξιδέψουν, να μορφωθούν περισσότερο, να ανακαλύψουν τι θέλουν και ποιοι είναι. Η δημιουργία οικογένειας φαίνεται πως δεν είναι πια μονόδρομος.
Οι γυναίκες ειδικά νιώθουν σήμερα λιγότερη πίεση να αναλάβουν τον ρόλο της μητέρας σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες. Οι άνδρες, από την πλευρά τους, αναγνωρίζουν ότι η πατρότητα είναι μεγάλη ευθύνη και εμφανίζονται λιγότερο σίγουροι ή πρόθυμοι να την αναλάβουν.
#4 Έλλειψη θετικών προτύπων
Μια άλλη παράμετρος που συχνά παραγνωρίζεται είναι ότι πολλοί νέοι άνθρωποι μεγάλωσαν σε οικογένειες που βίωναν συνεχείς εντάσεις ή ήταν παιδιά χωρισμένων γονιών. Αυτές οι συνθήκες αναπόφευκτα έχουν αφήσει ένα αποτύπωμα.
Η οικογένεια δεν είναι για όλους και όλες ένα ειδυλλιακό περιβάλλον και όσο η κοινωνία δεν προσφέρει δυνατά πρότυπα για το τι σημαίνει ένα αρμονικό και ισότιμο οικογενειακό περιβάλλον, τόσο περισσότεροι νέοι θα διστάζουν να πάρουν την απόφαση να αποκτήσουν παιδί.
#5 Οι άνθρωποι φοβούνται λιγότερο τη μοναχικότητα
Εν τέλει, η κοινωνία αλλάζει. Οι νέοι άνθρωποι σήμερα φοβούνται λιγότερο να είναι μόνοι τους σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η μοναχικότητα δεν είναι πια στίγμα και η ανεξαρτησία είναι περισσότερο επιθυμητή.
Δεν σημαίνει, βέβαια, ότι οι άνθρωποι δεν θέλουν να αγαπήσουν ή να έχουν σχέσεις με διάρκεια. Απλά, η οικογένεια για πολλούς μπορεί να έρθει αργότερα, χωρίς αυτό να θεωρείται αποτυχία ή κάτι επιλήψιμο.
Το θέμα δεν είναι αν οι άνθρωποι «πρέπει» να κάνουν οικογένεια, αλλά αν έχουν έστω τη δυνατότητα να την ονειρευτούν. Αν έχουν την οικονομική δυνατότητα και αισθάνονται περισσότερο ασφαλείς, τότε αυξάνονται οι πιθανότητες να δούμε περισσότερους νέους ανθρώπους να δημιουργούν υγιείς οικογένειες.
