Έρευνες για υδρογονάνθρακες νότια της Κρήτης: Το ορόσημο της 10ης Σεπτεμβρίου και η Chevron
Η 10η Σεπτεμβρίου είναι η ημερομηνία που έχουν κυκλώσει στην κυβέρνηση καθώς συμπίπτει με τη λήξη υποβολής ενδιαφέροντος στον διεθνή διαγωνισμό παραχώρησης θαλάσσιων οικοπέδων νοτίως της Κρήτης και της Πελοποννήσου. Για την ελληνική πλευρά, η συμμετοχή της Chevron θα επιβεβαιώσει ότι η επιλογή ενεργειακής διπλωματίας με παγκόσμιους εταίρους συνδέεται με την εθνική στρατηγική ασφάλειας. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκτιμά ότι η επιβεβαίωση της αμερικανικής παρουσίας θα προσδώσει θεσμική και γεωπολιτική αξία στο ελληνικό χαρτοφυλάκιο υδρογονανθράκων.
Το θεσμικό υπόβαθρο της ελληνικής θέσης
Η Ελλάδα στηρίζεται στο νομικό πλαίσιο του νόμου 4001 του 2011, και συγκεκριμένα στο άρθρο 156 που καθιερώνει την αρχή της μέσης γραμμής. Η εφαρμογή της αρχής αυτής διασφαλίζει πλήρη δικαιώματα στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη για τα ελληνικά νησιά. Η εμπλοκή της Chevron εκλαμβάνεται από την κυβέρνηση ως έμμεση επιβεβαίωση της εγκυρότητας αυτής της προσέγγισης.
Οι αντιδράσεις της Λιβύης και η ελληνική ανάγνωση
Η λιβυκή πλευρά αντέδρασε με δύο παράλληλες ανακοινώσεις, τόσο από την κυβέρνηση της Τρίπολης όσο και από την αρχή της Βεγγάζης, μετά τη δημοσίευση του ελληνικού διαγωνισμού στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Αθήνα αξιολόγησε τον λιβυκό χάρτη με τα 22 θαλάσσια και χερσαία οικόπεδα και διαπίστωσε ότι το βόρειο όριο τριών οικοπέδων ακουμπά αλλά δεν υπερβαίνει τη μέση γραμμή. Η παρατήρηση αυτή θεωρήθηκε επαρκής για την πλήρη ενεργοποίηση της διαδικασίας παραχώρησης.
Η τηλεφωνική επικοινωνία του Σταύρου Παπασταύρου με την αντιπρόεδρο της Chevron, Λιζ Σβάρτσε, στις 15 Ιουλίου είχε σκοπό να επιβεβαιώσει την προσήλωση της εταιρείας στο αρχικό της ενδιαφέρον. Κυβερνητικές πηγές επιβεβαιώνουν ότι στη συζήτηση τέθηκαν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, με την ελληνική πλευρά να δεσμεύεται για ταχεία ολοκλήρωση των διαδικασιών παραχώρησης. Το ΥΠΕΝ αντιλαμβάνεται πως η εμπλοκή της Chevron δεν έχει μόνο τεχνοκρατικά χαρακτηριστικά. Η Αθήνα εκτιμά ότι πρόκειται για μια στρατηγική τοποθέτηση της εταιρείας στην ευρύτερη ζώνη της Ανατολικής Μεσογείου, στην οποία ήδη δραστηριοποιείται μέσω Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου. Κατά την ελληνική ερμηνεία, η ένταξη της χώρας στον ενεργειακό χάρτη της Chevron δημιουργεί ένα σταθερό αντίβαρο απέναντι σε πρωτοβουλίες όπως το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, τις οποίες η Ελλάδα θεωρεί νομικά ανυπόστατες όπως και οτιδήποτε το επικαλείται ως βάση.
Η διπλωματική αξία μιας ενεργειακής απόφασης
Η συμμετοχή της Chevron στον διαγωνισμό θεωρείται καθοριστική όχι μόνο για την ενίσχυση της επενδυτικής αξιοπιστίας της χώρας αλλά και για τη διπλωματική ισχύ που προσφέρει η συνεργασία με έναν ενεργειακό κολοσσό αμερικανικής βάσης. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η ενεργός εμπλοκή της εταιρείας θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για νέες αμφισβητήσεις από πλευράς Λιβύης ή Τουρκίας και θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας σε όλα τα επίπεδα.
Το ορόσημο της 10ης Σεπτεμβρίου
Η ελληνική στρατηγική βασίζεται στην ένταξη της χώρας στον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου ως αξιόπιστου εταίρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Η συμμετοχή της Chevron εκτιμάται πως θα λειτουργήσει ως έμπρακτη επιβεβαίωση ενώ μία πιθανή απουσία της θα μπορούσε να ανοίξει νέο κύκλο αβεβαιότητας. Η κυβέρνηση επιχειρεί να προλάβει εξελίξεις και να ολοκληρώσει εγκαίρως τις θεσμικές προετοιμασίες. Η επόμενη φάση θα εξαρτηθεί από το ποιοι θα υποβάλουν πρόταση και από το πώς θα διαχειριστεί η χώρα το επόμενο στάδιο ενεργειακής και γεωπολιτικής ωρίμανσης.