Κονκλάβιο: Όλοι περιμένουν το «Habemus Papam» – Τέσσερις ψηφοφορίες σήμερα για την εκλογή του πάπα
Μαύρος καπνός βγήκε το βράδυ της Τετάρτης από την καμινάδα της Καπέλα Σιξτίνα, σηματοδοτώντας ατελέσφορη την πρώτη ψηφοφορία των καρδιναλίων στο Κονκλάβιο την εκλογή νέου πάπα που θα ηγηθεί της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Λατινικοί ψαλμοί και μουσική από εκκλησιαστικά όργανα συνόδευσαν τους καρδινάλιους καθώς εισέρχονταν στην τοιχογραφημένη Καπέλα Σιξτίνα πριν από την έναρξη του Κονκλάβιου.
«Extra omnes!»
Ο αρχιεπίσκοπος Ντιέγκο Ραβέλι, τελετάρχης του Βατικανού, πρόφερε στη συνέχεια τη λατινική εντολή «Extra omnes!» (Όλοι έξω!), ζητώντας από όσους δεν συμμετείχαν στη συγκέντρωση να εγκαταλείψουν την αίθουσα, ενώ οι βαριές ξύλινες πόρτες της αίθουσας έκλεισαν με δύναμη, αποκόβοντας την αίθουσα από τον έξω κόσμο.
Δεν επιτρέπεται καμία συζήτηση κατά τη διάρκεια των ψηφοφοριών, αλλά συνήθως, γίνονται πολλά μυστικά «πηγαδάκια» κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων και των γευμάτων.
Οι καρδινάλιοι στη συνέχεια, έβαλαν τα χέρια τους πάνω στα Ευαγγέλια, και ορκίστηκαν να μην αποκαλύψουν τίποτα σχετικά με τη συνάντησή τους.
Σε μια ομιλία - κήρυγμα πριν από το κονκλάβιο, ο Ιταλός καρδινάλιος Τζιοβάνι Μπατίστα Ρε, ο οποίος σε ηλικία 91 ετών είναι πολύ μεγάλος για να συμμετάσχει στην ψηφοφορία, είπε στους συναδέλφους του ότι πρέπει να αφήσουν κατά μέρος «κάθε προσωπική σκέψη» κατά την επιλογή του νέου ποντίφικα και να έχουν κατά νου «μόνο... το καλό της Εκκλησίας και της ανθρωπότητας».
Οι πιστοί περίμεναν με αγωνία το αποτέλεσμα
Χιλιάδες πιστοί είχαν συγκεντρωθεί στην πλατεία του Αγίου Πέτρου περιμένοντας τον καπνό να βγει από μια στενή καμινάδα στην οροφή της Καπέλα Σιξτίνα στο τέλος μιας ημέρας πλούσιας σε τελετές και λαμπρότητα, με τους ιεράρχες να προσεύχονται για θεία καθοδήγηση στην μυστική ψηφοφορία τους.
Το πλήθος ήταν ιδιαίτερα υπομονετικό, καθώς ο καπνός άργησε να εμφανιστεί. Συγκεκριμένα, χρειάστηκε να περιμένουν περισσότερο από τρεις ώρες μετά την έναρξη του Κονκλάβιου.
Όταν εκλεγεί ο Πάπας, εμφανίζεται λευκός καπνός, αλλά αυτό δεν αναμενόταν την Τετάρτη, καθώς στην σύγχρονη ιστορία δεν έχει εκλεγεί Πάπας την πρώτη ημέρα της σύγκλησης.
Ωστόσο, ορισμένοι καρδινάλιοι δήλωσαν αυτή την εβδομάδα ότι ελπίζουν να ολοκληρωθεί η διαδικασία μέχρι σήμερα Πέμπτη ή την Παρασκευή, προκειμένου να δείξουν ότι η Εκκλησία μπορεί να παραμείνει ενωμένη μετά το θάνατο του Φραγκίσκου, ο οποίος απεβίωσε τον περασμένο μήνα.
Οι 133 καρδινάλιοι εκλέκτορες, όλοι ηλικίας κάτω των 80 ετών, θα περάσουν τη νύχτα απομονωμένοι σε έναν από τα δύο ξενώνες του Βατικανού, όπου θα μπορούν να συνεχίσουν τις διαβουλεύσεις τους σε ένα πιο ανεπίσημο περιβάλλον πριν επιστρέψουν στην εκκλησία σήμερα το πρωί.
Τέσσερις ψηφοφορίες σήμερα
Μετά τον πρώτο γύρο ψηφοφορίας της Τετάρτης, οι καρδινάλιοι με τα περίφημα «κόκκινα καπέλα» θα διεξαγάγουν δύο ψηφοφορίες το πρωί και δύο το απόγευμα, συνεχίζοντας τις επόμενες ημέρες έως ότου ένας υποψήφιος εξασφαλίσει την πλειοψηφία των δύο τρίτων - 89 καρδινάλιοι αυτή τη φορά.
Η μόνη επικοινωνία τους με τον έξω κόσμο θα είναι ο καπνός από την καμινάδα, καθώς θα καίνε τα συμπληρωμένα ψηφοδέλτια αναμεμειγμένα με ειδικά χημικά. Μαύρος όταν η ψηφοφορία τελειώνει χωρίς αποτέλεσμα και λευκός όταν εκλεγεί ο πάπας.
Σύντομες οι τελευταίες ψηφοφορίες
Τα σύγχρονα Κονκλάβια είναι συνήθως σύντομα. Το Κονκλάβιο του 2013 διήρκεσε μόλις δύο ημέρες, όπως και το 2005, όταν εκλέχθηκε ο προκάτοχός του, ο Βενέδικτος XVI.
Τις τελευταίες ημέρες, οι καρδινάλιοι έχουν εκφράσει διαφορετικές απόψεις για το τι αναζητούν στον επόμενο πάπα που θα ηγηθεί της Εκκλησίας με 1,4 δισεκατομμύρια μέλη.
Ενώ ορισμένοι έχουν ζητήσει τη συνέχιση της πολιτικής του Φραγκίσκου για μεγαλύτερη διαφάνεια και μεταρρυθμίσεις, άλλοι έχουν δηλώσει ότι θέλουν να γυρίσουν το ρολόι πίσω και να υιοθετήσουν τις παλιές παραδόσεις. Πολλοί έχουν δηλώσει ότι επιθυμούν μια πιο προβλέψιμη και μετρημένη ηγεσία στον ρωμαιοκαθολική εκκλησία.
Οι υποψήφιοι και τα μικρά φαβορί
Μεταξύ των θεμάτων που θα εξετάσουν οι καρδινάλιοι στο Κονκλάβιο είναι το αν θα πρέπει να αναζητήσουν έναν πάπα από τον παγκόσμιο Νότο, όπου οι ενορίες αυξάνονται, όπως έκαναν το 2013 με τον Φραγκίσκο από την Αργεντινή, ή να επιστρέψουν τα ηνία στην Ευρώπη, ή ακόμη και να επιλέξουν τον πρώτο πάπα από τις ΗΠΑ.
Ξεκάθαρο φαβορί της διαδικασίας δεν υπάρχει, αν και ο Ιταλός καρδινάλιος Πιέτρο Παρολίν και ο Φιλιππινέζος καρδινάλιος Λούις Αντόνιο Τάγκλ θεωρούνται οι επικρατέστεροι υποψήφιοι.
Ωστόσο, αν γίνει γρήγορα προφανές ότι κανένας από τους δύο δεν μπορεί να κερδίσει, οι ψήφοι είναι πιθανό να μετατοπιστούν σε άλλους υποψηφίους, με τους εκλέκτορες να συσπειρώνονται πιθανώς γύρω από γεωγραφικά κριτήρια, δογματική συγγένεια ή κοινές γλώσσες.
Μεταξύ των άλλων πιθανών υποψηφίων είναι ο Γάλλος Ζαν-Μαρκ Αβελίν, ο Ούγγρος Πέτερ Έρντο, ο Αμερικανός Ρομπέρ Φ. Πρέβοστ και ο Ιταλός Πιερμπατίστα Πιτσάμπαλα.
Από τους συνολικά 252 καρδιναλίους, οι 133 έχουν δικαίωμα ψήφου, καθώς πρέπει να είναι κάτω των 80 ετών για να συμμετάσχουν. Δεκαπέντε έθνη εκπροσωπούνται για πρώτη φορά από γηγενείς καρδιναλίους εκλέκτορες.
Ακολουθεί μια ανάλυση του αριθμού των καρδιναλίων ανά ήπειρο:
Ευρώπη: 114
Ασία: 37
Νότια Αμερική: 32
Αφρική: 29
Βόρεια Αμερική: 28
Κεντρική Αμερική: 8
Ωκεανία: 4
Το νεότερο μέλος του Κολεγίου των Καρδιναλίων είναι ο ουκρανικής καταγωγής, 45χρονος επίσκοπος Μελβούρνης Μίκολα Μπίτσοκ. Ο γηραιότερος είναι ο 99χρονος Άντζελο Ατσέρμπι.
Papabili: Οι Καρδινάλιοι που ξεχωρίζουν
Pietro Parolin
Ο Καρδινάλιος Parolin, υπουργός Εξωτερικών του Βατικανού από το 2013, είναι ο κορυφαίος διπλωμάτης της Αγίας Έδρας. Με πολυετή υπηρεσία στη Ρωμαϊκή Curia και θητεία σε ευαίσθητες αποστολές (όπως η Κίνα και η Βενεζουέλα), εκπροσωπεί τη θεσμική συνέχεια και την κρατική σοφία. Είναι ήπιος στον λόγο, μετριοπαθής και βαθιά γνώστης της παγκόσμιας γεωπολιτικής. Αν και δεν εμπνέει το λαϊκό αίσθημα, απολαμβάνει σεβασμό από όλες τις τάσεις και αποτελεί τον κατεξοχήν υποψήφιο συναίνεσης.
Luis Antonio Tagle
Jean-Claude Hollerich
Ο Ιησουίτης Αρχιεπίσκοπος του Λουξεμβούργου και Γενικός Εισηγητής της Συνόδου για τη Συνοδικότητα, ο Hollerich είναι μια από τις εμβληματικές φωνές του Φραγκισκικού οράματος. Μιλά άπταιστα πολλές γλώσσες και έχει εμπειρία από Ασία και Ευρώπη. Έχει το θάρρος να θέτει ερωτήματα για τη διδασκαλία της Εκκλησίας σε θέματα όπως η σεξουαλικότητα, με τρόπο ποιμαντικά ευαίσθητο. Κερδίζει την υποστήριξη του προοδευτικού μπλοκ, αλλά προκαλεί αντιδράσεις από παραδοσιακούς.
Fridolin Ambongo Besungu
Ο Αρχιεπίσκοπος Κινσάσας από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, είναι από τους πιο δυναμικούς ποιμένες της Αφρικής. Με ισχυρή φωνή υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης, της οικολογίας και της ειρήνης, φέρει την εμπειρία των περιθωριοποιημένων. Στενός συνεργάτης του Φραγκίσκου, συμμετέχει στο Συμβούλιο των Καρδινάλιων. Εάν η Εκκλησία θελήσει να στραφεί στην Αφρική, θεωρείται ο καταλληλότερος.
Pierbattista Pizzaballa
Ο Λατίνος Πατριάρχης Ιεροσολύμων, πρώτος Καρδινάλιος στην ιστορία της πόλης, ενσάρκωσε ηγεσία και πίστη στην καρδιά της σύγκρουσης Ισραήλ-Παλαιστίνης. Προσέφερε τον εαυτό του ως όμηρο για τα απαχθέντα παιδιά του Οκτωβρίου 2023, ένα συμβολικό και αυθόρμητο μήνυμα αυτοθυσίας. Κατέχει διδακτορικό από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο, μιλά εβραϊκά και αραβικά και έχει εμπνεύσει με την αυθεντικότητα και το ήθος του. Η προεδρία του επί των καθολικών της Αγίας Γης, της Ιορδανίας και της Κύπρου του δίνει βαθιά γνώση των θρησκευτικών, πολιτικών και ανθρωπιστικών ισορροπιών.
Christoph Schönborn
Αρχιεπίσκοπος Βιέννης και μέλος της Θεολογικής Επιτροπής του Βατικανού είναι, θεσμικός και ευρωπαϊστής. Μαθητής του Joseph Ratzinger, έχει αναπτύξει πιο ανοιχτές ποιμαντικές απόψεις τα τελευταία χρόνια, χωρίς να απομακρυνθεί από την παράδοση. Μιλά με κύρος και στοχαστικότητα. Παρά την ηλικία του (79), διατηρεί αξιοπιστία ως υποψήφιος μεταβατικής περιόδου.
Matteo Maria Zuppi
Αρχιεπίσκοπος της Μπολόνια και Πρόεδρος της Ιταλικής Επισκοπικής Διάσκεψης, είναι γνωστός για το ποιμαντικό του ήθος, τον διάλογο με τα κινήματα ειρήνης και τη στενή σχέση του με τη Sant’Egidio. Ονομάστηκε «ο Φραγκίσκος της Ιταλίας» λόγω της απλότητας και της αφοσίωσής του στους φτωχούς. Ηγείται προσπάθειας ειρηνευτικής διαμεσολάβησης στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας. Θεωρείται από τους βασικούς εκφραστές της Φραγκισκικής γραμμής στην Ιταλία.
Joseph Tobin
Ο Καρδινάλιος του Newark στις ΗΠΑ, εκπροσωπεί την αμερικανική προοδευτική πτέρυγα. Οικουμενιστής, υπερασπιστής των μεταναστών και κοινωνικά περιθωριοποιημένων, τάσσεται υπέρ της ανοιχτής Εκκλησίας. Υποστηρίχθηκε έντονα από τον Φραγκίσκο και μιλά με αυθεντικότητα. Στο πολιτικό περιβάλλον των ΗΠΑ προκαλεί αντιδράσεις, αλλά εντός του Βατικανού θεωρείται φωνή με ποιμαντική σοβαρότητα και πνευματικότητα.
Peter Erdő
Ο Καρδινάλιος της Ουγγαρίας και Αρχιεπίσκοπος της Βουδαπέστης, έχει φήμη θεσμικού, ορθόδοξου στην πίστη και ιδιαίτερα μορφωμένου ιεράρχη. Υπήρξε Πρόεδρος του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Επισκοπών και θεωρείται ενωτική μορφή στην Κεντρική Ευρώπη. Υποστηρίζεται από συντηρητικούς κύκλους, χωρίς να χαρακτηρίζεται από ιδεολογική μονομέρεια. Εκπροσωπεί ένα μοντέλο «Ευρωπαίου Πάπα» με θεολογική σαφήνεια.
Robert Sarah
Ο Καρδινάλιος από τη Γουινέα και πρώην Προέδρος του Dicastery for Divine Worship, είναι εμβληματικός στις παραδοσιακές πτέρυγες της Εκκλησίας. Υποστηρικτής της λατινικής λειτουργίας, αυστηρός στον λόγο, βλέπει τον Πάπα ως φύλακα της αλήθειας απέναντι στη σχετικοποίηση της πίστης. Παρότι δεν συγκεντρώνει ευρεία αποδοχή, παραμένει σύμβολο της συντηρητικής αντίστασης.
Michael Czerny
Ο Καρδινάλιος Michael Czerny, Ιησουίτης από τον Καναδά και επικεφαλής του Dicastery for Promoting Integral Human Development, είναι ένας από τους πιο συνεπείς εκφραστές του οράματος του Φραγκίσκου για μια Εκκλησία που βρίσκεται δίπλα στους περιθωριοποιημένους. Εβραϊκής καταγωγής, πρόσφυγας παιδιόθεν, έχει αφιερώσει τη διακονία του στους μετανάστες, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την περιβαλλοντική δικαιοσύνη. Συνδυάζει θεολογικό βάθος με ακτιβιστική ευαισθησία και έχει αναδειχθεί σε κεντρικό πρόσωπο για τη μεταρρύθμιση της κοινωνικής αποστολής της Εκκλησίας.
Jean-Marc Aveline
Ο Καρδινάλιος Jean-Marc Aveline, Αρχιεπίσκοπος Μασσαλίας, είναι από τις ισχυρές πνευματικές παρουσίες της γαλλικής Εκκλησίας. Γεννημένος στην Αλγερία, διακρίνεται για τη βαθιά ενασχόλησή του με τον διαπολιτισμικό και διαθρησκειακό διάλογο, ιδιαίτερα με το Ισλάμ. Φημίζεται για την καλλιέργειά του και την ήρεμη δύναμη του λόγου του. Θεωρείται πρόσωπο συναίνεσης για μια Εκκλησία γέφυρα μεταξύ πολιτισμών και ηπείρων – κάτι που ο ίδιος έχει ενσαρκώσει στο μεταναστευτικό σταυροδρόμι της Μεσογείου.
Marc Ouellet
Ο Καρδινάλιος Marc Ouellet, Καναδός και πρώην επικεφαλής του Dicastery for Bishops, υπήρξε στο παρελθόν από τους ισχυρότερους «παίκτες» στη Ρωμαϊκή Curia. Θεολόγος με βαθιές ρίζες στην καναδική σχολή και στενός συνεργάτης του Βενέδικτου ΙΣΤ΄, ο Ouellet εκπροσωπεί τον θεσμικό καθολικισμό με ορθόδοξες γραμμές. Αν και ενεπλάκη σε κατηγορίες για συγκάλυψη, οι οποίες τελικά δεν επιβεβαιώθηκαν, παραμένει φιγούρα σεβαστή, ιδίως στους πιο συντηρητικούς κύκλους.
Reinhard Marx
Ο Καρδινάλιος Reinhard Marx, Αρχιεπίσκοπος Μονάχου και πρώην Πρόεδρος της Γερμανικής Επισκοπικής Διάσκεψης, είναι ένα από τα πιο επιδραστικά πρόσωπα της ευρωπαϊκής Εκκλησίας. Υποστηρικτής της «Συνοδικής Οδού» στη Γερμανία, έχει ταχθεί υπέρ της ενίσχυσης του ρόλου των λαϊκών, του διαλόγου για τα ηθικά διδάγματα της Εκκλησίας και της διαφάνειας στο ζήτημα της κακοποίησης. Παρά τις εντάσεις που έχει προκαλέσει στους παραδοσιακούς κύκλους, θεωρείται αναντικατάστατη φωνή στον διάλογο Εκκλησίας-σύγχρονου κόσμου.
Peter Turkson
Ο Καρδινάλιος Peter Turkson από τη Γκάνα, πρώην επικεφαλής του Dicastery for Integral Human Development και επί μακρόν σύμβουλος των Παπών σε ζητήματα κοινωνικής διδασκαλίας, είναι μια χαρισματική φυσιογνωμία. Υπέρμαχος της οικολογίας, της ειρήνης και της παγκόσμιας ισότητας, συνδυάζει πατερική θεολογία με παναφρικανική σοφία. Θεωρείται από τους λίγους που μπορούν να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου, μεταφέροντας τη φωνή της Αφρικής στο κέντρο της καθολικής παγκοσμιότητας.