Το δαχτυλίδι της φωτιάς: Η πιο επικίνδυνη σεισμική ζώνη του πλανήτη
Το 75% των ηφαιστείων του κόσμου βρίσκεται στο δαχτυλίδι της φωτιάς
Ο ισχυρός μεγα-σεισμός των 8,8 Ρίχτερ στην Καμτσάτκα που απειλεί όλες σχεδόν τις χώρες του Ειρηνικού με τσουνάμι και προκάλεσε μέχρι και έκρηξη ηφαιστείου επανέφερε στο προσκήνιο τη γεωλογική απειλή που ακούει στο όνομα «Δαχτυλίδι της Φωτιάς».
Πρόκειται για μία από τις πιο επικίνδυνες σεισμογενείς και ηφαιστειακές ζώνες του πλανήτη, που εκτείνεται κατά μήκος της λεκάνης του Ειρηνικού Ωκεανού και περιλαμβάνει χώρες όπως η Ιαπωνία, η Χιλή, οι Φιλιππίνες, οι ΗΠΑ και δεκάδες άλλες νησιωτικές περιοχές.
Τι είναι το «Δαχτυλίδι της Φωτιάς»
Το λεγόμενο «Δαχτυλίδι της Φωτιάς» είναι ένα γεωλογικό τόξο μήκους 40.000 χιλιομέτρων, όπου συναντώνται τεκτονικές πλάκες, προκαλώντας έντονες συγκρούσεις και καταβυθίσεις.
Κατά μήκος του εντοπίζονται 452 ηφαίστεια, ενώ:
- Το 90% των παγκόσμιων σεισμών συμβαίνει εκεί.
- Το 81% των μεγαλύτερων σεισμών προέρχεται από αυτή τη ζώνη.
- Πάνω από το 75% των ενεργών και ανενεργών ηφαιστείων του πλανήτη βρίσκονται εκεί.
Η αμέσως επόμενη πιο ενεργή ζώνη είναι το Αλπικό Ορογενετικό Σύστημα (5–6% σεισμών και 17% ισχυρών), που εκτείνεται από την Ινδονησία ως τη Μεσόγειο.
Πώς σχηματίστηκε η πιο βίαιη γεωλογική ζώνη του κόσμου
Το «Δαχτυλίδι της Φωτιάς» σχηματίστηκε λόγω της συνεχούς κίνησης των τεκτονικών πλακών, τεράστιων πλακών του γήινου φλοιού που επιπλέουν πάνω στον μανδύα. Όταν ωκεάνιες πλάκες ολισθαίνουν κάτω από ηπειρωτικές, δημιουργούνται:
- Ζώνες καταβύθισης, όπου παράγονται σεισμοί.
- Ηφαίστεια, καθώς το μάγμα ανεβαίνει προς την επιφάνεια.
- Η πίεση από την αλληλεπίδραση των πλακών οδηγεί σε βίαιες εκτονώσεις ενέργειας με τη μορφή σεισμών, ηφαιστειακών εκρήξεων και, συχνά, τσουνάμι.
Οι χώρες που κινδυνεύουν περισσότερο
Οι πιο εκτεθειμένες περιοχές βρίσκονται σε όλο το μήκος του Ειρηνικού και περιλαμβάνουν:
- Χιλή
- Ιαπωνία
- Ινδονησία
- Νήσοι Σολομώντος
- Δυτική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών
- Αλάσκα
- Μεξικό
- Περού
- Νέα Ζηλανδία
Πρόκειται για περιοχές όπου σεισμοί άνω των 8 Ρίχτερ δεν είναι σπάνιοι και όπου η εδαφική υποδομή συχνά απειλείται από ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Γιατί δεν μπορούν να προβλεφθούν οι σεισμοί
Παρά την πρόοδο της επιστήμης, οι σεισμολόγοι δεν μπορούν ακόμη να προβλέψουν πότε και πού θα χτυπήσει ο επόμενος μεγάλος σεισμός. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Χονγκφένγκ Γιανγκ:
«Χρειάζονται δεκάδες χιλιάδες χρόνια για να συσσωρευτεί η ενέργεια, αλλά μόνο λίγα δευτερόλεπτα για να απελευθερωθεί.»
Οι τεκτονικές πλάκες κινούνται μερικά εκατοστά τον χρόνο. Όμως, τη στιγμή ενός σεισμού, η μετακίνηση μπορεί να φτάσει αρκετά μέτρα σε δευτερόλεπτα, προκαλώντας καταστροφές σε ολόκληρες πόλεις.
Το μάγμα, η λάβα και ο τεκτονικός τρόμος
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στο «Δαχτυλίδι της Φωτιάς» εξηγείται από τη συσσώρευση και την εκτόνωση μαγματικής πίεσης. Όταν το μάγμα ανεβαίνει στην επιφάνεια, δημιουργεί:
- Εκρήξεις τέφρας και λάβας
- Νέα στρώματα φλοιού, που σταδιακά σχηματίζουν ηφαίστεια
Οι σεισμοί, αντίστοιχα, είναι η ξαφνική απελευθέρωση ενέργειας, που παράγεται από τη σύγκρουση των πλακών σε βάθος δεκάδων χιλιομέτρων κάτω από την επιφάνεια.
Το «Δαχτυλίδι της Φωτιάς» δεν είναι απλώς ένας γεωλογικός όρος. Είναι η υπενθύμιση της δύναμης της φύσης, που σε λίγα δευτερόλεπτα μπορεί να αλλάξει τη μοίρα εκατομμυρίων ανθρώπων.