Διεθνής ημέρα μνήμης: 380 εκατ. χριστιανοί υπό καταπίεση παγκοσμίως - Θρησκευτική ελευθερία σε κρίση
Ο ιερός ναός του Προφήτη Ηλία στη Δαμασκό μετά την επίθεση βομβιστή αυτοκτονίας τον περασμένο Ιούνιο όταν άνοιξε πυρ και στη συνέχεια πυροδότησε ένα γιλέκο με εκρηκτικά σκοτώνοντας τουλάχιστον 25 και τραυματίζοντας άλλους 63 πιστούς την ώρα που προσεύχονταν.
Η 22α Αυγούστου έχει θεσπιστεί από το 2019 με ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ως «Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων Πράξεων Βίας που βασίζονται στη Θρησκεία ή την Πίστη». Η ημέρα αυτή αποτελεί μια παγκόσμια υπενθύμιση για τις κοινότητες που ζουν καθημερινά υπό καθεστώς απειλής. Στο πλαίσιο αυτό, η Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης για τους Διωκόμενους Χριστιανούς φέρνει στο προσκήνιο τη σκληρή πραγματικότητα της σύγχρονης θρησκευτικής καταπίεσης.
Σύμφωνα με την τελευταία World Watch List του οργανισμού Open Doors, περισσότεροι από 380 εκατομμύρια Χριστιανοί ζουν υπό συνθήκες καταπίεσης και διωγμού. Ο αριθμός αυτός αποτυπώνει με ενάργεια την έκταση ενός φαινομένου που συνεχώς εντείνεται και παίρνει νέες μορφές.
Οι αριθμοί που αποκαλύπτουν την κρίση
Τα στοιχεία του 2025 καταγράφουν μια αύξηση σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, με 15 εκατομμύρια περισσότερους Χριστιανούς να ζουν υπό δίωξη. Σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι 1 στους 7 Χριστιανούς υφίσταται συστηματική πίεση. Στην Αφρική το ποσοστό φτάνει στο 1 στους 5, στην Ασία οι μισοί πιστοί ζουν σε καθεστώς ανασφάλειας, ενώ στη Λατινική Αμερική η αναλογία είναι 1 στους 16.
Κατά την περίοδο Οκτωβρίου 2023 έως Σεπτεμβρίου 2024, οι αριθμοί αποκαλύπτουν το μέγεθος της απειλής: 4.476 Χριστιανοί δολοφονήθηκαν για την πίστη τους, 7.679 εκκλησίες και χριστιανικά κτίρια υπέστησαν επιθέσεις, 4.744 άτομα φυλακίστηκαν ή κρατήθηκαν άδικα, ενώ 3.775 απαχθέντες καταγράφηκαν επίσημα. Οι περιπτώσεις σεξουαλικής βίας και εξαναγκαστικών γάμων ξεπέρασαν τις 3.900, ενώ οι επιθέσεις σωματικής και ψυχολογικής βίας έφτασαν τις 54.780. Πάνω από 200.000 Χριστιανοί εκτοπίστηκαν βίαια από τις εστίες τους και 26.000 υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τις χώρες τους.
Οι χώρες με τη σκληρότερη καταπίεση
Η Βόρεια Κορέα διατηρεί την πρώτη θέση στη λίστα με 98 βαθμούς, επιβεβαιώνοντας τη θέση της ως η πιο σκληρή δικτατορία απέναντι στους Χριστιανούς. Ακολουθούν η Σομαλία, η Υεμένη και η Λιβύη, όπου η κατάρρευση κρατικών δομών και η κυριαρχία εξτρεμιστικών ομάδων καθιστούν τη ζωή των πιστών εξαιρετικά επισφαλή. Το Σουδάν, η Ερυθραία και η Νιγηρία αποτελούν επίσης επίκεντρα διώξεων, με χιλιάδες θύματα κάθε χρόνο.
Στην Ασία, το Πακιστάν, το Ιράν και το Αφγανιστάν συνεχίζουν να βρίσκονται στις υψηλότερες θέσεις, με βαρύτατους περιορισμούς στην ελευθερία θρησκείας, συλλήψεις και εκτελέσεις. Η Κίνα, αν και χαμηλότερα στη λίστα, εντείνει τον έλεγχο μέσω του κρατικού μηχανισμού και της ψηφιακής επιτήρησης, περιορίζοντας τις κοινότητες σε υπόγειες μορφές λατρείας.
Η Κεντρική Ασία σε αυταρχική διολίσθηση
Ιδιαίτερη σημασία αποκτά η εικόνα στην Κεντρική Ασία, όπου ο αυταρχισμός ενισχύεται. Το Κιργιστάν σημείωσε τη μεγαλύτερη άνοδο, επιστρέφοντας για πρώτη φορά μετά από 12 χρόνια στην πρώτη πενηντάδα. Οι νέοι περιοριστικοί νόμοι, οι παρεμβάσεις σε εκκλησιαστικές συνάξεις και τα περιστατικά παρενόχλησης καταδεικνύουν μια θεσμική στροφή που φέρνει τους Χριστιανούς σε καθεστώς διαρκούς φόβου. Στο Καζακστάν η κρατική καταστολή αποτυπώνεται σε εφόδους της αστυνομίας και σε καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση γυναικών λόγω θρησκευτικής ταυτότητας.
Υποσαχάρια Αφρική και μαζική βία
Η Υποσαχάρια Αφρική παραμένει το κέντρο της χριστιανικής τραγωδίας. Η Νιγηρία εξακολουθεί να είναι το πιο αιματοβαμμένο πεδίο με περισσότερους από 3.100 νεκρούς Χριστιανούς μέσα σε έναν χρόνο, θύματα επιθέσεων από Φουλάνι και τζιχαντιστικές οργανώσεις. Στο Σουδάν, ο εμφύλιος έχει δημιουργήσει τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση εκτοπισμένων παγκοσμίως, με πάνω από 7,7 εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείπουν τα σπίτια τους, μεταξύ αυτών και Χριστιανοί που στοχοποιούνται για την πίστη αλλά και την εθνοτική τους ταυτότητα. Το Τσαντ και το Μάλι βιώνουν ανάλογη βία, με τοπικές κοινότητες να μετατρέπονται σε στόχους ένοπλων οργανώσεων.
Η υποχώρηση της χριστιανικής παρουσίας
Ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα είναι η εξαφάνιση της δημόσιας χριστιανικής παρουσίας σε πολλές χώρες. Στη Λιβύη και στη Συρία οι Χριστιανοί αναγκάζονται να ζουν στην αφάνεια, ενώ η συνεχιζόμενη μετανάστευση διαλύει τις παραδοσιακές κοινότητες της Μέσης Ανατολής. Στην Κίνα οι ανεξάρτητες εκκλησίες έχουν χαρακτηριστεί παράνομες και το κράτος επιβάλλει ιδεολογικό έλεγχο ακόμη και στους ιερείς των επίσημα αναγνωρισμένων δομών.
Λατινική Αμερική και στοχοποίηση από καρτέλ
Στη Λατινική Αμερική ξεχωρίζει το Μεξικό, που καταγράφει το υψηλότερο επίπεδο βίας εναντίον Χριστιανών στην ιστορία του. Τα καρτέλ ναρκωτικών και οι εγκληματικές οργανώσεις στοχοποιούν εκκλησιαστικούς ηγέτες και κοινότητες που λειτουργούν ως φραγμός στις παράνομες δραστηριότητές τους. Η κατάσταση αυτή έχει αναδείξει το Μεξικό ως τη χώρα με το υψηλότερο σκορ διώξεων στη Λατινική Αμερική.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες τονίζει, μεταξύ άλλων, σε μήνυμα του για τη Διεθνή Ημέρα, ότι οι επιθέσεις, οι δολοφονίες και οι βεβηλώσεις χώρων λατρείας είναι ενέργειες που «δεν είναι μόνο αποτρόπαιες» αλλά «αποτελούν απειλή για την κοινή μας ανθρώπινη υπόσταση». Πρόσθεσε δε ότι «οι κυβερνήσεις οφείλουν να υιοθετήσουν και να επιβάλουν ισχυρούς νόμους κατά των διακρίσεων – και να επενδύσουν στην εκπαίδευση που προάγει τον σεβασμό, την κοινωνική ενσωμάτωση και τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους».