Ουίλιαμ Σαίξπηρ: Πώς η ταινία «Hamnet» αλλάζει την ιστορία της συζύγου του
Η ταινία «Hamnet», βασισμένη στο ευπώλητο μυθιστόρημα της Μάγκι Ο'Φαρέλ, επιχειρεί να φωτίσει τη συζυγική ζωή του Ουίλιαμ Σαίξπηρ και της Άγκνες, και την καταλυτική απώλεια του γιου τους. Πρόκειται για μια συγκλονιστική ιστορία που γεμίζει τα κενά της ιστορικής καταγραφής, βασιζόμενη σχεδόν αποκλειστικά στη δύναμη της φαντασίας.
Η σιωπή των γεγονότων
Η ταινία «Hamnet» παρουσιάζει τη σύζυγο του Σαίξπηρ, Άγκνες (την οποία υποδύεται η υποψήφια για Όσκαρ Τζέσι Μπάκλεϊ), ως μια βοτανολόγο με γνώση των φαρμακευτικών ελιξιρίων και σχεδόν υπερφυσική διαίσθηση. Παρόλα αυτά, αδυνατεί να σώσει τον μικρό της γιο, Χάμνετ, από την πανώλη. Ο θάνατος του αγοριού οδηγεί τον πατέρα του στη συγγραφή ενός από τα μεγαλύτερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, του «Άμλετ».
Στην πραγματικότητα, ελάχιστα από αυτά τα στοιχεία μπορούν να επαληθευτούν. Όπως τονίζει η συγγραφέας Ο'Φαρέλ —η οποία συνυπέγραψε το σενάριο με τη σκηνοθέτιδα Κλόε Ζάο— δεν διαστρεβλώνει την αληθινή ιστορία, καθώς δεν υπάρχει γνωστή ιστορία της οικογένειας Σαίξπηρ.
Τα λιγοστά ιστορικά γεγονότα είναι τα εξής: ο 18χρονος Ουίλιαμ Σαίξπηρ παντρεύτηκε την 26χρονη Αν Χάθαγουεϊ το 1582, η οποία ήταν ήδη έγκυος. Απέκτησαν δίδυμα, τη Τζούντιθ και τον Χάμνετ (ο οποίος έφερε το όνομα που ήταν εναλλάξιμο με το «Άμλετ» εκείνη την εποχή). Ο Χάμνετ πέθανε το 1596, σε ηλικία μόλις 11 ετών. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Σαίξπηρ έγραψε το «Άμλετ».
Ο δεσμός «Χάμνετ-Άμλετ» και ο θρήνος
Η Ο'Φαρέλ, ακολουθώντας τη θεωρία του μελετητή Στίβεν Γκρίνμπλατ, βλέπει μια ευθεία σύνδεση μεταξύ του θανάτου του γιου και της τραγωδίας. Στην ταινία, η Άγκνες ταξιδεύει στο Λονδίνο για να δει το έργο και ανακαλύπτει ότι ο ηθοποιός που υποδύεται τον Άμλετ μοιάζει εμφανισιακά με τον γιο της.
Ο καθηγητής Ντέιβιντ Σκοτ Κάσταρν του Γέιλ επισημαίνει ότι, αν και ο θάνατος του Χάμνετ/Άμλετ ήταν «μια απώλεια που συντρίβει την ψυχή», οι συνδέσεις με το έργο παραμένουν μόνο εικασίες, όσο ενδιαφέρουσες κι αν είναι.
Αποκατάσταση της άγνωστης συζύγου
Η κεντρική προσφορά του «Hamnet» είναι η πλήρης αποκατάσταση της συζύγου του Σαίξπηρ, την οποία η ιστορία έχει συχνά παρουσιάσει ως «αγράμματη χωρική που τον παγίδευσε σε έναν μίζερο γάμο».
Η Ο'Φαρέλ επέλεξε να την ονομάσει Άγκνες –όνομα που εμφανίζεται στη διαθήκη του πατέρα της– αντί για Αν, τονίζοντας ότι «δεν έχουμε καταφέρει καν να βρούμε σωστά το όνομά της». Η μυθοπλασία την προικίζει με ισχυρή προσωπικότητα, παθιασμένο ειδύλλιο με τον Σαίξπηρ (Πολ Μεσκάλ) και την ικανότητα να κατανοεί την καλλιτεχνική του κλήση.
Η συγγραφέας εμπνεύστηκε τον χαρακτήρα της Άγκνες, με την έντονη διαίσθηση και τη γνώση βοτάνων, από την «όψιμη όραση» και τις αναφορές σε φυτά που αφθονούν στα έργα του Σαίξπηρ (όπως στον μονόλογο της Οφηλίας).
Η καθηγήτρια Τζο Έλντριτζ Κάρνεϊ τονίζει ότι αυτή η απεικόνιση «αποτελεί σκόπιμη απόρριψη αιώνων αβάσιμων υποθέσεων» και ευθυγραμμίζεται με τη γνώση μας για τις γυναίκες της πρώιμης νεότερης εποχής, πολλές από τις οποίες διεύθυναν μικρές επιχειρήσεις (παρασκευή βοτάνων, ζυθοποιία).
Το μυστήριο παραμένει
Παρά τη ζωντανή απεικόνιση, η Ο'Φαρέλ παραδέχεται ότι πιθανότατα η πραγματική σύζυγος του Σαίξπηρ ήταν αναλφάβητη, καθώς «θα θεωρούνταν άσκοπο να μάθουν γραφή και ανάγνωση στην κόρη ενός κτηνοτρόφου».
Ενώ μια νέα μελέτη αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να ζούσε η Αν Χάθαγουεϊ στο Λονδίνο με τον σύζυγό της και να ήταν εγγράμματη, τελικά η ταινία «Hamnet» είναι αυτή που πιθανότατα θα αλλάξει τη δημόσια αντίληψη για τη σύζυγο του βάρδου, καθιερώνοντάς την ως Άγκνες.
*Με πληροφορίες από BBC