Δημήτρης Κατσίκης, ο τελευταίος Έλληνας αρματοποιός που αναβιώνει την πανάρχαια τέχνη
Εικονολήπτης: Χάρης Γκίκας
Η Αθήνα διαθέτει ακόμα και στις μέρες μας έναν… αρματοποιό, από αυτούς που σφυρηλατούν στο χέρι, με σφυρί και φωτιά, όπλα όπως σπαθιά, ασπίδες και πανοπλίες, της εποχής ακόμα και προ της κλασικής Ελλάδας!
Ο Δημήτρης Κατσίκης, αναβιώνει την τέχνη της μεταλλουργίας ως άλλος σύγχρονος… Ήφαιστος, και το αποτέλεσμα είναι... εκπληκτικό.
Ομηρικά ξίφη, αθηναϊκές πανοπλίες, και ο θώρακας του Μεγάλου Αλεξάνδρου -στο πιο πιστό αντίγραφο που μπορεί να γίνει- είναι μερικές από τις δημιουργίες του, στο εργαστήρι που έχει διαμορφώσει στην περιοχή των Σπατών. Άλλωστε, όπως λέει και ο ίδιος ο δημιουργός, είναι αδύνατον να φανταστούμε τις Ομηρικές και ιστορικές προσωπικότητες της ελληνικής αρχαιότητας χωρίς τις πανοπλίες τους, που βρίσκονται παντού στην ελληνική τέχνη, όπως σε αγγεία, σε ανάγλυφα και σε αγάλματα.
Το Newsbomb επισκέφτηκε το εργαστήριο καθώς και τον χώρο εκθέσεων στα Σπάτα. Δείτε το ρεπορτάζ:
Ο Δημήτρης Κατσίκης εμπνεύστηκε την ιδέα για την πραγματική και τόσο μοναδική αναβίωση αυτής της τέχνης, όταν αντίκρισε μεσαιωνικές πανοπλίες σε μουσείο της Αγγλίας. «Το σίγουρο είναι ότι δεν επέλεξα αυτή την τέχνη , αυτή με επέλεξε για κάποιος μέχρι στιγμής αδιευκρίνιστο λόγο. Από τη στιγμή που με επέλεξε εγώ όφειλα να την υπηρετήσω όσο πιο καλά μπορούσα. Σε καμιά περίπτωση δεν είχα φανταστεί πως θα βρεθώ στην πορεία της ζωής μου να αναδημιουργώ Μυκηναϊκούς και Βυζαντινούς θώρακες σε φυσικό μέγεθος, ήταν κάτι που μου άλλαξε την πορεία της ζωής μου», σχολιάζει.
Από εκείνη την ημέρα, ξεκίνησε η 15ετής πορεία του μέχρι σήμερα, που φιλοτεχνεί φυσικού μεγέθους πανοπλίες από την Μυκηναϊκή μέχρι και την Ύστερη Βυζαντινή περίοδο, καλύπτοντας μια ιστορική περίοδο 1.000 ετών. Μετά από πολλούς σχεδιασμούς, δοκιμές και εξάσκηση, πλέον ακολουθεί αποκλειστικά παραδοσιακές μεθόδους κατασκευής και όχι εργαλεία σύγχρονης τεχνολογίας, γεγονός που προσδίδει ακόμα μεγαλύτερη αυθεντικότητα στο έργο του.
«Όπως και ένας σημερινός σχεδιαστής ρούχων, έτσι και ο αρματοποϊος παίρνει μετρήσεις σώματος, σχεδιάζει, δημιουργεί πατρόνς από χαρτόνι με βάση τα οποία κόβει τα κομμάτια μπρούτζου και αρχίζει να τα σφυρηλατεί. Κάνει πρόβες, διορθώνει μέχρι το τελικό δημιούργημα να ταιριάζει απόλυτα στο σώμα του φορέα του», εξηγεί ενώ τα βασικά υλικά που χρησιμοποιεί, είναι τα ίδια όπως και οι… αρχαίοι ημών πρόγονοι: δέρματα διαφόρων χρωμάτων, διαμετρημάτων και σκληρότητας, φύλλα μπρούτζου και χαλκού, λινό ύφασμα, ασήμι για διακοσμήσεις, φυσικά μαλλιά αλόγου για τα διακοσμητικά λοφία, φυσικό μαλλί προβάτου και χυτά μπρούτζινα στοιχεία.
Και όπως τονίζει, το σημαντικότερο από όλα είναι η αυθεντικότητα: «Για να έχει αξία το παραγόμενο έργο και να τιμά και την ιστορία θα πρέπει να φιλοτεχνηθεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και τότε. Αυτός δεν είναι άλλος από την εν θερμώ σφυρηλάτηση (hot raising) δηλαδή την επαναλαμβανόμενη τοπική πύρωση των φύλλων μπρούτζου και την διαμόρφωσή τους με ειδικά διαμορφωμένα σφυριά και αμόνια. Τόσο τα αμόνια (ξύλινα & σιδερένια) όσο και μέρος των σφυριών πρέπει να δημιουργηθούν από την αρχή γιατί δεν υπάρχουν στο εμπόριο. Από την στιγμή που η τέχνη της αρματοποιϊας έχει εξαφανιστεί, όλα έπρεπε να γίνουν εκ του μηδενός. Όσον αφορά τις διακοσμήσεις αυτές πραγματοποιούνται με την τεχνική της εμπίεστης κρούσης και της χύτευσης».
Αυτή την αυθεντικότητα μάλιστα εκτίμησαν και στελέχη της υπερπαραγωγής του σκηνοθέτη Κρίστοφερ Νόλαν «Οδύσσεια», που θα προβληθεί το επόμενο καλοκαίρι, και επικοινώνησαν με τον Δημήτρη Κατσίκη για να συζητήσουν το ενδεχόμενο συνεργασίας για τη δημιουργία των αναγκαίων μυκηναϊκών αρμάτων. Τελικά όμως η συνεργασία αυτή δεν προχώρησε.
Μέχρι σήμερα ο ίδιος μεταξύ άλλων έχει δημιουργήσει μία μοναδική συλλογή από λειτουργικούς θώρακες φυσικού μεγέθους που καλύπτουν την Μυκηναϊκή , Αρχαϊκή, Κλασική και Ελληνιστική Περίοδο. Η τελευταία του συλλογή περιλαμβάνει αναδημιουργίες των βασικών κατηγοριών των Ελληνικών κρανών από την Αρχαϊκή μέχρι και την Ελληνιστική εποχή και στο άμεσο μέλλον ευελπιστεί να μπορέσει να ολοκληρώσει έναν αριθμό Βυζαντινών Πανοπλιών (9ος-12ος μ.Χ αιώνα) μιάς που μέχρι σήμερα έχει κυρίως εστιάσει τις προσπάθειες του στην φιλοτέχνηση των Αρχαίων Ελληνικών θωράκων.
Τα αγαπημένα του έργα είναι μία πιστή καλλιτεχνική αναπαραγωγή της αρχαιότερης άθικτης πανοπλίας της παγκόσμιας ιστορίας η οποία βρέθηκε στο Άργος, ο θώρακας του Φιλίππου Β’, ο Λινοθώρακας του Μεγάλου Αλεξάνδρου (βασισμένα σε εικαστικά υποδείγματα της αρχαιότητας), ο θώρακας του Αχιλλέα και η πανοπλία του “Ιωάννη Τσιμισκή”, εμπνευσμένη σε αγιογραφίες στρατιωτικών Αγίων του 10μ.Χ αιώνα.