Πώς επηρεάζεται ο εγκέφαλός σας όταν περνάτε πολλές ώρες στο κινητό
Σε μια εποχή όπου οι περισσότεροι γονείς προσπαθούν να εξοπλίσουν τα παιδιά τους με όλα τα απαραίτητα «εργαλεία» για τη ζωή – από γνώσεις και εμπειρίες έως τεχνολογικές συσκευές – η απόφαση να αγοράσουν στο παιδί τους ένα smartphone μοιάζει συχνά αυτονόητη. Ωστόσο, επιστήμονες προειδοποιούν ότι αυτή η κίνηση μπορεί να κρύβει κινδύνους που δεν είναι άμεσα ορατοί, ιδιαίτερα για τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο των εφήβων.
Η εξοικείωση των νέων με τις έξυπνες συσκευές ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία, με τα παιδιά να περνούν πλέον αμέτρητες ώρες καθημερινά μπροστά από μια οθόνη. Το ζήτημα είναι ότι, όπως δείχνουν νέες έρευνες, αυτή η συνεχής χρήση μπορεί να επαναπρογραμματίσει τον εγκέφαλο των εφήβων, καθιστώντας τους πιο ευάλωτους σε εθιστικές συμπεριφορές.
Κατά τη διάρκεια επεισοδίου της εκπομπής Tonight του βρετανικού ITV, παρουσιάστηκαν αποτελέσματα μαγνητικών τομογραφιών που έδειξαν πώς ο εγκέφαλος ενός εφήβου ενεργοποιείται έντονα κατά την αλληλεπίδραση με εφαρμογές όπως το TikTok και το Instagram.
Η καθηγήτρια Νευροεπιστήμης και Ψυχικής Υγείας, Ciara McCabe, εξήγησε ότι οι ενήλικες, έχοντας έναν πλήρως ανεπτυγμένο προμετωπιαίο φλοιό – το λεγόμενο «σύστημα ελέγχου» του εγκεφάλου – μπορούν να αντιληφθούν πότε η χρήση των social media γίνεται υπερβολική. Αντιθέτως, οι έφηβοι, λόγω της ανωριμότητας αυτού του εγκεφαλικού κέντρου, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την άμεση ικανοποίηση που τους προσφέρει ένα απλό scroll στα κοινωνικά δίκτυα.
«Όταν χρησιμοποιείς το smartphone και αλληλεπιδράς με ευχάριστες εφαρμογές, ενεργοποιείται το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου σου», εξήγησε η McCabe. «Το πρόβλημα είναι ότι στους εφήβους αυτό συμβαίνει χωρίς τα απαραίτητα φίλτρα και εσωτερικούς ελέγχους, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλός τους να συνηθίζει σε ένα διαρκές “χτύπημα” ντοπαμίνης».
Μελέτη του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας το 2022 κατέληξε σε παρόμοια συμπεράσματα: οι έφηβοι που ελέγχουν τα social media τους έως και 20 φορές την ημέρα παρουσιάζουν υπερευαισθησία στην κοινωνική ανατροφοδότηση, κάτι που ενδέχεται να επηρεάσει μόνιμα τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός τους αντιδρά στον κόσμο γύρω τους.
Ο καθηγητής Ψυχολογίας και συν-συγγραφέας της μελέτης, Mitch Prinstein, προειδοποιεί: «Η εφηβεία είναι μία από τις πιο κρίσιμες περιόδους για την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Η έρευνά μας δείχνει ότι οι συμπεριφορές που υιοθετούν οι έφηβοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενδέχεται να έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες για τη νευρική τους ανάπτυξη».
Καθώς το ζήτημα της χρήσης τεχνολογίας από τους εφήβους έρχεται ολοένα και περισσότερο στο προσκήνιο, οι ειδικοί καλούν τους γονείς να επανεξετάσουν τον ρόλο του smartphone στη ζωή των παιδιών τους και να δώσουν έμφαση στην ισορροπημένη χρήση – όχι μόνο για την πνευματική αλλά και για την ψυχική τους υγεία.