Μικρό ρομπότ χάθηκε για 8 μήνες κάτω από τον πάγο της Ανταρκτικής - Τα σπάνια ευρήματα που κατέγραψε

Ένα μικροσκοπικό ρομπότ εξερεύνησης διέσχισε τα απέραντα, παγωμένα νερά της Ανταρκτικής, καταδύθηκε μάλιστα σε κάποιο σημείο κάτω από τον πάγο. Αφού επέζησε ως εκ θαύματος από όλα αυτά, το ρομπότ έφερε πίσω πολλά και χρήσιμα δεδομένα προς ανάλυση για τους επιστήμονες.

Το 2020, ερευνητές του CSIRO, του εθνικού επιστημονικού οργανισμού της Αυστραλίας, τοποθέτησαν ένα πλωτήρα Argo —ένα ελεύθερα πλωτό ρομποτικό όργανο που συλλέγει δεδομένα για τον ωκεανό— κοντά στον παγετώνα Totten στην Ανατολική Ανταρκτική. Προς έκπληξη και απογοήτευσή τους, οι ασταθείς παλίρροιες της Ανταρκτικής έστειλαν τον πλωτήρα πιο νότια, όπου επανεμφανίστηκε και σύντομα βυθίστηκε κάτω από την παγοκρηπίδα Denman.

«Φοβόμασταν το χειρότερο», παραδέχτηκαν οι ερευνητές στο The Conversation. «Αλλά εννέα μήνες αργότερα επανεμφανίστηκε... Και είχε συλλέξει δεδομένα από μέρη που δεν είχαν μετρηθεί ποτέ πριν».

Πράγματι, από την απίθανη κατάδυσή του, ο πλωτήρας συγκέντρωσε δεδομένα που δεν είχαν συλλεχθεί ποτέ πριν σχετικά με τη θερμοκρασία και την αλατότητα του νερού κάτω από τους παγετώνες Denman και Shackleton. Η ανάλυση αυτού του συνόλου δεδομένων επέτρεψε στους ερευνητές να αποκτήσουν μια βαθύτερη κατανόηση της ευπάθειας και της υγείας των παγετώνων, καθώς η κλιματική αλλαγή συνεχίζει να επηρεάζει τις πολικές περιοχές της Γης.

Παγωμένα ζωτικά σημεία

Οι παγοκρηπίδες — γιγαντιαίες, παχιές πλατφόρμες από πλωτό πάγο — λειτουργούν ως φυσικός προφυλακτήρας μεταξύ των παγετώνων της Ανταρκτικής και του ωκεανού, εμποδίζοντας εν μέρει το πάγο να λιώσει στις θάλασσες. Ωστόσο, καθώς η θερμοκρασία της θάλασσας αυξάνεται, το ζεστό νερό του ωκεανού συσσωρεύεται στο κάτω μέρος των παγοκρηπίδων.

Αυτό αποδυναμώνει σταδιακά τη βάση αυτών των παγοκρηπίδων, με αποτέλεσμα να προστίθεται περισσότερος πάγος στον ωκεανό και να ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας. Ωστόσο, οι παγοκρηπίδες μπορεί να έχουν πάχος εκατοντάδων έως χιλιάδων μέτρων, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολο για τους επιστήμονες να μελετήσουν με ακρίβεια τον τρόπο κατάρρευσης των παγοκρηπίδων.

Μια απίθανη κατάδυση

Έτσι, το ταξίδι του πλωτήρα Argo κάτω από τον πάγο αποδείχθηκε ένα απίστευτα τυχερό ατύχημα. Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου οκτώ μηνών, ο πλωτήρας μέτρησε τα προφίλ θερμοκρασίας και αλατότητας από τον βυθό της θάλασσας έως τη βάση του παγετώνα κάθε πέντε ημέρες — την «πρώτη σειρά ωκεανογραφικών μετρήσεων κάτω από έναν παγετώνα στην Ανατολική Ανταρκτική», εξήγησαν οι ερευνητές.

Συνολικά, συγκέντρωσε 195 προφίλ σε διάστημα 2,5 ετών, πολλά από τα οποία προήλθαν από περιοχές της Ανατολικής Ανταρκτικής που δεν είχαν ποτέ πριν δειγματοληφθεί.

«Μπροστά στην τεράστια έκταση μιας τόσο άγριας περιοχής, αυτή είναι μια εκπληκτική ιστορία για το μικρό πλωτήρα που τα κατάφερε», δήλωσε η Delphine Lannuzel, ωκεανογράφος στο Πανεπιστήμιο της Τασμανίας στην Αυστραλία, σε μια δήλωση. Η Lannuzel δεν ήταν συγγραφέας της μελέτης, αλλά είχε συνεργαστεί με τους συγγραφείς για ένα παρόμοιο έργο νωρίτερα φέτος.

Η βύθιση ουσιαστικά απενεργοποίησε τις δυνατότητες GPS του πλωτήρα, αλλά οι ερευνητές βρήκαν έναν τρόπο να συμπεράνουν πού έγιναν οι μετρήσεις, σημειώνοντας πότε ο πλωτήρας χτύπησε με την κορυφή του στον πάγο.

Κάθε φορά που ο πλωτήρας χτυπούσε με το κεφάλι του στον πάγο, παρείχε μια μέτρηση του βάθους της βάσης του παγόβουνου, ή του βυθίσματος του πάγου», εξήγησε ο Steve Rintoul, κύριος συγγραφέας της μελέτης και ωκεανογράφος του CSIRO, στην δήλωση. «Μπορούσαμε να συγκρίνουμε το βύθισμα του πάγου που μετρήθηκε από τον πλωτήρα με τις δορυφορικές μετρήσεις του βυθίσματος για να υπολογίσουμε την πορεία του πλωτήρα κάτω από τον πάγο».

Ως αποτέλεσμα, μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν ότι η βορειότερη παγοκρηπίδα Shackleton δεν είχε ακόμη εκτεθεί σε ζεστό νερό, αν και ο παγετώνας Denman φαινόταν να έχει ήδη αρχίσει να λιώνει. Το πλωτήρα κατέγραψε επίσης ένα ευαίσθητο θερμικό σύστημα κάτω από τις παγοκρηπίδες, το οποίο φαινόταν να συγκρατεί τον πάγο — τουλάχιστον για την ώρα.

Πλωτήρες στη θάλασσα

Δεδομένων των απροσδόκητων δυνατοτήτων του πλωτήρα Argo, οι ερευνητές ελπίζουν τώρα να στείλουν αρκετούς ακόμη παρόμοιους σε ανεξερεύνητες περιοχές. Ωστόσο, όπως παραδέχονται οι ερευνητές στο άρθρο, το γενικό περιβάλλον μέσα και κάτω από τις παγοκρηπίδες είναι ακόμα ελάχιστα γνωστό και οι μετρήσεις των πλωτήρων δεν μπορούν να διαπεράσουν άμεσα τον παχύ πάγο.

Ωστόσο, αυτό είναι καλύτερο από το τίποτα, πρόσθεσαν οι ερευνητές. Αν μη τι άλλο, «οι μετρήσεις των πλωτήρων θα χρησιμοποιηθούν για να βελτιώσουν τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι διαδικασίες αναπαρίστανται σε υπολογιστικά μοντέλα, μειώνοντας την αβεβαιότητα στις προβλέψεις για τη μελλοντική άνοδο της στάθμης της θάλασσας».