Ο Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος στο Άγιο Όρος: Οι μονές και οι συμβολισμοί

Χθες Κυριακή 12 Οκτωβρίου ολοκληρώθηκε το τριήμερο προσκυνηματικό ταξίδι του Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφανίου και των συνοδών του στο Άγιο Όρος.

Ο κ. Επιφάνιος και η συνοδεία του έφτασαν στην αθωνική πολιτεία την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ αρχικά είχε διαρρεύσει ότι τον προκαθήμενο της ουκρανικής Εκκλησίας θα συνόδευαν 12 Επίσκοποι, εν τέλει η αντιπροσωπεία ήταν μικρότερη. Τον κ. Επιφάνιο συνόδευσαν: ο Μητροπολίτης Μπίλα Τσέρκβα Ευστράτιος, Αναπληρωτής Προϊστάμενος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων, Προϊστάμενος του Προσκυνηματικού Κέντρου της OCU, ο Αρχιερέας Ρόμαν Κόχουτ, Αναπληρωτής Προϊστάμενος του Τμήματος Εκκλησιαστικών και Πρακτικών Πειθαρχιών της Ορθόδοξης Θεολογικής Ακαδημίας του Κιέβου, ο Ιερομόναχος Ραφαήλ (Ζυγκάλο), ο Αρχιδιάκονος Βασίλ Ντιντόρα, Προϊστάμενος του Συμβουλίου Προστασίας του Μητροπολιτικού Ταμείου της OCU και άλλοι.

Εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου το παρών έδωσε ο Μητροπολίτης Μιλήτου Απόστολος.

Όταν η ουκρανική αντιπροσωπεία έφτασε στις Καρυές Αγίου Όρους, ο Πρωτεπιστάτης του Αγίου Όρους Γέροντας Αβραάμ Λαυριώτης την καλωσόρισε με μια σύντομη προσλαλιά:

«Η Ιερά Επιστασία του Αγίου Όρους με μεγάλη χαρά δέχεται την επιθυμία σας να έρθετε σε προσκύνημα και να προσευχηθείτε στην Υπεραγία Θεοτόκο, έχοντας λάβει ευλογία από έναν τόπο όπου τελούνται προσευχές εδώ και δέκα αιώνες. Η παρουσία σας εδώ προσθέτει στις προσευχές που αποτελούν μέρος της αγιορείτικης ζωής μας. Εύχομαι ταπεινά ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, μέσω των προσευχών της Υπεραγίας Θεοτόκου, να στηρίξει τη διακονία σας και να ευλογήσει τον ευσεβή και ευσεβή λαό σας με ειρήνη και ενότητα. Καλώς ήρθατε, Μακαριώτατε!»

«Σήμερα φτάσαμε με μεγάλη χαρά στο Άγιο Όρος - το περιβόλι της Παναγιάς», δήλωσε από την πλευρά του ο Προκαθήμενος της αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας (OCU), Μητροπολίτης Επιφάνιος, στον χαιρετισμό του. «Για όλους μας, το Άθως είναι ένας ξεχωριστός πνευματικός τόπος, επειδή μια προσευχή για όλο τον κόσμο αντηχεί συνεχώς εδώ. Ο λαός μας συνδέεται με αυτόν τον τόπο για πάνω από χίλια χρόνια. Αύριο, με τον παλιό τρόπο, θα τιμήσουμε τη μνήμη των πατέρων του Κιέβου-Πετσέρσκ, οι οποίοι τέλεσαν ένα κατόρθωμα και αναπαύθηκαν στις σπηλιές του Μοναχού Αντωνίου - του ίδιου αγίου που ήρθε εδώ από τον λαό μας για να μάθει τη μοναστική ζωή και στη συνέχεια, με την ευλογία των πρεσβυτέρων του Αγίου Όρους, επέστρεψε στο Κίεβο, όπου ίδρυσε τη Λαύρα του Κιέβου-Πετσέρσκ», πρόσθεσε.

Σε ανάμνηση της επίσκεψης, ο Μητροπολίτης Επιφάνιος έγραψε ένα μήνυμα στο βιβλίο των τιμώμενων προσκεκλημένων και ο Πρωτοεπιστάτης δώρισε στον Προκαθήμενο της OCU μια εικόνα της Μητέρας του Θεού «Άξιον εστί» - την κύρια εικόνα του Αγίου Όρους. Μετά τη συνάντηση στην Ιερά Επιστασία, όλοι οι παρόντες μετακινήθηκαν στον ναό του Πρωτάτου, όπου οι ιεράρχες και ο κλήρος προσκύνησαν την εικόνα της Θεοτόκου «Άξιος εστί».

Προσευχή στη Μονή Εσφιγμένου

Την ίδια μέρα ο Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος, μαζί με προσκυνηματική αντιπροσωπεία από την Ουκρανία, επισκέφθηκε τη Μονή Εσφιγμένου.

Στην είσοδο του ναού, τον Προκαθήμενο της OCU υποδέχτηκε ο ηγούμενος της νέας αδελφότητας της μονής, Αρχιμανδρίτης Βαρθολομαίος. Στον χαιρετισμό του, ο Αρχιμανδρίτης Βαρθολομαίος υπενθύμισε ότι το πρόσωπο του Αγίου Αντωνίου ενώνει τη Μονή Εσφιγμένου και την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, επειδή σε αυτό το μοναστήρι στο Άγιο Όρος ασκήτεψε ο μελλοντικός ιδρυτής της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου. Ο πατήρ Βαρθολομαίος δεν παρέλειψε να αναφερθεί στο φλέγον ζήτημα της Μονής, με την παρουσία της παλαιάς αδελφότητας, και τόνισε επίσης ότι είναι απαράδεκτο να χρησιμοποιείται η Ορθόδοξη πίστη για τη διάδοση ψευδών απόψεων φονταμενταλιστών, επειδή αυτό διαστρεβλώνει την αλήθεια. Σύμφωνα με τον ηγούμενο της νέας αδελφότητας η Μονή υποφέρει από αυτό εδώ και πολύ καιρό, επειδή το κύριο κτίριό της έχει κατασχεθεί και κρατείται από σχισματικούς φονταμενταλιστές, όπως τους χαρακτήρισε.

Στη συνέχεια ανέφερε ότι η νέα αδελφότητα καταδίκασε την ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, ενώ από την πλευρά του ο κ. Επιφάνιος ευχαρίστησε τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο για όλα όσα έχουν κάνει για να βοηθήσουν την Ουκρανία.

Μετά τους χαιρετισμούς, ο Προκαθήμενος της OCU και η προσκυνητική αντιπροσωπεία τίμησαν με προσευχή τα ιερά της μονής, ιδίως ένα μέρος του Ζωοποιού Σταυρού και τμήματα των λειψάνων των φωτιστών των Σλάβων, Ισαποστόλων Κυρίλλου και Μεθοδίου. Σε ανάμνηση του προσκυνήματος, ο Επιφάνιος δώρισε στη Μονή Εσφιγμένου ένα καλλιτεχνικά σχεδιασμένο λειτουργικό άμφιο και μια λάμπα.

Πανηγυρική συνάντηση στη Σκήτη Προφήτου Ηλία

Στις 10 Οκτωβρίου το απόγευμα, ο Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος με την προσκυνηματική αντιπροσωπεία έφτασε στην Σκήτη του Πορφήτη Ηλία, που ανήκει στη Μονή Παντοκράτορα.

Στην είσοδο τον προκαθήμενο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας υποδέχτηκαν ο ηγούμενος της Μονής Παντοκράτορος, Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ, και ο επικεφαλής του ασκητηρίου, Αρχιμανδρίτης Φιλήμων. Μετά την δέηση, ο ηγούμενος της μονής, πατήρ Γαβριήλ, και ο προϊστάμενος της σκήτης, πατήρ Φιλήμων, απηύθυναν θερμούς χαιρετισμούς.

«Παρόλο που έχουμε διαφορές στις γλώσσες και τους πολιτισμούς, εμείς, ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί, έχουμε ενότητα εν Χριστώ, επειδή ανήκουμε στο ένα σώμα της Εκκλησίας Του», είπε ο Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ. «Εδώ, στο Άγιο Όρος, στο περιβόλι της Υπεραγίας Θεοτόκου, προσευχόμαστε για όλο τον κόσμο. Και προσευχόμαστε η Μητέρα του Θεού να ενδυναμώσει την Μακαριότητά Σας στην υπηρεσία της Εκκλησίας και του ευσεβούς λαού, να αυξήσει τη δύναμή Σας στο δρόμο της αλήθειας».

Ο Μητροπολίτης Μιλήτου Απόστολος, που έδωσε επίσης το παρών εκ μέρους του Φαναρίου, εκφώνησε επίσης επίσημο χαιρετισμό, επισημαίνοντας την ιδιαίτερη υπηρεσία του Οικουμενικού Πατριάρχη ως πνευματικού επικεφαλής των μοναστηριών του Αγίου Όρους, την ιδιαίτερη ενότητα μεταξύ αυτού, ως πνευματικού πατέρα και μέντορα, και των μοναχών της κοινότητας του Άθωνα. Επιπλέον, ο κ. Απόστολος τόνισε τον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει ο Τόμος Αυτοκεφαλίας που χορηγήθηκε στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, διότι μέσω αυτού διορθώθηκαν οι προηγούμενες ελλείψεις της εκκλησιαστικής ζωής, αποκαταστάθηκε η τάξη όπου υπήρχε διχόνοια και διχασμός.

Στη συνέχεια, οι προσκυνητές περιηγήθηκαν στο ασκητήριο από έξω και στη συνέχεια επισκέφθηκαν τους ναούς προς τιμήν του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Παϊσίου του Βελιτσκόφσκι, όπου και απηύθυναν ευχαριστήρια δέηση.

«Οι ισχυροί αυτού του κόσμου έχουν ξεσηκωθεί για να πολεμήσουν ενάντια στον λαό μας, ενάντια στην πατρίδα μας, την Ουκρανία, και ενάντια στην αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Αυτοί οι νέοι οπαδοί του πονηρού βασιλιά Αχαάβ θέλουν να μας καταστρέψουν, όπως ακριβώς ο πονηρός βασιλιάς ήθελε να καταστρέψει τον προφήτη Ηλία. Αλλά εμείς εμπνεόμαστε από το παράδειγμα αυτού του προφήτη του Θεού, γιατί όπως αυτός, γνωρίζουμε ότι η αλήθεια είναι με το μέρος μας. Οι νέοι Αχαάβ από τις βόρειες χώρες περιφρονούν την κανονική τάξη που καθιέρωσαν οι Πατέρες και οι Οικουμενικές Σύνοδοι, απορρίπτουν το πρωτείο στην υπηρεσία που έχει ο Οικουμενικός Πατριάρχης και δεν θέλουν να βρίσκονται σε εκκλησιαστική ενότητα με τη Μητέρα τους, τη Μεγάλη Εκκλησία του Χριστού στην Κωνσταντινούπολη, η οποία τους γέννησε εν Κυρίω.», είπε μεταξύ άλλων στην ομιλία του ο κ. Επιφάνιος.

Εσπερινή λειτουργία στη Μονή Ιβήρων

Το βράδυ της 10ης Οκτωβρίου, ο προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας και η προσκυνητική αντιπροσωπεία που τον συνόδευε, καθώς και ο εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριάρχη, Μητροπολίτη Μιλήτου Απόστολος και ο διοκητής του Αγίου Όρους, Αλκιβιάδης Στεφανής, έφτασαν στη Μονή Ιβήρων.

Σε ανάμνηση της προσκυνηματικής επίσκεψης, ο ηγούμενος της αγιορείτικης μονής Ναθαναήλ δώρισε στον ουκρανό προκαθήμενο ένα αντίγραφο της Ιβηρικής Εικόνας της Θεοτόκου και ζήτησε να προσευχηθεί γι' αυτόν και για τους αδελφούς της μονής.

Μετά τους χαιρετισμούς, ξεκίνησε ο Εσπερινός, στον οποίο προεξήρχε ο Μητροπολίτης Επιφάνιος εν χοροστασία, διαβάζοντας μια σειρά ευχών στα ουκρανικά. Μετά το τέλος του Εσπερινού, όλοι οι παρευρισκόμενοι στην εκκλησία προσκύνησαν μπροστά στα λείψανα των αγίων ιεραρχών, μαρτύρων και αγίων, τα οποία φυλάσσονται εδώ από καιρό.

Το προσκύνημα συνεχίστηκε κοντά στην θαυματουργή εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου όπου ο Μητροπολίτης Επιφάνιος και άλλοι συμμετείχαν σε μια προσευχή. Μετά την ολοκλήρωσή της, οι Ουκρανοί προσκυνητές έψαλαν μια προσευχή προς την Παναγία στη μητρική τους γλώσσα. Επίσης, κατόπιν αιτήματος του ηγουμένου της μονής, ο Μητροπολίτης Επιφάνιος τέλεσε τρισάγιο στη μνήμη του προηγούμενου ηγουμένου της μονής, πατρός Βασιλείου Γοντικάκη, ο οποίος πρόσφατα εκοιμήθη.

Θεία Λειτουργία στην Μονή Παντοκράτορα

Το βράδυ της 10ης Οκτωβρίου, μετά την ολοκλήρωση του προσκυνήματος στη Μονή Ιβήρων , ο Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος, μαζί με τη συνοδεία του, έφτασαν στη Μονή Παντοκράτορα , όπου οι επισκέπτες από την Ουκρανία διέμειναν τη νύχτα.

Ο ηγούμενος της μονής, Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ, ο οποίος συνάντησε τον Προκαθήμενο της OCU στο ασκητήριο του Προφήτη Ηλία το απόγευμα, χαιρέτησε για άλλη μια φορά τον Μητροπολίτη και τους καλεσμένους και τους ευχήθηκε ευχάριστη διαμονή εντός των τειχών της μονής. Σε ανάμνηση της επίσκεψης, ο πατήρ Γαβριήλ δώρισε στον Μητροπολίτη Επιφάνιο μια εικόνα του αποστόλου και ευαγγελιστή Ιωάννη του Θεολόγου. Ο Μητροπολίτης ευχαρίστησε τον ηγούμενο και τους αδελφούς για την θερμή υποδοχή και, ως δώρο για προσευχή , άφησε στη μονή ένα θυμιατήρι, ένα καλλιτεχνικά σχεδιασμένο ιερατικό άμφιο και μια συλλογή λειτουργικών βιβλίων στα ουκρανικά.

Την επόμενη ημέρα, 11 Οκτωβρίου το πρωί , στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία της ομώνυμης σκήτης της Μονής Παντοκράτορος , ο Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος τέλεσε τη Θεία Λειτουργία . Συλλείτουργησαν ο εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριάρχη, Μητροπολίτης Μιλήτου Απόστολος , ο Μητροπολίτης Μπίλα Τσέρκβας Ευστράτιος, ο ηγούμενος της Μονής Παντοκράτορος Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ, ο διάκονος-προϊστάμενος της μονής Αρχιμανδρίτης Φιλήμων, οι αδελφοί της μονής και μέλη της προσκυνηματικής αντιπροσωπείας. Παρών και ο διοικητής του Αγίου Όρους, Αλκιβιάδης Στεφανής.

Κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, η οποία τελέστηκε στα ελληνικά και τα ουκρανικά, αναφωνήθηκαν ειδικές προσευχές για τη νίκη της αλήθειας και της ειρήνης στην Ουκρανία, για τον ουκρανικό λαό και για τους νέους ήρωες-πολεμιστές που αντιστέκονται στη ρωσική επιθετικότητα, όπως αναφέρθηκε.

Αποχαιρετώντας, ο Μητροπολίτης Επιφάνιος τόνισε ότι η ημέρα της πρώτης Θείας Λειτουργίας του στο Άγιο Όρος είναι συμβολική, γιατί την ίδια ημέρα, πριν από επτά χρόνια, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου επιβεβαίωσαν με απόφασή τους ότι η Μητρόπολη Κιέβου δεν αποτελεί μέρος του κανονικού εδάφους του Πατριαρχείου Μόσχας, καθώς και ότι οι αποφάσεις της ρωσικής εκκλησίας κατά των Ουκρανών ιεραρχών, κληρικών και λαϊκών είναι άκυρες.

Δέηση στο ησυχαστήριο των Αγίων Αρχαγγέλων Φαλακρού

Στη συνέχεια της ημέρας επισκέφθηκαν το ησυχαστήριο των Αγίων Αρχαγγέλων Φαλακρού, το οποίο ανήκει στη δικαιοδοσία της Μονής Παντοκράτορος και αναστηλώνεται.

Τον προκαθήμενο της OCU και τους προσκυνητές χαιρέτησε επίσης ο διοκητής του Αγίου Όρους Αλκιβιάδης Στεφανής, ο οποίος ανέφερε ότι η Ελληνική Δημοκρατία και η κυβέρνησή της υποστηρίζουν την ευγενή και νόμιμη επιθυμία του ουκρανικού λαού να υπερασπιστεί το ανεξάρτητο κράτος του από την άδικη επιθετικότητα.

Μετά την δέηση, ο Μητροπολίτης Επιφάνιος και οι τιμώμενοι προσκεκλημένοι φύτεψαν ένα κυπαρίσσι σε ανάμνηση της επίσκεψης και στη συνέχεια έγινε η τοποθέτηση ενός δωρητή.

Ο προκαθήμενος της OCU προσευχήθηκε στη Μονή Σταυρονικήτα

Το απόγευμα της 11ης Οκτωβρίου ο Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος και άλλα μέλη της ουκρανικής προσκυνηματικής αντιπροσωπείας επισκέφθηκαν τη Μονή Σταυρονικήτα.

Στον καθεδρικό ναό τελέστηκε ευχαριστήρια δέηση, μετά την οποία οι προσκυνητές προσκύνησαν τα κειμήλια της μονής.

Προσκύνημα στη Μονή Σιμωνόπετρας

Το απόγευμα της 11ης Οκτωβρίου ο Επιφάνιος και η αντιπροσωπεία προσκυνητών από την Ουκρανία επισκέφθηκαν τη Μονή Σιμωνόπετρας.

Ο Μητροπολίτης Επιφάνιος, ο οποίος γνωρίζει προσωπικά τον ηγούμενο της μονής, Ελισσαίο εδώ και πολύ καιρό, τόνισε ότι οι ελπίδες για την επίλυση των εκκλησιαστικών προβλημάτων που υπήρχαν προηγουμένως, τώρα βλέπουμε να πραγματοποιούνται. Ως εκ τούτου, πιστεύουμε ότι οι προσευχές και οι ελπίδες μας για τη νίκη της αλήθειας και της ειρήνης για την Ουκρανία θα πραγματοποιηθούν με τη βοήθεια του Θεού.

Μετά το τέλος της επίσκεψης και έναν θερμό αποχαιρετισμό, η αντιπροσωπεία αναχώρησε για το λιμάνι της Δάφνης, από όπου κατευθύνθηκε δια θαλάσσης προς τον τελικό προορισμό του ταξιδιού στο Άγιο Όρος - τη Μονή Ξενοφώντος.

Το βράδυ της 11ης Οκτωβρίου ο Μητροπολίτης Επιφάνιος έφτασαν δια θαλάσσης στη Μονή Ξενοφώντος, η οποία είναι η τελευταία στο πρόγραμμα της παραμονής τους στο Άγιο Όρος.

Στο ανάχωμα της μονής, τον Μητροπολίτη Επιφάνιο, και τους προσκυνητές υποδέχτηκε ο ηγούμενος της Μονής Ξενοφώντος, Αρχιμανδρίτης Αλέξιος. Μετά από θερμό χαιρετισμό, όλοι κατευθύνθηκαν στον ναό, όπου τελέστηκε ευχαριστήρια δέηση.

Ο ηγούμενος της μονής, πατήρ Αλέξιος, καλωσόρισε θερμά τον προκαθήμενο της OCU και τους προσκυνητές κατά την άφιξή τους, εκφράζοντας ιδιαίτερη αγάπη, συμπόνια και φροντίδα για την Εκκλησία και τον λαό της Ουκρανίας, που αντιμετωπίζουν προκλήσεις ως αποτέλεσμα της ρωσικής στρατιωτικής επιθετικότητας. Ο Μητροπολίτης Επιφάνιος ευχαρίστησε θερμά τον πατέρα Αλέξιο για τους χαιρετισμούς και για την αμέριστη υποστήριξη που δείχνουν ο ηγούμενος και οι αδελφοί της μονής Ξενοφώντος στην Ουκρανία.

«Εδώ, ο πατέρας Λουκάς συνέταξε τον Τόμο περί Αυτοκεφαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, ο οποίος ενέγραψε για πάντα τη Μονή Ξενοφώντος στην ιστορία των δεσμών μεταξύ της Εκκλησίας μας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Αγίου Όρους», τόνισε ο κ. Επιφάνιος.

Θεία Λειτουργία στη Μονή Ξενοφώντος

Στις 12 Οκτωβρίου, ο Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος τέλεσε την Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία στον καθεδρικό ναό. Με τον προκαθήμενο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας συλλειτούργησαν ο Μητροπολίτης Μιλήτου Απόστολος, εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ο Αναπληρωτής Προϊστάμενος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων Μητροπολίτης Μπίλα Τσέρκβα Ευστράτιος, ο Βικάριος της Εσθονικής Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (υπό το ωμοφόριο του Οικουμενικού Πατριαρχείου) Επίσκοπος Δαμασκηνός, ο ηγούμενος της Μονής Ξενοφώντος Αρχιμανδρίτης Αλέξιος, μέλη της προσκυνητικής αντιπροσωπείας από την Ουκρανία και οι αδελφοί της μονής.

Στο τέλος της επίσκεψης, οι επισκέπτες από την Ουκρανία παρακολούθησαν μια έκθεση σύγχρονης αγιογραφίας, για την οποία φημίζεται το εργαστήριο της Μονής Ξενοφώντος. Εδώ, μεταξύ άλλων, εργάζεται ο αγιογράφος Πατέρας Λουκάς, ο οποίος συνέταξε τον αρχικό Τόμο για την αυτοκεφαλία της OCU σε περγαμηνή. Σε ανάμνηση του προσκυνήματος και της λειτουργίας, ο ηγούμενος δώρισε στον Μακαριώτατο μια εικόνα του Σωτήρος, ζωγραφισμένη στο μοναστήρι.

Ο Μητροπολίτης Απόστολος, εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, συνεχάρη επίσης τον Μητροπολίτη Επιφάνιο για την επιτυχή ολοκλήρωση του προσκυνήματος, το οποίο ήταν γεμάτο με ταπεινή προσευχή, λατρεία ενώπιον των ιερών προσκυνημάτων και επικοινωνία με τους αγιορείτες πατέρες.

Διαβάστε επίσης

• Στο Άγιο Όρος ο Μητροπολίτης Κιέβου Επιφάνιος για τριήμερη επίσκεψη - Ποιες Μονές θα επισκεφθεί