Κωδικός «Ατσαλένιος Σκατζόχοιρος»: Το σχέδιο της Δύσης για το μέλλον της Ουκρανίας
Ουκρανοί στρατιώτες της 44ης ταξιαρχίας πυροβολικού πυροβολούν προς ρωσικές θέσεις στην πρώτη γραμμή του μετώπου στην περιοχή Ζαπορίζια της Ουκρανίας, Τετάρτη, 20 Αυγούστου 2025. (AP Photo/Danylo Antoniuk)
Το όνομα έχει αναφερθεί πολλές φορές ανεπισήμως στη διάρκεια ευρωπαϊκών συνόδων κορυφής, με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επιμένει στη χρήση της: ο «Ατσαλένιος Σκαντζόχοιρος».
Η ονομασία αυτή δεν αναφέρεται στα επίσημα κείμενα της ΕΕ, αποτελεί όμως τον όρο με τον οποίο οι ευρωπαίοι ηγέτες περιγράφουν ένα πιθανό μέλλον για την Ουκρανία, γράφει η εφημερίδα «Τα Νέα». Αυτή τη στιγμή είναι πολλές οι συζητήσεις που γίνονται μεταξύ Ευρωπαίων και Αμερικανών για τις εγγυήσεις ασφάλειας, με κυρίαρχο ένα «άρθρο 5 light» όπως το αποκάλεσε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο, που θα προβλέπει πως εάν μια χώρα δεχθεί επίθεση θα είναι σαν επίθεση προς όλους.
Όπως γράφει η «Repubblica», από τις πολλές εγγυήσεις ασφαλείας που συζητούνται τώρα, η επιλογή του «Ατσαλένιου Σκαντζόχοιρου» είναι εκείνη που φαίνεται πιο πειστική.
Μαχητικό αεροσκάφος F-16 της ουκρανικής πολεμικής αεροπορίας πετάει σε άγνωστη τοποθεσία στην Ουκρανία, Κυριακή 4 Αυγούστου 2024. (AP Photo/Efrem Lukatsky)
APΤο σχέδιο για μία «Νέα Σπάρτη»
Μηχανοκίνητες μονάδες, με άρματα μάχης, πυροβολικό και βετεράνους αλεξιπτωτιστές θα γίνουν επαγγελματίες πλήρους απασχόλησης στο Κίεβο. Σκοπός να χτίσει τη δική του ισχυρή άμυνα, χρηματοδοτούμενη από την ΕΕ, καθώς αποσκοπεί στην προστασία των ανατολικών συνόρων της Ένωσης: ένα φρούριο, που θα κρατάει μακριά την απειλή του Κρεμλίνου και θα ενσωματωθεί σε πιθανούς διεθνείς μηχανισμούς προστασίας, όπως η «συμμαχία των προθύμων».
Κατά την άποψη του Κιέβου, οι αποδεδειγμένες δυνατότητες των ταξιαρχιών του και ο δυναμισμός της αμυντικής του βιομηχανίας αποτελούν τη βάση για τη μετατροπή της χώρας σε μια «νέα Σπάρτη», όπως τη ονομάζουν Ουκρανοί αξιωματούχοι. Η υποστήριξη των ΗΠΑ, σύμφωνα με δημοσίευμα των «Financial Times», λέγεται ότι εδραιώνεται από το μόνο επιχείρημα για το οποίο ενδιαφέρεται ο Ντόναλντ Τραμπ: τις επιχειρήσεις. Μια σύμβαση 100 δισ. δολαρίων -που και πάλι θα πληρώσει η ΕΕ- για την αγορά δεκάδων μαχητικών αεροσκαφών και πυραύλων Patriot από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα αεροσκάφη και οι συστοιχίες εδάφους - αέρος, άλλωστε, είναι τα μόνα όπλα που τα ουκρανικά εργοστάσια δεν ξέρουν ακόμη πώς να κατασκευάσουν.
Ρομπότ μάχης με τεχνητή νοημοσύνη
Στον άλλο τομέα που βρίσκεται στο επίκεντρο των σύγχρονων συγκρούσεων -τα drones- το Κίεβο, σύμφωνα με τους «New York Times», φέρεται ότι έχει προτείνει στον Τραμπ μία επένδυση 50 δισ. δολαρίων για την παραγωγή ρομπότ μάχης με τεχνητή νοημοσύνη, που θα προορίζονται για τα οπλοστάσια τόσο της Ουάσινγκτον όσο και της Ουκρανίας. Άλλωστε δεν πρόκεται για νέα ιδέα: μεγάλες αμερικανικές εταιρείες έχουν ήδη επενδύσει σε ουκρανικές εταιρείες μη επανδρωμένων αεροσκαφών, οι οποίες προβλέπεται ότι θα παράγουν έως και πέντε εκατομμύρια φέτος.
Στρατιώτες προετοιμάζουν ένα drone «Kazhan» στην πρώτη γραμμή κοντά στην πόλη Chasiv Yar, στην περιοχή Donetsk της Ουκρανίας, την Πέμπτη 15 Μαΐου 2025. (Oleg Petrasiuk/24η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία της Ουκρανίας μέσω AP)
APΤο Κίεβο θέλει, επίσης, να δημιουργήσει έναν στρατό από ρομπότ μάχης, με τα οποία θα φυλάει τα σύνορα στην ξηρά, στον αέρα και στη θάλασσα, αξιοποιώντας την εμπειρία του στη χρήση drones και άλλων μέσων αμυνας. Στη συνέχεια, σύμφωνα πάντα με το σχέδιο «Ατσαλένιος Σκαντζόχοιρος», θα υπάρχουν τα επίλεκτα στρατεύματα: ταξιαρχίες που αποτελούνται από βετεράνους οι οποίοι θα γίνουν επαγγελματίες στρατιώτες πλήρους απασχόλησης. Αυτός, παρατηρεί η ιταλική εφημερίδα, «θα ήταν επίσης ένας τρόπος για να "ελεγχθούν" οι βετεράνοι του Αζόφ και άλλες ομάδες: στα χαρακώματα, έχουν αποκτήσει φήμη και αυτονομία από την κεντρική ιεραρχία, σε τέτοιον βαθμό που αντιπροσωπεύουν μια άγνωστη δυναμική για το μέλλον της χώρας». Στην τρίτη γραμμή της άμυνας θα υπάρχει μια δομή παρόμοια με την εθνοφρουρά: μερικοί μόνο μήνες εκπαίδευσης και πολλοί έφεδροι, που έχουν ήδη πολεμήσει ενάντια στους Ρώσους.
Υπάρχουν αρκετά χρήματα;
Η δημιουργία του «Ατσαλένιου Σκαντζόχοιρου» θα διαρκέσει χρόνια και το Κίεβο θεωρεί απαραίτητη την ενσωμάτωση με τις δυνάμεις των Προθύμων και του Πενταγώνου, όχι μόνο για ευρωπαίους στρατιώτες που μπορεί να σταλούν ως ειρηνευτική δύναμη αλλά και για την άμεση απόκτηση αεροπορικής κάλυψης από πολωνικές και ρουμανικές βάσεις, καθώς και τη ροή των πληροφοριών που συλλέγονται από τον αέρα και το διάστημα.
Το βασικό ζήτημα είναι τα χρήματα: το κόστος των 150 δισ. ευρώ βαραίνει την Ευρώπη. Διαθέτει η Ένωση επαρκείς πόρους; Ο Ζελένσκι ζητεί τη χρήση κεφαλαίων που κατασχέθηκαν από την ΕΕ από τους Ρώσους, άνω των 300 δισ. ευρώ, ως αποζημίωση για τις ζημιές από την εισβολή, αλλά το νομικό πλαίσιο είναι αμφιλεγόμενο. Τέλος, δεν συμφωνούν όλοι με την προοπτική μιας ουκρανικής Σπάρτης: η απόφαση της γειτονικής Πολωνίας θα είναι καθοριστική.