Ισραήλ: Στρατιώτες αρνούνται να επιστρέψουν στη Γάζα για να πολεμήσουν
Άνθρωποι συμμετέχουν σε διαδήλωση απαιτώντας την άμεση απελευθέρωση όλων των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς και ζητώντας το τέλος του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, στην Ιερουσαλήμ, Τετάρτη, 3 Σεπτεμβρίου 2025.
Καθώς το Ισραήλ καλεί δεκάδες χιλιάδες εφέδρους για να εισβάλει στην πόλη της Γάζας, ένας αυξανόμενος αριθμός στρατιωτών — και οι μητέρες τους — λένε «όχι».
Δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, αλλά -σύμφωνα με αναφορές- μεγάλος αριθμός ατόμων αρνείται να υπηρετήσει, παρά τον κίνδυνο φυλάκισης. Πρόκειται για ένα νέο φαινόμενο στον σχεδόν διετή πόλεμο που ξέσπασε μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, αν και μέχρι στιγμής δεν έχει εμφανή επίδραση στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, όπως αναφέρει το Associated Press.
Η αντίσταση των εφέδρων εμφανίζεται καθώς οι πολίτες του Ισραήλ συμμετέχουν σε μαζικές διαδηλώσεις κατηγορώντας τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι παρατείνει τον πόλεμο για πολιτικούς σκοπούς, αντί να καταλήξει σε συμφωνία με τη Χαμάς για την επιστροφή των 48 ομήρων που απομένουν, 20 από τους οποίους πιστεύεται ότι είναι ζωντανοί.
Πολλοί αντίπαλοι, μεταξύ των οποίων και πρώην ανώτεροι αξιωματούχοι της ασφάλειας του Ισραήλ, φοβούνται ότι μια τέτοια επίθεση θα έχει ελάχιστα αποτελέσματα και θα θέσει τους ομήρους σε κίνδυνο. Το Ισραήλ αντιμετωπίζει επίσης έντονη διεθνή κριτική για την ανθρωπιστική καταστροφή που προκάλεσε ο πόλεμος και ο αποκλεισμός.
Μια ομάδα, η οποία καλεί τους ηγέτες του Ισραήλ να σταματήσουν να στέλνουν τα παιδιά τους στον πόλεμο, αποτελείται από μητέρες που φοβούνται ότι οι γιοι τους θα πεθάνουν μάταια.
«Δεν μπορούσα να σταματήσω να σκέφτομαι πώς να του σπάσω το πόδι, να του σπάσω το χέρι, να τον τραυματίσω με κάποιο τρόπο ώστε να μην μπορεί να επιστρέψει (σ.σ. στη Γάζα)», είπε στο Associated Press, η Noorit Felsenthal-Berger καθώς σκούπιζε τα δάκρυα από τα μάγουλά της, τρομοκρατημένη με το ενδεχόμενο ο μικρότερος γιος της να αναγκαστεί να επιστρέψει στον πόλεμο.
Κόπωση και εξασθένηση ηθικού
Ο Avshalom Zohar Sal, ένας 28χρονος στρατιώτης και νοσοκόμος που υπηρέτησε σε πολλές αποστολές στη Γάζα, είπε ότι οι στρατιώτες είναι εξαντλημένοι, αποθαρρυμένοι και δεν ξέρουν πλέον για ποιο λόγο πολεμούν.
Ο 28χρονος άρχισε να έχει αμφιβολίες για πρώτη φορά πέρυσι, όταν υπηρετούσε σε μια περιοχή κοντά στην οποία έξι όμηροι σκοτώθηκαν από τους απαγωγείς τους, καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις πλησίαζαν. «Ένιωσα ότι αυτό ήταν δικό μου λάθος», είπε.
Ο σκεπτικισμός του εντάθηκε κατά τη διάρκεια της πιο πρόσφατης αποστολής του, τον Ιούνιο, όταν είδε στρατιώτες να επιστρέφουν στις ίδιες περιοχές όπου είχαν πολεμήσει νωρίτερα. Είπε ότι ορισμένοι στρατιώτες φαινόντουσαν λιγότερο συγκεντρωμένοι, γεγονός που τους έκανε ευάλωτους σε επιθέσεις από μια σημαντικά αποδυναμωμένη, αλλά ακόμα θανατηφόρα Χαμάς.
«Μην με βάζετε στη θέση να πρέπει να αποφασίσω αν θα διακινδυνεύσω ξανά τη ζωή μου», είπε, απευθυνόμενος στο στρατό.
Μια ομάδα γνωστή ως Soldiers for Hostages (Στρατιώτες για Ομήρους) δηλώνει ότι εκπροσωπεί περισσότερους από 360 στρατιώτες που αρνούνται να υπηρετήσουν. Αν και ο αριθμός των ατόμων που αρνούνται να επιστρέψουν στη Γάζα παραμένει μικρός, αποτελεί αντίθεση με τις πρώτες ημέρες του πολέμου, όταν οι εφέδροι έσπευδαν να υπηρετήσουν μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Η άρνηση αυτή τιμωρείται με φυλάκιση, αλλά αυτό έχει συμβεί μόνο σε λίγες περιπτώσεις.
«Ο συνεχιζόμενος πόλεμος επιθετικότητας του Νετανιάχου θέτει άσκοπα σε κίνδυνο τους δικούς μας ομήρους και έχει προκαλέσει χάος στην ισραηλινή κοινωνία, ενώ ταυτόχρονα σκοτώνει, ακρωτηριάζει και λιμοκτονεί ολόκληρο τον πληθυσμό των αμάχων στη Γάζα», δήλωσε ο Max Kresch, μέλος της ομάδας, σε συνέντευξη Τύπου στις 2 Σεπτεμβρίου.
Μια άλλη ομάδα, γνωστή ως Save Our Souls (Σώστε τις ψυχές μας) ή SOS, δηλώνει ότι εκπροσωπεί σχεδόν 1.000 μητέρες στρατιωτών. Μια παρόμοια κίνηση συνέβαλε στο τέλος της 18ετούς κατοχής του νότιου Λιβάνου από το Ισραήλ το 2000.
«Πρέπει να γίνουμε η φωνή τους», δήλωσε η Felsenthal-Berger, της οποίας οι δύο γιοι έχουν πολεμήσει στη Γάζα. Η ομάδα έχει πραγματοποιήσει διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα, έχει συναντηθεί με κυβερνητικούς αξιωματούχους και έχει στείλει επιστολές. Λέει ότι οι γιοι της, συμπεριλαμβανομένου ενός που βρίσκεται ακόμη σε υπηρεσία, δεν βρίσκονται πλέον στη Γάζα. Λέει ότι υποστηρίζουν τις προσπάθειές της, αλλά δεν έχουν αρνηθεί επίσημα να υπηρετήσουν.
Η Yifat Gadot λέει ότι ο 22χρονος γιος της, ο οποίος πολέμησε στη Γάζα για εννέα μήνες στην αρχή του πολέμου, της είπε ότι οι στρατιώτες εκεί ένιωθαν σαν εύκολοι στόχοι. Περισσότεροι από 450 Ισραηλινοί στρατιώτες έχουν σκοτωθεί από την αρχή του πολέμου το 2023, σύμφωνα με τον στρατό.
«Του είπα: "Εμείς οι μητέρες θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να σας βγάλουμε από τη Γάζα και να σας σώσουμε από αυτόν τον πολιτικό πόλεμο"», είπε η Yifat Gadot.
Ορισμένες από τις γυναίκες έχουν ενθαρρύνει τους γιους τους να αρνηθούν να επιστρέψουν στη Γάζα, ενώ άλλες λένε ότι σέβονται τις αποφάσεις των γιων τους. Όλες λένε ότι το μήνυμά τους απευθύνεται κυρίως στους ηγέτες της χώρας.
Το γραφείο του Νετανιάχου αρνήθηκε να σχολιάσει.
Η στρατιωτική θητεία είναι «ιερή»
Το Ισραήλ κάλεσε 60.000 εφέδρους να επιτρέψουν στη Γάζα, ο μεγαλύτερος αριθμός στρατιωτών των τελευταίων μηνών, σε μια χώρα με λιγότερους από 10 εκατομμύρια κατοίκους, όπου η στρατιωτική θητεία είναι υποχρεωτική για τους περισσότερους Εβραίους άνδρες. Πολλοί έχουν ήδη υπηρετήσει πολλές φορές μακριά από τις οικογένειές τους.
Η αποτυχία της ισραηλινής κυβέρνησης να επιστρατεύσει τους υπερορθόδοξους Εβραίους άνδρες στο στρατό, έχει αυξήσει την οργή τους. Οι θρησκευόμενοι άνδρες αποφεύγουν από καιρό τη στρατιωτική θητεία μέσω εξαιρέσεων που διαπραγματεύονται οι πολιτικά ισχυροί ηγέτες τους, οι οποίοι αποτελούν βασικό συστατικό της κυβέρνησης Νετανιάχου. Αυτό έχει τροφοδοτήσει την δυσαρέσκεια του ευρύτερου κοινού — ένα συναίσθημα που έχει ενταθεί κατά τη διάρκεια των σχεδόν δύο χρόνων πολέμου.
Ο στρατός δεν παρέχει στοιχεία για τις απουσίες ή τις αρνήσεις των εφέδρων και δηλώνει ότι κάθε περίπτωση αξιολογείται ξεχωριστά. «Η συμβολή των εφέδρων είναι ουσιαστική για την επιτυχία των αποστολών μας και τη διατήρηση της ασφάλειας της χώρας μας», ανέφερε.
Τουλάχιστον τρεις στρατιώτες που συνδέονται με την ομάδα «Soldiers for Hostages» έχουν φυλακιστεί φέτος για άρνηση υπηρεσίας, με ορισμένους να έχουν καταδικαστεί σε φυλάκιση έως και τριών εβδομάδων, σύμφωνα με την ομάδα.
Η υποστήριξη του πολέμου ήταν μεγάλη μετά την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, κατά την οποία σκοτώθηκαν περίπου 1.200 άτομα, κυρίως άμαχοι, και απήχθησαν 251.
Ωστόσο, η κοινή γνώμη έχει αλλάξει κατά τη διάρκεια του πολέμου, ειδικά από τότε που το Ισραήλ έθεσε τέλος στην εκεχειρία τον Μάρτιο, η οποία είχε διευκολύνει την απελευθέρωση των ομήρων. Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, ο πόλεμος έχει στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 64.000 Παλαιστινίους. Η υπηρεσία δεν αναφέρει πόσοι από τους νεκρούς ήταν άμαχοι ή μαχητές, αλλά αναφέρει ότι περίπου οι μισοί από τους νεκρούς ήταν γυναίκες και παιδιά.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι περίπου τα δύο τρίτα των Ισραηλινών, συμπεριλαμβανομένου του 60% των Ισραηλινών Εβραίων, πιστεύουν ότι το Ισραήλ πρέπει να συμφωνήσει σε μια συμφωνία που θα περιλαμβάνει την απελευθέρωση όλων των ομήρων, την παύση των εχθροπραξιών και την πλήρη απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα.
Η Χαμάς έχει από καιρό δηλώσει ότι θα δεχόταν μια συμφωνία με αυτούς τους όρους, αλλά ο Νετανιάχου έχει αρνηθεί. Έχει δηλώσει ότι ο πόλεμος θα τελειώσει μόνο όταν επιστραφούν όλοι οι όμηροι και η Χαμάς αφοπλιστεί.