Ανακαλύφθηκε «ορφανός πλανήτης» που καταβροχθίζει ασταμάτητα ύλη - Μπορεί να γίνει άστρο;
Η συμπεριφορά του νέου πλανήτη προκαλεί έκπληξη στους αστροφυσικούς
Ένας μυστηριώδης πλανήτης καταγράφηκε να απορροφά έξι δισεκατομμύρια τόνους αερίου και σκόνης το δευτερόλεπτο, σε έναν πρωτοφανή ρυθμό που, σύμφωνα με τους αστρονόμους, θολώνει τα όρια ανάμεσα στους πλανήτες και τα άστρα.
Σε αντίθεση με τη Γη και τα υπόλοιπα ουράνια σώματα του ηλιακού μας συστήματος που κινούνται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, οι ορφανοί πλανήτες περιπλανώνται ελεύθερα στο σύμπαν, χωρίς να είναι δεμένοι σε κάποιο άστρο.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι μόνο στον Γαλαξία μας μπορεί να υπάρχουν τρισεκατομμύρια τέτοιοι πλανήτες, όμως είναι δύσκολο να εντοπιστούν, καθώς συνήθως κινούνται αθόρυβα μέσα στο διαρκές σκοτάδι.
Η ανακάλυψη του Cha 1107-7626
Η διεθνής ερευνητική ομάδα παρατήρησε εντυπωσιακή αύξηση μάζας σε έναν πλανήτη που βρίσκεται περίπου 620 έτη φωτός από τη Γη, στον αστερισμό του Χαμαιλέοντα. Ο πλανήτης, γνωστός ως Cha 1107-7626, έχει μάζα πέντε έως δέκα φορές μεγαλύτερη από αυτή του Δία και ηλικία μόλις ένα με δύο εκατομμύρια χρόνια.
Το αντικείμενο αναπτύσσεται απορροφώντας ύλη από τον δίσκο που το περιβάλλει, σε μια διαδικασία που ονομάζεται προσαύξηση. Ωστόσο, από τον Αύγουστο του 2025 οι αστρονόμοι κατέγραψαν μια αιφνίδια εκτόξευση στον ρυθμό αυτής της διαδικασίας, με την κατανάλωση ύλης να φτάνει τα έξι δισεκατομμύρια τόνους το δευτερόλεπτο, οκτώ φορές ταχύτερα σε σχέση με λίγους μήνες πριν.
Σύμφωνα με τον Βίκτορ Αλμένδρος-Αμπάντ του Αστρονομικού Παρατηρητηρίου του Παλέρμο, πρόκειται για το ισχυρότερο επεισόδιο προσαύξησης που έχει καταγραφεί ποτέ σε αντικείμενο πλανητικής μάζας.
Χαρακτηριστικά που θυμίζουν άστρα
Οι παρατηρήσεις έδειξαν ότι κατά τη διάρκεια αυτού του «φαγoποτιού», η μαγνητική δραστηριότητα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην κατεύθυνση της ύλης προς τον πλανήτη. Πρόκειται για φαινόμενο που έως σήμερα είχε παρατηρηθεί μόνο σε άστρα.
Επιπλέον, εντοπίστηκαν αλλαγές στη χημική σύσταση του δίσκου. Υδρατμοί ανιχνεύτηκαν στη διάρκεια της προσαύξησης, κάτι που έχει παρατηρηθεί σε αστέρες αλλά ποτέ ξανά σε πλανητικό σχηματισμό. Αυτό υποδηλώνει, όπως επισημαίνει ο Ρέι Τζαγουαρντάνα του Johns Hopkins University, ότι κάποια αντικείμενα συγκρίσιμα με γίγαντες πλανήτες μπορεί να σχηματίζονται με τον ίδιο τρόπο όπως τα άστρα, από συρρικνούμενα νέφη αερίου και σκόνης που συνοδεύονται από δίσκους.
Η σημασία για την αστρονομία
Παρά την παράξενη συμπεριφορά του, ο Cha 1107-7626 αναμένεται να διατηρήσει τα βασικά χαρακτηριστικά ενός γιγάντιου πλανήτη, καθώς δεν διαθέτει αρκετή μάζα ώστε να αναπτύξει θερμοπυρηνικές αντιδράσεις στον πυρήνα του, όπως συμβαίνει στα άστρα. Με το πέρασμα του χρόνου, θα ψύχεται όπως οι υπόλοιποι πλανήτες.
Η Αμέλια Μπάγιο, συν-συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Astrophysical Journal Letters, δήλωσε ότι «η ιδέα πως ένα πλανητικό αντικείμενο μπορεί να συμπεριφέρεται σαν άστρο προκαλεί δέος».
Οι παρατηρήσεις έγιναν με το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου στη Χιλή, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και δεδομένα από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb.
Η ανακάλυψη, όπως τονίζουν οι επιστήμονες, μας προσκαλεί να αναρωτηθούμε για τον τρόπο με τον οποίο γεννιούνται οι κόσμοι πέρα από το ηλιακό μας σύστημα και ποια μυστήρια κρύβουν τα πρώτα στάδια της εξέλιξής τους.