Νew York Times: Ο Τραμπ κάνει τον γύρο του θριάμβου, αλλά αποφεύγει τις ερωτήσεις για τη συνέχεια

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ προσγειώθηκε στο Ισραήλ χθες το πρωί (13/10), λίγα λεπτά μετά την απελευθέρωση του πρώτου από τους 20 ομήρους από τη Χαμάς, και πέρασε την ημέρα απολαμβάνοντας τα χειροκροτήματα μιας χώρας που του αποδίδει, περισσότερο από τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, τις χαρούμενες οικογενειακές επανενώσεις και την κατάπαυση του πυρός μετά από δύο χρόνια πολέμου.

Ο Τραμπ άδραξε την ευκαιρία για να πει στην Κνεσέτ, το κοινοβούλιο του Ισραήλ, ότι αυτό δεν είναι μόνο το τέλος ενός πολέμου, αυτό είναι το τέλος της εποχής του τρόμου και του θανάτου. Χρησιμοποιώντας μια φράση που άλλοι πρόεδροι έχουν υιοθετήσει - και στη συνέχεια έχουν απογοητευτεί - πρόσθεσε: «Αυτή είναι η ιστορική αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής».

Στη συνέχεια ταξίδεψε στην Αίγυπτο, όπου δεκάδες παγκόσμιοι ηγέτες περίμεναν την άφιξή του για μια «Σύνοδο Κορυφής για την Ειρήνη» που προσέφερε την μεγαλοπρέπεια και την περίσταση που είναι γνωστό ότι απολαμβάνει ο Τραμπ. Πανό στολισμένα με το πρόσωπό του ήταν διάσπαρτα στους δρόμους του θέρετρου στην Ερυθρά Θάλασσα.

«Από την πόλη Σαρμ ελ-Σέιχ, η βούληση του λαού συναντά την αποφασιστικότητα των παγκόσμιων ηγετών να τερματίσουν τον πόλεμο στη Γάζα», δήλωσε ο Πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ ελ-Σίσι της Αιγύπτου. «Όλοι μεταφέρουν ένα μόνο μήνυμα στην ανθρωπότητα: Αρκετά με τον πόλεμο. Καλώς ήρθατε στην ειρήνη.»

Δεν συμμετείχαν Ισραήλ, Χαμάς στη Σύνοδο για την Ειρήνη

Αλλά στη Σύνοδο Κορυφής της Αιγύπτου, ούτε το Ισραήλ ούτε η Χαμάς συμμετείχαν. Και παρόλο που ο Λευκός Οίκος δημοσίευσε αυτό που φαινόταν να είναι ένα έγγραφο υπογεγραμμένο από τις χώρες που συμμετείχαν, δεν δέσμευσε τους υπογράφοντες σε κάποια συγκεκριμένη δράση.

Σπάνια ένας Αμερικανός πρόεδρος, ιδιαίτερα ένας τόσο διχαστικός στο εσωτερικό όσο ο Τραμπ, έχει αντιμετωπιστεί με τέτοια κολακεία στο εξωτερικό. Στην Πλατεία Ομήρων στο Τελ Αβίβ, δεκάδες χιλιάδες φώναζαν «Τραμπ, Τραμπ» και στην Κνεσέτ ορισμένα μέλη φορούσαν κόκκινα καπέλα τύπου MAGA.

Ο Νετανιάχου, του οποίου το όνομα αποδοκιμάστηκε στην ίδια πλατεία το Σάββατο το βράδυ, δήλωσε ότι ο πρόεδρος ήταν «ο καλύτερος φίλος που είχε ποτέ το Ισραήλ στον Λευκό Οίκο». Υπήρξε περισσότερη συζήτηση για την υποψηφιότητά του για το Νόμπελ Ειρήνης και το Βραβείο Ισραήλ. Και ο ίδιος ο Τραμπ εξέπληξε τους Ισραηλινούς νομοθέτες όταν έκανε δύο φορές προσφορά στο Ιράν- μια χώρα που το Ισραήλ και οι ΗΠΑ βομβάρδισαν μόλις πριν από τέσσερις μήνες- να ξεκινήσει συνομιλίες που θα μπορούσαν να τερματίσουν δεκαετίες εχθρότητας και απομόνωσης.

Υπήρξαν περισσότερα ενθουσιώδη χειροκροτήματα όταν ο Τραμπ περιέγραψε τις δολοφονίες Ιρανών πυρηνικών επιστημόνων από το Ισραήλ κατά τη διάρκεια του 12ήμερου βομβαρδισμού της χώρας ή όταν περιέγραψε λεπτομερώς τον αριθμό των βομβαρδιστικών B-2, των ανεφοδιαστικών και των αεροσκαφών υποστήριξης που επιτέθηκαν στο Φόρντο, το Νατάνζ και το Ισφαχάν, τις κύριες ιρανικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού πυρηνικών όπλων.

Και ακριβώς κάτω από την επιφάνεια, υπήρχαν προφανείς διαφορές για το μέλλον της Γάζας, ακόμη και για το αν η κατάπαυση του πυρός που επιτρέπει επιτέλους τη ροή τροφίμων και φαρμάκων στην περιοχή θα οδηγούσε απαραίτητα σε μια διαρκή ειρήνη. «Ο πόλεμος τελείωσε», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους, τόσο στο Air Force One καθ' οδόν προς το Ισραήλ όσο και στους διαδρόμους της Κνεσέτ.

Ο Νετανιάχου ήταν πολύ πιο επιφυλακτικός, χαιρετίζοντας την απελευθέρωση των ομήρων και το γεγονός ότι κανένας ζωντανός Ισραηλινός δεν κρατούνταν στη Γάζα για πρώτη φορά μετά από χρόνια, ενώ αρνήθηκε να συζητήσει αν το Ισραήλ θα ξαναρχίσει τις εχθροπραξίες εάν η Χαμάς δεν αφοπλιστεί ή δεν εγκαταλείψει την περιοχή. Η Χαμάς δεν συμφώνησε ποτέ με αυτό το μέρος του σχεδίου των 20 σημείων του Τραμπ, και οι πολιτοφυλακές της ήδη κινούνταν προς τις γειτονιές από τις οποίες το Ισραήλ είχε αποσυρθεί τις τελευταίες ημέρες.

Και ακόμη και ενώ ο Τραμπ βρισκόταν στην Ιερουσαλήμ, ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Ισραήλ Κατζ, δήλωσε ότι η Χαμάς είχε απελευθερώσει τα λείψανα μόνο τεσσάρων από τους 28 ομήρους που είχαν πεθάνει στην αιχμαλωσία. «Κάθε καθυστέρηση ή σκόπιμη αποφυγή θα θεωρηθεί ως κατάφωρη παραβίαση της συμφωνίας και θα απαντηθεί αναλόγως», δημοσίευσε στο X.

Ο Τραμπ αγνοεί τα πιθανά εμπόδια

Ο Τραμπ επέλεξε να αγνοήσει τα πιθανά εμπόδια που θα συναντήσει. Στην ομιλία του στην Κνεσέτ, παρέκαμψε το κείμενο για να αξιολογήσει την προσωπικότητα του Νετανιάχου: «Δεν είναι ο πιο εύκολος άνθρωπος να διαπραγματεύεται κανείς, αλλά αυτό είναι που τον κάνει σπουδαίο». Μίλησε επίσης εκτενώς για τις ώρες συζήτησης που είχε ο ειδικός απεσταλμένος του, Στιβ Γουίτκοφ, νωρίτερα φέτος με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας.

Ο Γουίτκοφ, επενδυτής ακινήτων από τη Νέα Υόρκη, περιγράφηκε από τον κ. Τραμπ ως «Χένρι Κίσινγκερ που δεν κάνει διαρροές». Ο Κίσινγκερ, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας και στη συνέχεια υπουργός Εξωτερικών υπό τον Νίξον και τον Φορντ, ήταν ειδικός στις ιδιοτελείς διαρροές της Ουάσιγκτον. Εκτός από σύντομες αναφορές, ο Τραμπ δεν μίλησε για το τι θα χρειαζόταν για την ανοικοδόμηση της Γάζας, ή για το μέλλον του παλαιστινιακού λαού, ή για τους συμβιβασμούς μεταξύ της δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους και των εναλλακτικών λύσεων.

Στην πραγματικότητα, δεν υπήρξε σχεδόν καμία δημόσια συζήτηση για την εφαρμογή του σχεδίου των 20 σημείων του, εκτός από το γεγονός ότι συναντιόταν με πλούσια αραβικά κράτη και ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να σχηματίσει μια διεθνή δύναμη σταθεροποίησης ή να χρηματοδοτήσει την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης περιοχής.

Από αυτή την άποψη, στοιχεία της ομιλίας του κ. Τραμπ έδωσαν μια άλλη γεύση της εξωτερικής του πολιτικής. Επαίνεσε τις χώρες για τη στρατιωτική τους ισχύ, ειδικά το Ισραήλ, το οποίο είπε ότι αναδείχθηκε «ισχυρότερο, πιο σεβαστό» από πριν.

Αποφάσεις με βάση οικονομικά συμφέροντα

Δύο χρόνια σύγκρουσης με τη Χαμάς, τη Χεζμπολάχ και το Ιράν σίγουρα απέδειξαν ότι το Ισραήλ ήταν η ισχυρότερη δύναμη στην περιοχή. Αλλά ο Τραμπ δεν συζήτησε την διπλωματική του απομόνωση, καθώς οι ευρωπαϊκές δυνάμεις ασπάστηκαν την ιδέα ενός ξεχωριστού παλαιστινιακού κράτους εν μέρει λόγω των τεράστιων θυμάτων μεταξύ των αμάχων που προκλήθηκαν από τις ισραηλινές επιθέσεις.

Ως συνήθως, ο Τραμπ υποστήριξε ότι οι χώρες θα λάμβαναν αποφάσεις με βάση τα οικονομικά τους συμφέροντα -ότι η ένταξη στις συμφωνίες του Αβραάμ, για παράδειγμα, θα ενίσχυε το εμπόριο. Αλλά φυσικά η Μέση Ανατολή είναι γεμάτη με έθνη, θρησκευτικές ομάδες και τρομοκρατικές οργανώσεις που εμπλέκονται σε πόλεμο ακόμη και όταν αυτό διακινδυνεύει κάθε οικονομική πρόοδο. Η Ρωσία έκανε το ίδιο εισβάλλοντας στην Ουκρανία.

Υπήρξαν αποκλίσεις από τον κανόνα. Ο Τραμπ δεν είναι γνωστός για την καλλιέργεια συμμαχιών, αλλά εξέφρασε ευγνωμοσύνη «για όλα τα έθνη του αραβικού και μουσουλμανικού κόσμου που ενώθηκαν για να πιέσουν τη Χαμάς». Στο Σαρμ ελ-Σέιχ, ο Τραμπ θαύμασε το πόσο γρήγορα συγκεντρώθηκε η βιαστικά προγραμματισμένη σύνοδος κορυφής και πόσοι άνθρωποι είχαν έρθει: Ηγέτες από περισσότερα από 20 έθνη συνέρρευσαν για να τον συναντήσουν σε μια σκηνή στολισμένη με τις λέξεις Ειρήνη 2025. «Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ήρθαν περίπου 20 λεπτά νωρίτερα», είπε ο κ. Τραμπ.

Το μεγαλύτερο μέρος της συνόδου κορυφής περιελάμβανε τον Τραμπ να επαινεί με ενθουσιασμό τους άλλους παγκόσμιους ηγέτες που ήταν παρόντες. Ο Αμερικανός πρόεδρος υπέγραψε ένα έγγραφο σε ένα τραπέζι μαζί με τους ηγέτες των τριών άλλων χωρών που μεσολάβησαν: Αίγυπτος, Κατάρ και Τουρκία. Πριν υπογράψει το έγγραφο, ο Τραμπ δήλωσε ότι «θα διευκρινίσει πολλούς κανόνες και κανονισμούς και πολλά άλλα πράγματα», είπε. «Είναι πολύ περιεκτικό».

Ωστόσο, η έκδοση του εγγράφου που δημοσίευσε ο Λευκός Οίκος δεν περιελάμβανε ουσιαστικές λεπτομέρειες, αλλά αντίθετα αναφερόταν σε μεγάλο βαθμό σε αόριστες αρχές. «Δεσμευόμαστε με την παρούσα για την επίλυση μελλοντικών διαφορών μέσω διπλωματικής εμπλοκής και διαπραγμάτευσης και όχι μέσω βίας ή παρατεταμένης σύγκρουσης», ανέφερε το έγγραφο.

«Υπάρχουν δύο λαοί εδώ, και κανένας από αυτούς δεν φεύγει»

Υπήρξαν διάσπαρτες διαμαρτυρίες στο Ισραήλ κατά της επίσκεψης του Τραμπ, και δύο αριστεροί νομοθέτες που ανήκουν σε ένα κοινό παλαιστινο-ισραηλινό πολιτικό κόμμα απομακρύνθηκαν από την Κνεσέτ επειδή έφεραν πινακίδες που έγραφαν «Αναγνωρίστε την Παλαιστίνη!» Συνελήφθησαν γρήγορα, και ο Τραμπ σούφρωσε τα χείλη του πριν πει: «Αυτό ήταν πολύ αποτελεσματικό».

Ο Ayman Odeh, ένας από τους δύο νομοθέτες, έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι οι ομιλίες στην Κνεσέτ δεν θα απαλλάξουν τον Νετανιάχου «από τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στη Γάζα». Αργότερα πρόσθεσε: «Υπάρχουν δύο λαοί εδώ, και κανένας από αυτούς δεν φεύγει».

Ο Τραμπ υποστήριξε ότι αν δεν είχε καταστρέψει τις τρεις μεγάλες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, η συμφωνία για την απομάκρυνση των ομήρων από τη Γάζα δεν θα ήταν δυνατή. Τα αραβικά κράτη δεν θα είχαν αναλάβει το ρίσκο να πιέσουν τη Χαμάς, πληρεξούσιο του Ιράν.

«Αφαιρέσαμε ένα μεγάλο σύννεφο από τη Μέση Ανατολή και από το Ισραήλ», είπε, απορρίπτοντας τις προβλέψεις ότι το Ιράν θα προσπαθούσε να επανεκκινήσει το πυρηνικό του πρόγραμμα. «Το τελευταίο πράγμα που θέλουν να κάνουν είναι να αρχίσουν να σκάβουν ξανά τρύπες σε βουνά που μόλις ανατινάχθηκαν. Δεν το κάνουν αυτό. Θέλουν να επιβιώσουν».

Υπήρχαν όμως σημάδια εμποδίων στο μέλλον. Οι Άραβες ηγέτες ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σχετικά με τη δέσμευση του Νετανιάχου, ο οποίος δήλωσε στους Ισραηλινούς αυτή την εβδομάδα ότι η στρατιωτική εκστρατεία στη Γάζα «δεν έχει τελειώσει». Ο Νετανιάχου υπογράμμισε τις ανησυχίες τους με ένα σχέδιο της τελευταίας στιγμής για να συμμετάσχουν στη σύνοδο κορυφής για την ειρήνη. Η προεδρία της Αιγύπτου ανακοίνωσε γρήγορα αυτό που θα ήταν μια σημαντική συμβολική στιγμή για την εκδήλωση. Αλλά στη συνέχεια αναγκάστηκε να αναιρέσει λίγο αργότερα, όταν ο Νετανιάχου ακύρωσε τα σχέδιά του, επικαλούμενος μια εβραϊκή αργία.

Διαβάστε επίσης

• Διακήρυξη «Ειρήνη 2025» στο Σαρμ ελ Σέιχ – Ντόναλντ Τραμπ: «Υπέροχη μέρα για τη Μέση Ανατολή»
• Διακήρυξη για τη Διαρκή Ειρήνη και Ευημερία: Το πλήρες κείμενο της «Συμφωνίας για τη Γάζα»
• Ειρήνη στη Γάζα: To εμβληματικό πρωτοσέλιδο του Time για τον Τραμπ – «Ο θρίαμβός του»