Εξετάζεται η επέκταση του Frontex και στην άμυνα για την αντιμετώπιση απειλών από drones

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξετάζουν το ενδεχόμενο επέκτασης των εξουσιών που έχουν παραχωρηθεί στον Frontex, τον οργανισμό της ΕΕ για τα σύνορα και τις παράκτιες περιοχές, για να τον βοηθήσουν στην επιτήρηση του εναέριου χώρου και την προστασία κρίσιμων υποδομών.

Το EURACTIV μεταδίδει την είδηση αυτή επικαλούμενο εμπιστευτικά έγγραφα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και υπογραμμίζοντας την αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με μια σειρά εισβολών μη επανδρωμένων αεροσκαφών στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο τους τελευταίους μήνες, με πιο πρόσφατες εκείνες που επηρέασαν ευαίσθητες στρατιωτικές και πολιτικές εγκαταστάσεις στο Βέλγιο το Σαββατοκύριακο.

Η κίνηση αυτή έρχεται σε μια περίοδο που οι χώρες της ΕΕ εξετάζουν σχέδια για την ανάθεση εξουσιών στη Frontex με σκοπό την παροχή βοήθειας στην επιτήρηση του εναέριου χώρου και την προστασία κρίσιμων υποδομών, σύμφωνα με έγγραφα του Συμβουλίου που έχει στη διάθεσή του το Euractiv.

Μια σημείωση του Συμβουλίου, με ημερομηνία 30 Οκτωβρίου, που διανεμήθηκε στις χώρες της ΕΕ από τη δανική προεδρία, δείχνει ότι οι πρωτεύουσες της ΕΕ συζητούν εάν η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνοριακής και Ακτοφυλακής – κοινώς γνωστή ως Frontex – θα πρέπει να αναλάβει πρόσθετες ευθύνες για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών, από παραβιάσεις του εναέριου χώρου έως την προστασία στρατηγικών περιουσιακών στοιχείων.

Η αναθεώρηση της εντολής της Frontex, που έχει προγραμματιστεί για το επόμενο έτος, ανακοινώθηκε για πρώτη φορά από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν νωρίτερα φέτος και αποτελεί πλέον μέρος του σχεδίου εργασίας της ΕΕ για το 2026.

Το θέμα αναμένεται να συζητηθεί σε τεχνική συνάντηση στις 5 Νοεμβρίου.

Η συζήτηση σηματοδοτεί την αυξανόμενη επιθυμία των πρωτευουσών να ευθυγραμμίσουν την αποστολή του Frontex με το μεταβαλλόμενο περιβάλλον ασφάλειας της Ευρώπης και έρχεται λίγους μήνες μετά την υιοθέτηση από τον οργανισμό μιας ιεραρχικής δομής εμπνευσμένης από το ΝΑΤΟ.

Επί του παρόντος, ο Frontex υποστηρίζει τις χώρες της ΕΕ στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων τους, παρέχοντας βοήθεια επί τόπου, καταπολεμώντας το διασυνοριακό έγκλημα, συλλέγοντας πληροφορίες και βοηθώντας στις διαδικασίες επιστροφής.

Μιλώντας τον περασμένο μήνα μαζί με τον Γερμανό υπουργό Εσωτερικών Alexander Dobrindt, ο επίτροπος Μετανάστευσης Magnus Brunner υπογράμμισε ότι η αποστολή του Frontex θα μπορούσε τελικά να επεκταθεί στην άμυνα με drones και την προστασία των αεροδρομίων – ένα πολιτικά ευαίσθητο θέμα εν μέσω αναφορών για διαταραχές σε πολιτικά αεροδρόμια και κατασκοπεία σε στρατιωτικές βάσεις σε ολόκληρη την Ένωση που συνδέονται με τη Ρωσία.

Στη σημείωση του Συμβουλίου αναφέρεται ότι τα μέτρα αυτά ενδέχεται να απαιτήσουν αλλαγές στους κανονισμούς του Frontex. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα επιτραπεί στην υπηρεσία να παρεμβαίνει κατόπιν αιτήματος ενός κράτους-μέλους σε περιπτώσεις υβριδικών απειλών, με την επικαιροποίηση των κανόνων για τις ταχείες παρεμβάσεις στα σύνορα, τις περιοχές «hotspot» και τις ομάδες υποστήριξης της διαχείρισης της μετανάστευσης – ή με τη θέσπιση ξεχωριστής διάταξης για την υποστήριξη της υπηρεσίας σε περιπτώσεις εκμετάλλευσης της μετανάστευσης και άλλων υβριδικών απειλών.

Ένα ξεχωριστό έγγραφο συζήτησης της Προεδρίας του Συμβουλίου προωθεί την παροχή περισσότερων εξουσιών στον Frontex για τη συνεργασία με τρίτες χώρες.

Οι πρωτεύουσες επιθυμούν η υπηρεσία να προχωρήσει πέρα από τις υφιστάμενες συμφωνίες της με έξι κράτη των Δυτικών Βαλκανίων και να αναπτύξει ομάδες σε μεγάλα διεθνή αεροδρόμια ή άλλα σημαντικά σημεία διέλευσης. Η υπηρεσία θα μπορούσε επίσης να αναλάβει ενισχυμένο ρόλο στη διεξαγωγή ελέγχων «πριν από την αναχώρηση» των ταξιδιωτών που κατευθύνονται προς την περιοχή Σένγκεν.

Οι πρωτεύουσες επαναλαμβάνουν επίσης το αίτημά τους για τη δυνατότητα να αποστέλλουν ομάδες επιστροφής σε χώρες εκτός ΕΕ και να επιτρέπουν στη Frontex να συντονίζει τις επιστροφές από μια τρίτη χώρα σε άλλη. Αυτό θα μπορούσε να μειώσει την πίεση κατά μήκος των μεταναστευτικών διαδρομών, όπως αναφέρθηκε από το Euractiv τον περασμένο μήνα.

Τα κράτη μέλη θα εξετάσουν επίσης εάν π Frontex θα πρέπει να συμβάλει στη στήριξη των «κέντρων επιστροφής» που έχουν συσταθεί στο πλαίσιο διμερών συμφωνιών με τρίτες χώρες, επεκτείνοντας αποτελεσματικά το επιχειρησιακό αποτύπωμα της υπηρεσίας πέρα από τα σύνορα της ΕΕ.

Η συζήτηση έρχεται σε μια στιγμή που η Επιτροπή σχεδιάζει να επεκτείνει το μόνιμο προσωπικό της υπηρεσίας. Στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της για το 2024, η φον ντερ Λάιεν δεσμεύτηκε να τριπλασιάσει το μέγεθος της Ευρωπαϊκής Συνοριακής και Ακτοφυλακής σε 30.000 άτομα έως το 2027.

Ωστόσο, οι πρωτεύουσες παραμένουν επιφυλακτικές, επιμένοντας ότι η «μελλοντική εντολή και τα καθήκοντα» της υπηρεσίας πρέπει να καθοριστούν με σαφήνεια πριν προχωρήσει οποιαδήποτε επέκταση.