Τα μυστικά των κρυπτονομισμάτων: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε και tips από ειδικούς
Όλοι έχουμε ακούσει για τα κρυπτονομίσματα. Αρκετοί έχουν εντρυφήσει σε αυτά, κάποιοι έχουν κερδίσει με τις επενδύσεις τους πολλά χρήματα, άλλοι φυσικά έχουν χάσει, ωστόσο για τους περισσότερους, αποτελούν ένα «αίνιγμα», τόσο για το πώς λειτουργεί αυτό το… «παράλληλο» χρηματιστήριο, όσο το κατά πόσο υπάρχουν εκεί πραγματικές επενδυτικές ευκαιρίες. Και, κυρίως, αν είναι ασφαλής αυτή η αγορά των 4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, με καθημερινό τζίρο συναλλαγών τουλάχιστον 650 δις… Είναι η αγορά άλλωστε, η οποία «γέννησε» τα τελευταία χρόνια περισσότερους από 250.000 εκατομμυριούχους.
Αυτό που είναι αδιαμφισβήτητο, είναι το γεγονός ότι τα κρυπτονομίσματα αποτελούν πια μία από τις πιο ριζοσπαστικές και πολυσυζητημένες τεχνολογικές καινοτομίες του 21ου αιώνα, επηρεάζοντας τα χρηματοοικονομικά, την οικονομία και την καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως, καθώς τα κρυπτονομίσματα ήρθαν για να μείνουν ως καινοτομία, εργαλείο πληρωμών και επενδυτικό μέσο.
Όμως, απαιτούν ενημέρωση, προσοχή και κατανόηση των κινδύνων για όσους ασχολούνται σοβαρά με αυτά. Η πλήρης κατανόηση των βασικών αρχών τους, η κριτική στάση και η σωστή πληροφόρηση είναι τα σημαντικότερα «όπλα» του κάθε χρήστη ή επενδυτή ψηφιακών νομισμάτων.
Το Newsbomb συνομίλησε με έναν από τους πιο γνωστούς «γκουρού» του ζητήματος, τον οικονομολόγο Γιώργο Τζέγκα, ο οποίος με απλά λόγια, απαντά σε όλα μας τα ερωτήματα αναλύοντας όσα πρέπει να γνωρίζει κάποιος για αυτό το «φαινόμενο», που όπως φαίνεται, θα απασχολεί και θα επηρεάζει την παγκόσμια οικονομία ολένα και περισσότερο…
Δείτε το βίντεο:
Διαβάστε τη συνέντευξη:
Newsbomb: Τι είναι τα κρυπτονομίσματα;
Γιώργος Τζέγκας: Τα κρυπτονομίσματα είναι μία τεχνολογική και χρηματοοικονομική επανάσταση η οποία συμβαίνει τώρα. Αρχικά, για να καταλάβει κάποιος τα κρυπτονομίσματα, θα πρέπει να καταλάβει τι είναι το bitcoin. Για να καταλάβει κάποιος τι είναι το bitcoin, θα πρέπει να καταλάβει τι είναι χρήμα.
Οπότε θα πρέπει να ξεκινήσουμε την ιστορία από πάρα πολύ παλιά. Το χρήμα είναι μία έννοια, είναι μία γλώσσα επικοινωνίας, την οποία χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να επικοινωνούν μεταξύ τους μια αξία στο τώρα και στο μέλλον. Το νόμισμα, από την άλλη, είναι αυτό που χρησιμοποιούμε σαν χρήμα. Το νόμισμα εξελίσσεται. Οτιδήποτε χρησιμοποιούν οι άνθρωποι σαν νόμισμα έχει να κάνει με τις ανάγκες που έχει ο πολιτισμός κάθε εποχής και την τεχνολογία που υπάρχει.
Και πλέον έχουμε φτάσει στο bitcoin, αφού στις 3 Γενάρη του 2009 ξεκίνησε να λειτουργεί το blockchain του bitcoin, κάτι το οποίο είναι εντελώς καινοτόμο, είναι ουσιαστικά ένας τρόπος μεταφοράς αξίας από έναν χρήστη σε κάποιον άλλον χρήστη, χωρίς να παρεμβάλλεται κάποιος τρίτος, μία κεντρική αρχή, μία τράπεζα ή μία κυβέρνηση. Και αυτό έχει μία τεράστια ελευθερία.
Έχουν πραγματική αξία τα κρυπτονομίσματα;
Η πραγματική αξία είναι η αξία την οποία δίνουν οι άνθρωποι σε ένα οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο. Το bitcoin αντλεί την αξία του από τα βασικά θεμελιώδη χαρακτηριστικά, τα οποία είναι ότι είναι ουδέτερο, ανοιχτό, δεν γνωρίζει σύνορα, είναι ανθεκτικό στη λογοκρισία και όλα αυτά το κάνουν να έχει αυτήν την ισοτιμία που βλέπουμε σήμερα.
Το bitcoin δεν είναι μετοχή, δεν είναι ένα απλό περιουσιακό στοιχείο, είναι τρία πράγματα. Αρχικά, ένα λογισμικό, ένας κώδικας ανοιχτού τύπου που τρέχει στο ίντερνετ. Το δεύτερο πράγμα που είναι, είναι ένα δίκτυο. Είναι αυτοί οι οποίοι θέλουν να τρέξουν τον κώδικα του bitcoin, που τον κατεβάζουν σε μια ηλεκτρονική συσκευή και μπαίνουν μέσα στο δίκτυο. Και τρίτο, είναι ο τρόπος μεταφοράς αξίας εντός του δικτύου του bitcoin, τα γνωστά σε όλους μας bitcoins, αυτά τα οποία έχουν αυτή την χρηματιστηριακή αποτίμηση των 100 και πλέον χιλιάδων δολαρίων που έχει φτάσει σήμερα το ένα.
Άρα, ποιος αποφασίζει; Οι δυνάμεις προσφοράς και ζήτησης. Στα χρηματιστήρια των κρυπτονομισμάτων έχουμε αγοραστές και πωλητές, οι οποίοι συμφωνούν στη δίκαιη ισοτιμία αυτού του νομίσματος, όπως αποτιμούνται και τα περισσότερα νομίσματα. Και αναφέρομαι στα νομίσματα και όχι σε περισσότερα στοιχεία, γιατί το bitcoin συγκεκριμένα έχει περισσότερα κοινά χαρακτηριστικά με αυτά.
Πώς ανέβηκε η αξία του bitcoin σε αυτά τα επίπεδα και πώς δημιούργησε εκατομμυριούχους;
Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να καταλάβει κάποιος είναι ότι το bitcoin δεν γεννήθηκε εκ του μηδενός. Ήταν η πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια πολλών αποτυχημένων που προηγήθηκαν αυτού. Η ανάγκη ήταν να μεταφερθεί αξία ανάμεσα σε δύο ανθρώπους μέσα στο ίντερνετ, χωρίς να παρεμβαίνει κάποιος τρίτος που να εγγυάται αυτή την αξία.
Ξεκίνησε λοιπόν το 2009, 3 Γενάρη για την ακρίβεια, να λειτουργεί. Τότε δεν είχε καμία αξία. Ήταν απλά παιχνίδι. Μέσα από μια εφαρμογή στον υπολογιστή σου μπορούσες να πάρεις εκατοντάδες bitcoin. Και μέχρι το 2011, για δύο περίπου χρόνια, τα αντάλλασσαν οι bitcoiners μεταξύ τους, οι πληροφορικάριοι, οι οποίοι είχαν πρόσβαση σε αυτό και θέλανε να το δοκιμάσουν. Από το 2011-2012 και μετά, άρχισε να έχει μία ισοτιμία και μία αποτίμηση στην πραγματική οικονομία.
Μία αστεία ιστορία είναι οι δύο πίτσες του Laszlo Hanyecz ο οποίος τις αγόρασε το 2010, για 10.000 bitcoin. Και αν τις αποτιμήσουμε αυτές με σημερινά νούμερα είναι κάτι... εκατομμύρια δολάρια. Εκείνη τη στιγμή όμως ήταν η πρώτη καταγεγραμμένη συναλλαγή του bitcoin που το συνέδεσε με τον πραγματικό κόσμο.
Προφανώς αυτή η ραγδαία ανάπτυξη στην ισοτιμία του και στην αποτίμησή του έχει φτιάξει και έχει δημιουργήσει καινούριους εκατομμυριούχους, πολλούς ανθρώπους, όπως επίσης έχει καταστρέψει και πολλούς οι οποίοι μπήκαν τη λάθος εποχή, γιατί το bitcoin δημιουργεί «φούσκες», αφού κάθε φορά ανεβαίνει η αγορά, φτάνει σε ένα σημείο ευφορίας και απληστίας, σπάει αυτή η φούσκα, το bitcoin πέφτει μέχρι και 80% και 90%, έχει συμβεί αυτό στο παρελθόν 4-5 φορές, μπορεί και παραπάνω, αλλά πάντα, μα πάντα, και αυτό είναι που το κάνει διαφορετικό από οτιδήποτε άλλο asset έχει βγει στον πλανήτη, ξανά επανέρχεται και περνάει τα προηγούμενα υψηλά του. Άρα μπορεί να σπάει η φούσκα, γιατί οι συμμετέχοντες σε αυτή την αγορά έχουν υπερβάλλει από απληστία, παρόλα αυτά το bitcoin, όσο και αν πέφτει, κρατάει τα βασικά θεμελιώδη χαρακτηριστικά του και έτσι ξανανεβαίνει.
Γιατί άμα το ξεκινήσουμε από το 0 που ξεκίνησε, έφτασε τα 10-11 δολάρια, έπεσε πάλι χαμηλά, μετά πήγε στα 10-100, ξαναγύρισε στα 100 δολάρια, ξαναγύρισε στα 7-8. Μετά ξαναπήγε στα 1000, ξαναέπεσε στα 100 κ.ο.κ. Ο τελευταίος κύκλος και αυτό που θυμούνται οι περισσότεροι από τότε που ξεκίνησε να απασχολεί και τα mainstream media ήταν το 2017, όπου έφτασε σχεδόν στις 20.000 δολάρια και μετά κατέρρευσε στις 3.000, ξαναανέβηκε μέχρι τις 69.000 για να πέσει μέχρι τις 16.000, για να φτάσει στο τέλος του 2024 και στις αρχές του 2025 να ξεπεράσει τις 100.000.
Πώς παράγεται το Bitcoin;
Η παραγωγή του bitcoin είναι προκαθορισμένη και γραμμένη στον κώδικα του. Έχουμε το πρωτόκολλο του bitcoin, ο κώδικας, ο οποίος έχει τους δικούς του κανόνες. Η παραγωγή του bitcoin γίνεται μέσω μιας διαδικασίας που λέγεται mining. Είναι ο τρόπος με τον οποίο επιβεβαιώνουν τις συναλλαγές στο δίκτυο του bitcoin. Όπως είπαμε αρχικά, μπορούμε να συναλλαχθούμε εμείς οι δύο μεταξύ μας χωρίς να υπάρχει μια κεντρική τράπεζα να επιβεβαιώσει ότι εσύ έχεις λογαριασμό και εγώ έχω λογαριασμό και το αντίστοιχο υπόλοιπο για να σου στείλω το ποσό που θέλω.
Αυτή η διαδικασία γίνεται από κάποιους συμμετέχοντες της αγοράς που λέγονται miners. Τι κάνουν αυτοί; Αυτοί επιβεβαιώνουν ακριβώς τη δικιά μας συναλλαγή πολύ απλά λύνοντας έναν μαθηματικό γρίφο μέσω μιας υπολογιστικής πράξης. Ο γρίφος αυτός είναι πολύ δύσκολος να λυθεί, αυτό το πρόβλημα, το μαθηματικό ας πούμε, αλλά η επαλήθευση αυτού είναι πάρα πολύ εύκολη. Για να λύσουν, λοιπόν, αυτόν τον μαθηματικό γρίφο χρησιμοποιούν υπολογιστική ισχύ και ηλεκτρική ενέργεια. Άρα, ξοδεύουν χρήματα, ξοδεύουν ενέργεια για να βοηθήσουν να επιτευχθεί αυτή η συναλλαγή. Και για αυτόν τον λόγο επιβραβεύονται από το πρωτόκολλο με καινούρια bitcoin.
Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο παράγονται. Όταν ξεκίνησε, παραγόντουσαν 50 bitcoin κάθε 10 λεπτά, αυτή είναι και η νομισματική πολιτική του, και κάθε περίπου 4 χρόνια υποδιπλασιάζεται η παραγόμενη ποσότητα, έως ότου φτάσουμε τα 21 εκατομμύρια, που είναι και η μέγιστη ποσότητα bitcoin που θα υπάρξει ποτέ.
Πότε είναι η καλύτερη στιγμή για κάποιον να επενδύσει;
Η καλύτερη στιγμή να επενδύσεις είναι όταν έχεις τα λεφτά. Οι αγορές πάντα θα κάνουν κύκλους. Και στα χρηματιστήρια γίνεται το ίδιο και στην αγορά των κρυπτονομισμάτων γίνεται το ίδιο. Επειδή κανείς μας δεν γνωρίζει το μέλλον, ούτε μπορεί να το προβλέψει, ναι, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις, υπάρχουν κάποιες συμπεριφορές κοινές από τις οποίες βλέπουμε το παρελθόν και βγάζουμε κάποια συμπεράσματα για το μέλλον, αλλά μέχρι εκεί, οπότε όποιος το σκέφτεται, αν έχει το ποσό το οποίο είναι διατεθειμένος να επενδύσει, τότε είναι η στιγμή.
Η ερώτηση που δέχομαι συνήθως από το 2017 που ασχολούμαι εγώ πολύ ενεργά είναι αυτή: Είναι καλή στιγμή να αγοράσω bitcoin; Αν χρειάζεται να ρωτήσεις, τότε η απάντηση είναι όχι. Γιατί πάντα το bitcoin ήταν ακριβό. Γιατί το 2017, τότε που είχε γίνει το εξωφρενικό ράλι από τα 100 δολάρια στα 1000, λέγαμε, κι εγώ μέσα σε αυτούς, πόσο παραπάνω να πάει.
Άρα η γνώση της οποιασδήποτε αγοράς είναι η βάση και το θεμέλιο πριν κάνεις οτιδήποτε. Αλλά το βασικό κομμάτι είναι να μπορείς να έχεις διαχειριστεί τα οικονομικά σου έτσι ώστε να έχεις ένα ποσό το οποίο να μπορείς να το επενδύεις. Γιατί, όσο το αφήνεις στο μαξιλάρι σου ή στην τράπεζα, είναι δεδομένο ότι θα χάνεις στην καλύτερη των περιπτώσεων 2% του χρόνου σε αγοραστική αξία, που είναι η τιμή πληθωρισμού στόχου των κεντρικών τραπεζών.
Πώς να επιλέξω το «κατάλληλο» κρυπτονόμισμα;
Για να επιλέξει κάποιος ένα κρυπτονόμισμα θα πρέπει να δει τρία πράγματα. Το πρώτο πράγμα είναι σε τι πρόβλημα δίνει λύση. Άρα το κάθε white paper είναι ουσιαστικά το business plan ενός κρυπτονομίσματος. Άρα θα πρέπει να δούμε για ποιο λόγο υπάρχει, σε ποιο πρόβλημα δίνει λύση. Το bitcoin για παράδειγμα είναι ξεκάθαρο -έδωσε λύσεις στη μεταφορά αξίας μεταξύ ανθρώπων χωρίς να παρεμβαίνει κάποιος τρίτος. Δηλαδή να μάθει από πού βγάζει λεφτά το project αυτό, γιατί όλα τα κρυπτονομίσματα έχουν από πίσω ένα foundation, μια εταιρία, κάποιον που τα διαχειρίζεται. Πώς βγάζουν λεφτά αυτοί.
Νούμερο δύο ερώτηση γιατί υπάρχει token για αυτό. Γιατί αν μπορείς να κάνεις αυτό το business plan, να λύσεις αυτό το πρόβλημα που θέλεις, βγάζεις λεφτά από κάπου αλλού, από την υπηρεσία που πουλάς, τότε το token τι το θέλεις; Άρα, απαντώντας σε αυτά τα ερωτήματα, θα βγάλεις από την εξίσωση το... 99,9% των κρυπτονομισμάτων!
Από εκεί και πέρα όμως, έχει να κάνει πάρα πολύ με την έξαρση, τη μόδα και την περίοδο που ζούμε. Αυτή τη στιγμή είμαστε τα τελευταία περίπου 1,5-2 χρόνια σε μια έξαρση. Είναι της μόδας τα κρυπτονομίσματα, οπότε ξέρεις ότι δεν έχουν σημασία τα βασικά θεμελιώδη χαρακτηριστικά του κάθε κρυπτονομίσματος, αλλά το πόσο «trendy» είναι και ωραίο.
Επικίνδυνο το άθλημα, γιατί μπορεί να ένα κρυπτονόμισμα να αυξήσει την αξία του 10 και 50 και 100 φορές, αλλά το βέβαιο είναι όταν θα σκάσει η φούσκα, γιατί πάντα σκάει, θα πάει ξανά στο 0. Και αυτό το λέω με απόλυτη σιγουριά και βεβαιότητα. Το κρυπτονόμισμα που κρατάς, έχει τη δυνατότητα να σου αποφέρει μεγάλες αποδόσεις, αλλά να είσαι βέβαιος ότι κάποια στιγμή θα καταλήξει στο 0.
Ποια tips θα έδινες σε κάποιον που θέλει να ασχοληθεί τώρα;
Να μάθει τι είναι χρήμα, πώς λειτουργεί, να καταλάβει τι είναι το bitcoin και πώς λειτουργεί, για να έχει μια βάση και μια δομή. Να μην επενδύει περισσότερα λεφτά από αυτά που είναι διατεθειμένος να χάσει. Να διαβάζει και να μαθαίνει, αλλά να ξέρει ότι κι αν κάνει 100 σεμινάρια και διαβάσει 40 βιβλία, άμα δεν αρχίσει να μπει στην πράξη, με ένα ποσό safe να αρχίσει να παίζει, τότε δεν θα μάθει κάτι. Αυτή η αγορά έχει πραγματικά πάρα πολλές ευκαιρίες, έχειά πολύ όμορφα πράγματα σε αυτό το χώρο, αλλά θέλει προσοχή. Η γνώση είναι αυτό που θα τον προστατεύσει από το να κάνει λιγότερα λάθη, γιατί λάθη θα κάνει σίγουρα.
Είναι πιο ευάλωτη αυτή η αγορά από την πραγματική οικονομία;
Ναι, 100%. Πρώτον, γιατί είναι πολύ καινούριο asset και γιατί το bitcoin, και ξεκινάμε από αυτό, έχει ρευστότητα οποιαδήποτε στιγμή, οποιαδήποτε ώρα της μέρας, σε οποιοδήποτε χρόνο. Άρα εσύ άμα χρειάζεσαι να ρευστοποιήσεις άμεσα κάτι γιατί έχεις πρόβλημα, δεν μπορείς να ρευστοποιήσεις το σπίτι σου ή τις χρυσές σου λύρες ή τις μετοχές σου οποιαδήποτε ώρα - όμως το bitcoin το ρευστοποιείς άμεσα. Άρα τα χαρακτηριστικά του αυτά το κάνουν πολύ άμεσα ευμετάβλητο σε οτιδήποτε συμβαίνει.
Από εκεί και πέρα, να είμαστε και δίκαιοι, όλο αυτό είναι ένα καινούριος πειραματικός χώρος, ειδικά οτιδήποτε πλην του bitcoin. Οπότε μιλάμε για επενδύσεις που περιέχουν τεράστιο βαθμό ρίσκου. Οπότε όταν συμβαίνει κάτι, οι κάτοχοι αντιδρούν πολύ πιο έντονα όταν η αγορά πάει σε «risk-off» καταστάσεις, όταν έχουμε πολιτικούς κινδύνους, όταν έχουμε κάποιο «black swan event» όπως ήταν τότε με τον covid που πέσανε όλα. Σε αυτό συνηγορεί και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν στεγανά, δεν υπάρχουν κανόνες, το οποίο αυτό το λέω σαν θετικό, διότι δεν υπάρχει κάποιος να σταματήσει μια διαπραγμάτευση, ένα χρηματιστήριο.
Άρα αν κάτι πέφτει τότε μπορεί να πάει μέχρι το μηδέν κι αν κάτι πάει πάνω, τότε μπορεί να πάει μέχρι το άπειρο. Αλλά στα παραδοσιακά χρηματιστήρια μπαίνει κόφτης. Όταν αρχίζει και πέφτει μια μετοχή ή ο δείκτης πάρα πολύ, το κλείνει το μαγαζί. Αντίστοιχα και όταν ανεβαίνει, για να προστατεύσουν τους καταναλωτές και τους συμμετέχοντες.
Εγώ είμαι υπέρμαχος αυτής της τεχνολογίας, αν κάτι πάει λάθος, άστο να πέσει 0. Δεν πειράζει, ήταν κακός παίκτης, όσοι τον πίστεψαν θα επωμισθούν τις συνέπειες. Δεν θα υπάρχει bailout, δεν θα κλείσω την διαπραγμάτευση για να σώσω ένα κακό project, δεν θα χρηματοδοτήσω, δεν θα αντλήσω ρευστότητα από την αγορά για να σώσω κάποιον. Αν κάποιος έχει κάνει κάτι λάθος, είναι υπεύθυνος γι' αυτό και στην αγορά των κρυπτονομισμάτων θα τιμωρηθεί βλέποντας το project να πηγαίνει στο μηδέν.