Στα ογκολογικά φάρμακα οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις για την πρόσβαση των ασθενών
Λιγότερα νέα, καινοτόμα φάρμακα και μάλιστα με καθυστέρηση σχεδόν δύο χρόνων από την έγκρισή τους από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) έρχονται στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ). Ο ΣΦΕΕ, σε συνέντευξη Τύπου που πραγματοποίησε τη Δευτέρα 26 Μαΐου, παρουσίασε δύο μελέτες που αφορούν στην πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε νέες, καινοτόμες θεραπείες.
«Αν θέλουμε να μιλάμε για βιώσιμο φαρμακευτικό σύστημα και έγκαιρη καθολική πρόσβαση για όλους τους Έλληνες ασθενείς, χρειάζονται περισσότερες πράξεις που φέρνουν αποτελέσματα και ουσιαστική δέσμευση», τόνισαν τα στελέχη του ΣΦΕΕ. Μάλιστα, ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ Ολύμπιος Παπαδημητρίου έκανε λόγο για «γρίφο που, αντί να γίνεται πιο εύκολα επιλύσιμος, δεν βλέπω διάθεση βελτίωσης της εικόνας».
Μόλις 44 στα 173 νέα φάρμακα πλήρως προσβάσιμα στην Ελλάδα
Η πρώτη μελέτη είναι η "Patients W.A.I.T. Indicator (EFPIA-IQVIA) 2024". Πρόκειται για την πλέον αξιόπιστη μελέτη που ερευνά τη διαθεσιμότητα των νέων φαρμάκων πανευρωπαϊκά. Διεξάγεται από το 2004 και καλύπτει 36 χώρες. Η φετινή μελέτη αφορά την τετραετία 2020-2023, κατά την οποία εγκρίθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων 173 καινοτόμα φάρμακα.
Η μελέτη κατέδειξε πως η φαρμακευτική καινοτομία που φτάνει στους Έλληνες ασθενείς είναι μειωμένη, καθώς μόλις 75 στα 173 νέα φάρμακα που πήραν έγκριση από τον ΕΜΑ, ήρθαν στην Ελλάδα το διάστημα 2020 – 2023, έναντι 79 στα 167 το διάστημα 2019 - 2022.
Από τα 173 νέα φάρμακα μόνο το 25% είναι πλήρως προσβάσιμα (δηλαδή περίπου 44 φάρμακα) από τους Έλληνες ασθενείς, το 18% είναι διαθέσιμα με περιορισμούς, μέσω Συστήματος Ηλεκτρονικής Προέγκρισης και ΙΦΕΤ, το 2% είναι διαθέσιμα μόνο ιδιωτικά, ενώ το 55% δεν είναι καθόλου διαθέσιμα.
Αναφορικά με το χρόνο που απαιτείται για την διαθεσιμότητα αυτών των 75 φαρμάκων, αυτός ανέρχεται σε 654 ημέρες κατά μέσο όρο από την ευρωπαϊκή έγκρισή τους μέχρι να αποζημιωθούν στη χώρα μας. Ο χρόνος αυτός υπολείπεται κατά 2,5 μήνες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (578 ημέρες ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος) και έχει χειροτερέψει κατά 67 ημέρες (πάνω από δύο μήνες) έναντι της προηγούμενης περιόδου (2019-2022), που ήταν 587 ημέρες.
Το ποσοστό διαθεσιμότητας των ογκολογικών προϊόντων έχει τη μεγαλύτερη επιδείνωση σε σύγκριση με τις υπόλοιπες κατηγορίες προϊόντων, καθώς μειώθηκε σε 59% από 71% το 2023, ενώ παράλληλα αυξήθηκε ο χρόνος που απαιτείται για την διαθεσιμότητα αυτή σε 657 ημέρες από 568 το 2023.
Ομοίως για τα ορφανά φάρμακα το ποσοστό διαθεσιμότητας μειώθηκε σε 36% από 41% το 2023 και ο χρόνος που απαιτείται για τη διαθεσιμότητα αυτή αυξήθηκε σε 704 ημέρες από 530 ημέρες το 2023. Ο μέσος χρόνος διαθεσιμότητας για τα ορφανά προϊόντα έχει τη μεγαλύτερη επιδείνωση σε σύγκριση με τις υπόλοιπες κατηγορίες προϊόντων: 174 ημέρες πιο αργός σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα.
Οι κύριες αιτίες μη διαθεσιμότητας και καθυστέρησης πρόσβασης σε καινοτόμες θεραπείες («Root Causes of Unavailability and Delay») για τη χώρα μας αφορούν πρωταρχικά στο ύψος των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback), αλλά και στον κανόνα 5/11, δηλαδή στον κανόνα που προαπαιτεί για την υποβολή αποζημίωσης στη χώρα μας το εκάστοτε φάρμακο να αποζημιώνεται σε 5 από 11 συγκεκριμένες ευρωπαϊκές χώρες.
Δεινό επιχειρηματικό κλίμα
Η δεύτερη μελέτη εκπονήθηκε από την IQVIA για λογαριασμό του ΣΦΕΕ. Διερευνήθηκε η διαθεσιμότητα νέων φαρμάκων στην Ελλάδα στο διάστημα 2021 – 2024. Τα κύρια ευρήματα είναι τα εξής:
Από τα 178 νέα καινοτόμα φάρμακα που πήραν έγκριση από τον ΕΜΑ το διάστημα 2021-2024, μόνο 36 (20%) είναι σήμερα (31/03/2025) διαθέσιμα στην ελληνική αγορά (εύρημα παρόμοιο με πέρσι), δηλαδή μόνο το 1 στα 5 καινοτόμα φάρμακα της τελευταίας τετραετίας είναι σήμερα διαθέσιμο στους Έλληνες ασθενείς.
Το δεινό επιχειρηματικό κλίμα που διαμορφώνουν οι υπέρογκες υποχρεωτικές επιστροφές έχει σαν συνέπεια τα μισά (49%) από τα 178 νέα καινοτόμα φάρμακα να μην καταστούν κατά πάσα πιθανότητα διαθέσιμα για τους Έλληνες ασθενείς στο άμεσο μέλλον.
Ο ΣΦΕΕ υποστηρίζει ότι οι ανωτέρω μελέτες καταδεικνύουν με σαφήνεια ότι χρειάζεται να αντιμετωπιστεί η ανισότητα στην πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε νέες καινοτόμες θεραπείες. «Πολιτεία και φαρμακοβιομηχανία μαζί πρέπει να οικοδομήσουμε κοινές λύσεις, ξεκινώντας από το σημαντικό έλλειμμα στη δημόσια χρηματοδότηση του φαρμάκου στην χώρα, σε συνδυασμό με την βελτίωση της απόδοση της επένδυσης μέσω ελέγχων και χρήσης ψηφιακών εργαλείων. Θα πρέπει να διασφαλίσουμε τόσο την ισότιμη, καθολική και έγκαιρη πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών στις νέες, καινοτόμες θεραπείες - μειώνοντας τις καθυστερήσεις στις ρυθμιστικές διαδικασίες και τις διαδικασίες αποζημίωσης μεταξύ άλλων - όσο και ένα βιώσιμο επιχειρηματικό περιβάλλον, ώστε οι εταιρίες του κλάδου να έχουν τη δυνατότητα να λανσάρουν τα νέα καινοτόμα φάρμακα στη χώρα μας.
»Ως ΣΦΕΕ επιμένουμε ότι η Πολιτεία θα πρέπει να υλοποιήσει άμεσα τις δεσμεύσεις της όπως: ενίσχυση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, ουσιαστικός εξορθολογισμός των υποχρεωτικών επιστροφών, στρατηγική αξιολόγηση και αποζημίωση των νέων φαρμάκων και φυσικά διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν στο σύστημα να λειτουργήσει δίκαια και αποτελεσματικά» σημειώνει, τέλος, ο ΣΦΕΕ.