Καύσωνας στις σκανδιναβικές χώρες: «Τροπικές νύχτες» στη Σουηδία, «30ρια» στη Φινλανδία
Συνωστισμός σε παραλία της Φινλανδίας
Ιστορικά ψυχρές χώρες είδαν τα νοσοκομεία τους να υπερθερμαίνονται και να αυξάνονται οι πνιγμοί, οι πυρκαγιές και η υπερσυγκέντρωση τοξικών φυκιών. Ο παρατεταμένος σκανδιναβικός καύσωνας τον Ιούλιο επιδεινώθηκε από την κλιματική κρίση και δείχνει ότι «καμία χώρα δεν είναι ασφαλής από την κλιματική αλλαγή», λένε οι επιστήμονες.
Η Νορβηγία, η Σουηδία και η Φινλανδία έχουν ιστορικά ψυχρά κλίματα, αλλά επλήγησαν από υψηλές θερμοκρασίες, συμπεριλαμβανομένου ενός ρεκόρ 22 ημερών πάνω από 30 βαθμους Κελσίου στη Φινλανδία. Η Σουηδία υπέμεινε 10 συνεχόμενες ημέρες «τροπικών νυχτών», όταν οι θερμοκρασίες δεν έπεσαν κάτω από τους 20 βαθμούς Κελσίου.
Η παγκόσμια υπερθέρμανση, που προκλήθηκε από την καύση ορυκτών καυσίμων, έκανε τον καύσωνα τουλάχιστον 10 φορές πιο πιθανό και 2C θερμότερο, ανέφεραν οι επιστήμονες. Ορισμένα από τα μετεωρολογικά δεδομένα και τα κλιματικά μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν στην ανάλυσή τους έδειξαν ότι ο καύσωνας θα ήταν αδύνατος χωρίς την ανθρωπογενή κλιματική κατάρρευση.
Η ζέστη είχε εκτεταμένες επιπτώσεις, με τα νοσοκομεία να υπερθερμαίνονται και να γεμίζουν από κόσμο και ορισμένα να αναγκάζονται να ακυρώσουν προγραμματισμένες χειρουργικές επεμβάσεις. Τουλάχιστον 60 άνθρωποι πνίγηκαν καθώς αυξήθηκε η κολύμβηση σε εξωτερικούς χώρους, ενώ άνθισαν τοξικά φύκια σε θάλασσες και λίμνες.
Εκατοντάδες πυρκαγιές έκαψαν δάση, ενώ αναφέρθηκαν λιποθυμίες από τη ζέστη σε εορταστικές εκδηλώσεις. Στο τελευταίο μεγάλο κύμα καύσωνα στην περιοχή, το 2018, 750 άνθρωποι πέθαναν νωρίς μόνο στη Σουηδία και οι επιστήμονες αναμένουν παρόμοιο αριθμό θανάτων μόλις επεξεργαστούν τα δεδομένα.
Επηρεάστηκε επίσης η άγρια ζωή, ειδικά οι διάσημοι τάρανδοι της Σκανδιναβικής χερσονήσου. Μερικά ζώα πέθαναν στη ζέστη και άλλα μπήκαν σε πόλεις αναζητώντας σκιά. Οι οδηγοί προειδοποιήθηκαν ότι οι τάρανδοι θα μπορούσαν να αναζητήσουν δροσιά σε οδικές σήραγγες.
Μεγάλο μέρος του βόρειου ημισφαιρίου έχει βιώσει καύσωνες τις τελευταίες εβδομάδες. Αυτό περιλαμβάνει το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ισπανία και την Κροατία, όπου η καταστροφή από πυρκαγιές είναι σχεδόν διπλάσια από τον 20ετή μέσο όρο, και τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Οι επιστήμονες είναι βέβαιοι ότι η κλιματική κρίση έχει εντείνει αυτό το ακραίο καιρικό φαινόμενο.
Η καθηγήτρια Friederike Otto, κλιματολόγος στο Imperial College London, επικεφαλής του World Weather Attribution (WWA), η οποία πραγματοποίησε την ανάλυση των σκανδιναβικών χωρών, δήλωσε: «Ακόμα και οι σχετικά ψυχρές σκανδιναβικές χώρες αντιμετωπίζουν επικίνδυνα κύματα καύσωνα σήμερα με 1,3 βαθμούς Κελσίου υπερθέρμανσης, καμία χώρα δεν είναι ασφαλής από την κλιματική αλλαγή.
«Η καύση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα σκοτώνει ανθρώπους σήμερα. Τα ορυκτά καύσιμα επιβαρύνουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα και για να αποτρέψουμε το κλίμα από το να γίνει πιο επικίνδυνο, πρέπει να σταματήσουμε να τα καίμε και να στραφούμε σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
Καύσωνες όπως αυτός στη Σκανδιναβία θα γίνουν πέντε φορές πιο συχνοί έως το 2100 εάν η παγκόσμια θέρμανση φτάσει τους 2,6 βαθμούς Κελσίου, που είναι η σημερινή πορεία.
Η Maja Vahlberg, Σουηδέζα εμπειρογνώμονας στο Κέντρο Κλίματος του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου, δήλωσε: «Αυτός ο Ιούλιος μας υπενθύμισε ότι στο βορρά, η ζέστη δεν αποτελεί μακρινή απειλή, αλλά εισχωρεί σε νοσοκομεία, μονάδες φροντίδας και οίκους ευεξίας. Οι υποδομές μας δεν κατασκευάστηκαν για να αντέχουν αυτές τις ακραίες θερμοκρασίες και ο γηράσκων πληθυσμός μας είναι ολοένα και πιο ευάλωτος στην επικίνδυνη ζέστη.
«Παρακολούθησα έναν τάρανδο να μένει στην ίδια σκιά για τρεις συνεχόμενες ημέρες χωρίς να βόσκει, ένα ήρεμο σημάδι της καταπόνησης που προκαλούσε η ζέστη», είπε.
Η μελέτη του WWA σχετικά με τον ρόλο της ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης του πλανήτη, διαπίστωσε ότι ακόμη και η σχετικά μικρή αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 0,2 βαθμούς Κελσίου από το 2018 είχε διπλασιάσει την πιθανότητα τέτοιων καυσώνων, δείχνοντας ότι κάθε κλάσμα ενός βαθμού είχε σημασία, ανέφεραν οι επιστήμονες. «Η κλιματική αλλαγή αναδιαμορφώνει ριζικά τον κόσμο στον οποίο ζούμε», δήλωσε η Δρ Κλερ Μπαρνς, στο Imperial College London.
Μια εντυπωσιακή πτυχή των καυσώνων ήταν ο αριθμός των τροπικών νυχτών. «Σε έναν σταθμό στη βόρεια Σουηδία, είχαμε 10 από αυτές τις ημέρες στα τέλη Ιουλίου, κάτι που είναι εξαιρετικό», δήλωσε ο καθηγητής Έρικ Κέλστρομ, στο Σουηδικό Μετεωρολογικό Ινστιτούτο. Η Amalie Skålevåg, στο Νορβηγικό Μετεωρολογικό Ινστιτούτο, δήλωσε: «Οι ζεστές νύχτες μπορεί να είναι επικίνδυνες όταν το σώμα δεν έχει την ευκαιρία να ξεκουραστεί και να ανακάμψει μετά από μια ζεστή μέρα, και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για άτομα με υποκείμενα νοσήματα».
Οι επιπτώσεις του καύσωνα στους ταράνδους απειλούν τα μέσα διαβίωσης των ιθαγενών κοινοτήτων των Σαάμι, οι οποίες τους εκτρέφουν για περισσότερα από 1.000 χρόνια. «Τέτοιες διαταραχές απειλούν επίσης την υγεία [των Σαάμι] και το δικαίωμά τους να διατηρήσουν έναν τρόπο ζωής - αυτό καθιστά την κλιματική αλλαγή ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων», δήλωσε η Vahlberg.