Το προεδρικό «πόκερ», οι συμβολισμοί και οι στρατηγικές
«Το Κέντρο στο επίκεντρο», θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του ευρύτερου πολιτικού παιγνίου που βρίσκεται σε εξέλιξη με αφορμή την αναδόμηση του/της επόμενου/ης Προέδρου της Δημοκρατίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επικήδειοι του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Νίκου Ανδρουλάκη στη Μητρόπολη Αθηνών, εξελίχθηκαν σε ένα ιδιότυπο debate με τελικό ζητούμενο το εξής: «Σε ποιον ανήκει ο Κώστας Σημίτης;»
Οι προσεγγίσεις των δύο πολιτικών αρχηγών συνέκλιναν μόνο φαινομενικά γιατί το υπόβαθρό τους είναι σαφώς διαφορετικό. Μάλιστα ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ επιδίωξε ουσιαστικά να περάσει το μήνυμα, άλλο εκσυγχρονισμός και άλλο προοδευτικός εκσυγχρονισμός, δίνοντας έμφαση στον πολίτη. Τόνισε συγκεκριμένα ότι «ο πολίτης πρέπει να έχει αξία και να είναι συμμέτοχος αλλιώς καμιά μεταρρύθμιση δεν πρόκειται να αντέξει μακροπρόθεσμα».
Αν υποθέσουμε πάντως, ότι το κέντρο και δη το εκσυγχρονιστικό κέντρο είναι το ευρέως ζητούμενο, αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο υποψήφιος/α Πρόεδρος θα προέρχεται από αυτή τη δεξαμενή, έχει λοιπόν σημασία η επιλογή προσώπου για να συμβολίζει όχι μόνο την ευρύτερη συναίνεση αλλά και για να εγγυάται ενεργή συμμετοχή -στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του θεωρώ- στην αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων που αναδύονται στο διεθνές περιβάλλον. Και αυτό δεν είναι καθόλου απλό, ούτε και δεδομένο.
Για την ώρα αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι ο πρωθυπουργός αποφάσισε να αγνοήσει τις «εσωκομματικές Σειρήνες» που συνιστούσαν επιστροφή στις ρίζες της παράταξης με το επιχείρημα ότι οι περισσότερες δυτικές κοινωνίες μετακινούνται προς τα δεξιά. Αποφάσισε δηλαδή να υπερασπισθεί την προσωπική του επιλογή για άνοιγμα της Νέας Δημοκρατίας στο κέντρο. Βεβαίως προσβλέπει σε συνθετικές λύσεις, αρχής γενομένης από το παρόν αλλά με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Μετά από το κεφάλαιο της ανάδειξης νέου προσώπου στο ύπατο αξίωμα της χώρας, ακολουθεί η συνταγματική αναθεώρηση, όπου επίσης αναμένεται να αναζητήσει συγκλίσεις. Και φυσικά, αν πάρουμε υπόψιν μας το ισχνό για το κυβερνών κόμμα αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, που λίγο πολύ αποτυπώνεται έκτοτε σε όλες τις δημοσκοπήσεις οι οποίες βλέπουν το φως της δημοσιότητας, είναι πολύ πιθανό να προκύψει εν τέλει ανάγκη σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας.
Στη Χαριλάου Τρικούπη, τώρα, ο Νίκος Ανδρουλάκης φαίνεται ότι θα επιχειρήσει να απευθυνθεί σε ένα ευρύ πολιτικό φάσμα από την κεντροδεξιά ως την αριστερά, κινούμενος ουσιαστικά στο όριο του Σημιτικού ΠΑΣΟΚ. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, το γεγονός ότι στον επικήδειο λόγο του έδωσε το δικό του προσωπικό στίγμα στον ορισμό του εκσυγχρονισμού λέγοντας: «Ο πραγματικός προοδευτικός είναι ολόπλευρος. Δεν σημαίνει μόνο οικονομική πρόοδο. Σημαίνει ταυτόχρονα ενίσχυση των θεσμών και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αναβάθμιση, όχι υποβάθμιση του Κράτους Δικαίου». Σε ό,τι αφορά στην Προεδρία της Δημοκρατίας, το ΠΑΣΟΚ επέλεξε άλλο δρόμο σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Νέα Αριστερά. Περιμένει να ανοίξει τα χαρτιά του ο Κυριάκος Μητσοτάκης και τότε θα τοποθετηθεί.
Παρότι, κάποια στιγμή δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι η αξιωματική αντιπολίτευση στηρίζει τη δεύτερη θητεία της Κατερίνας Σακελλαροπούλου, η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Ο κ. Ανδρουλάκης όταν βολιδοσκοπήθηκε στο Φανάρι από τον Άκη Σκέρτσο για το ενδεχόμενο επανεκλογής της σημερινής Προέδρου, με την απάντησή του δεν εξέφρασε προτίμηση, απλώς απέφυγε… έναν σκόπελο. Θεώρησε συγκεκριμένα ότι η ερώτηση είναι εκ του πονηρού, προκειμένου η ΝΔ να δημιουργήσει επιχειρήματα στην περίπτωση που δεν θα επιθυμούσε την παραμονή της κυρίας Σακελλαροπούλου στο Προεδρικό Μέγαρο. Παρεμπιπτόντως, κορυφαίος υπουργός της κυβέρνησης σχολιάζοντας το ερώτημα Σκέρτσου προς Ανδρουλάκη «ελέγχεις την Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματός σου;», μου είπε «και τι μας νοιάζει εμάς αν ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ελέγχει την ΚΟ; Εμάς μας νοιάζει αν ελέγχουμε τη δική μας». Ο νοών νοείτο.
Για να ολοκληρώσουμε: Το Κέντρο φαίνεται ότι έχει και άλλους διεκδικητές. Είναι εμφανής η προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να κερδίσει κεντρογενείς ψηφοφόρους. Μόνο που η στρατηγική του χαρακτηρίζεται από αντιφάσεις, ενώ ταυτόχρονα προσκρούει σε σημαντικές εσωτερικές διαφωνίες. Τι σημαίνουν αυτά; Σημαίνουν πρώτα απ’ όλα ότι το κεντρώο άνοιγμα θα πρέπει να συντονίσει το βηματισμό του με το στόχο της προσέγγισης με τη Νέα Αριστερά. Σημαίνει επίσης ότι οι προσπάθειες για να μειωθεί η απόσταση από τη Χαριλάου Τρικούπη -υπάρχουν ακόμα και σκέψεις για κοινό κεντροαριστερό υποψήφιο για την Προεδρία- συγκρούεται με το αφήγημα του «δεξιόστροφου ΠΑΣΟΚ». Την ίδια ώρα οι εσωκομματικές αναταράξεις εντάθηκαν με αφορμή και τα γεγονότα των τελευταίων ημερών. Παράδειγμα: ο Σωκράτης Φάμελλος επέλεξε να κάνει μια ισορροπημένη δήλωση για τον θάνατο του Κώστα Σημίτη, όπως επίσης θεσμική δήλωση έκανε και ο Αλέξης Τσίπρας, οι οποίες όμως προκάλεσαν πληθώρα αρνητικών σχολίων στο διαδίκτυο από οπαδούς του σκληρού πυρήνα του κόμματος που εκφράζεται από τον Παύλο Πολάκη. Βέβαια η πλειοψηφία θεωρεί ότι οφείλει να κινηθεί με μετριοπάθεια εξ ου και ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ισχυρή παρουσία στην κηδεία του πρώην πρωθυπουργού.
Αλλά και το πιθανό πρότζεκτ της κεντροαριστερής υποψηφιότητας για την Προεδρία της Δημοκρατίας, τέτοιας που παρακινεί τη Χαριλάου Τρικούπη αλλά ταυτόχρονα να μην αποξενώσει τη Νέα Αριστερά, είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει τα… εσωτερικά γρανάζια.
Μ’ άλλα λόγια, με αφετηρία την αλλαγή ή όχι φρουράς στο Προεδρικό Μέγαρο, πολλά και σύνθετα μπορεί να συμβούν. Στο παρόν και στο μέλλον.