Ο προϊστορικός καρχαρίας που βρέθηκε σε μια προαστιακή πόλη της Σκωτίας
Ένας καρχαρίας ηλικίας 330 εκατομμυρίων ετών, από τους πιο καλοδιατηρημένους που έχουν βρεθεί ποτέ, ανακαλύφθηκε όχι σε κάποιο απομακρυσμένο σημείο του πλανήτη, αλλά σε μια ήσυχη προαστιακή πόλη κοντά στη Γλασκώβη.
Ο λεγόμενος «Καρχαρίας του Bearsden» εντοπίστηκε το 1982 στο Bearsden του East Dunbartonshire, μια καταπράσινη περιοχή στα περίχωρα της Γλασκώβης. Το απολίθωμα ήταν τόσο πλήρες, ώστε οι επιστήμονες μπόρεσαν να διακρίνουν ακόμη και τα υπολείμματα του τελευταίου γεύματος του ζώου, εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά τον θάνατό του.
Σήμερα, μια ομάδα τοπικών φίλων της παλαιοντολογίας επιδιώκει την τοποθέτηση ενός γλυπτού του καρχαρία στην πόλη, ώστε η εντυπωσιακή αυτή ιστορία να μη χαθεί στη λήθη και να μεταδοθεί στις επόμενες γενιές.
Ένα μοναδικό εύρημα παγκόσμιας σημασίας
Ο καρχαρίας είχε μήκος περίπου ένα μέτρο και έχει λάβει την επίσημη επιστημονική ονομασία Akmonistion zangerli. Βρέθηκε στο ρέμα Manse Burn στο Bearsden, ανάμεσα σε δεκάδες άλλα απολιθώματα ψαριών και φυτών που αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφής.
Η ομάδα Basking Shark Scotland
Σύμφωνα με τοπικό θρύλο, μερικά αγόρια της περιοχής είχαν εντοπίσει απολιθώματα και τα έδειξαν στον γνωστό κυνηγό απολιθωμάτων Stan Wood, ο οποίος τότε εργαζόταν στο Μουσείο Hunterian της Γλασκώβης. Ο Wood οργάνωσε την ανασκαφή το καλοκαίρι του 1982, με τον καρχαρία του Bearsden να αποτελεί το κορυφαίο εύρημα.
«Είναι το πιο πλήρες απολίθωμα καρχαρία που έχει βρεθεί ποτέ, οποιασδήποτε ηλικίας και οπουδήποτε στον κόσμο», δηλώνει ο Δρ Neil Clark, επιμελητής παλαιοντολογίας στο Μουσείο Hunterian.
https://www.tiktok.com/@sebastian_outdoors/video/7547988550436867350
«Είναι πλήρως διατηρημένος: κάθε σπόνδυλος και κάθε δόντι βρίσκονται ακριβώς στη θέση που είχαν όσο το ζώο ήταν ζωντανό. Αυτό είναι εξαιρετικά χρήσιμο για να κατανοήσουμε πώς έμοιαζαν αυτοί οι καρχαρίες, καθώς συνήθως διαθέτουμε μόνο μεμονωμένα δόντια ή τμήματα του κεφαλιού».
Τι μας μαθαίνει για την εξέλιξη των καρχαριών
Όπως εξηγεί ο Δρ Clark, ακόμη και για διάσημα είδη όπως ο μεγαλοδόντας, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν με βεβαιότητα το πραγματικό τους μέγεθος, καθώς τα περισσότερα ευρήματα περιορίζονται στα δόντια.
Οι συγκεκριμένοι καρχαρίες εξαφανίστηκαν κατά την Τριασική περίοδο, μια εποχή μαζικής εξαφάνισης κατά την οποία χάθηκε περίπου το 96% των ζωντανών οργανισμών – ποσοστό μεγαλύτερο ακόμη και από εκείνο της Κρητιδικής περιόδου, που σηματοδότησε το τέλος των δεινοσαύρων.
Μια εντελώς διαφορετική Σκωτία
Την εποχή που ζούσε ο καρχαρίας του Bearsden, η Σκωτία δεν έμοιαζε σε τίποτα με το σημερινό της τοπίο. Βρισκόταν κοντά στον ισημερινό και η περιοχή ήταν μια λιμνοθάλασσα γεμάτη μικρά θαλάσσια ζώα.
«Αυτό που σήμερα είναι το Bearsden, τότε ήταν λιμνοθάλασσα», εξηγεί ο Neil Buchanan, μέλος της ομάδας φίλων του καρχαρία. «Υπήρχαν γαρίδες και παρόμοια είδη. Κάποιο καταστροφικό γεγονός σκότωσε τον καρχαρία, ο οποίος βυθίστηκε στη λάσπη».
https://www.tiktok.com/@sebastian_outdoors/video/7585629127202442518
Η έλλειψη οξυγόνου και η γρήγορη κάλυψη με ιζήματα εμπόδισαν τη σήψη των μαλακών ιστών, επιτρέποντας τη μοναδική διατήρηση του ζώου.
Ένα απολίθωμα με ακόμη άλυτα μυστήρια
Το απολίθωμα εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο Hunterian, ενώ μια μικρή πλάκα στο Bearsden υποδεικνύει το σημείο της ανακάλυψης. Ωστόσο, τα μέλη της Bearsden Shark Group επιθυμούν τη δημιουργία ενός μόνιμου γλυπτού στο κέντρο της πόλης. «Ο κόσμος αρχίζει να το ξεχνά», λέει ο Buchanan.
«Πολλοί δεν έχουν ιδέα τι είναι ο καρχαρίας του Bearsden. Θέλουμε κάτι ορατό, ελκυστικό, που να θυμίζει αυτή την απίστευτη ιστορία».
Παρά την εξαιρετική διατήρηση του απολιθώματος, παραμένουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Ο Δρ Clark επισημαίνει ότι ειδικά η δομή πίσω από το κεφάλι εξακολουθεί να προκαλεί συζητήσεις και διαφορετικές θεωρίες - από λειτουργίες στο ζευγάρωμα έως παρερμηνευμένες μορφολογίες.
«Ίσως κάποια πράγματα να μη τα ανακαλύψουμε ποτέ. Όμως η έρευνα συνεχίζεται και πάντα προκύπτει κάτι νέο. Αυτό είναι που κάνει αυτή την ιστορία πραγματικά μαγική», τονίζει.