Τέμπη: Σημείο καμπής - Η οργή, η δυστοπία, η ελπίδα
Η ελπίδα, η θετική προοπτική δηλαδή, η ανάγκη να πληρωθεί το αίσθημα της περηφάνιας. Αυτές οι λέξεις - συναισθήματα, όμως, βρίσκονται στον πάτο της δημοσκοπικής αξιολόγησης, βάσει των απαντήσεων που δίνουν οι ερωτώμενοι, οι οποίοι αντιθέτως αναδεικνύουν στη μαρκίζα άλλες έννοιες, με βαρύ αρνητικό φορτίο: οργή ("Basta"), παραίτηση (όλοι ίδιοι είναι - τίποτε δεν αλλάζει), φόβος ("Παναγιά μου πώς θα τα φέρω βόλτα;"). Αυτό είναι το γκρίζο σκηνικό σήμερα, αυτή είναι προς το παρόν η ανεκπλήρωτη αναζήτηση για το αύριο. Όσο για την περιρρέουσα ατμόσφαιρα είναι προφανές ότι επιβαρύνεται υπέρμετρα από την τραγική υπόθεση των Τεμπών, η οποία λειτουργεί ταυτόχρονα ως πολλαπλασιαστής συναισθημάτων, αλλά και ως βάση υποδοχής κάθε μορφής διαμαρτυρίας για συναφή αλλά και όχι απολύτως συναφή θέματα, που εδώ και καιρό βαραίνουν τους πολίτες. Ενδέχεται μάλιστα (θα φανεί) να λειτουργήσει ως καταλύτης ευρύτερων εξελίξεων, αν υποθέσουμε ότι παγιώνεται η άποψη «έτσι δεν πάει άλλο».
Ας σταθούμε, κατ' αρχάς, στη σημερινή εικόνα του πολιτικού σκηνικού, η οποία όμως συνιστά «γραμμική εξέλιξη» των όσων συμβαίνουν τον, τουλάχιστον, τελευταίο χρόνο. Η Νέα Δημοκρατία κινείται στα ποσοστά των τελευταίων ευρωεκλογών με πτωτική τάση, η αξιωματική αντιπολίτευση εξακολουθεί να βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από το πρώτο κόμμα, βλέπει μάλιστα το ποσοστό της να συρρικνώνεται σε δύο διαδοχικές μετρήσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ συγκρατούν τις δυνάμεις τους (εννοώ ο «νέος ΣΥΡΙΖΑ», μετά την πέμπτη κατά σειρά διάσπασή του), η Νέα Αριστερά καταγράφει ποσοστό που εγείρει υπαρξιακό ζήτημα και ο αντισυστημισμός φουντώνει ένθεν κακείθεν, ενώ ταυτόχρονα φουντώνει και η αδιευκρίνιστη ψήφος. Μ΄άλλα λόγια η εικόνα αυτή παραπέμπει σε κρίση του πολιτικού συστήματος στο σύνολό του, μια κρίση που διεμβολίζεται και από το «εθνικό μας τραύμα», την τραγωδία των Τεμπών. Πέραν πάσης αμφιβολίας η θετική αξιολόγηση της κυβέρνησης κείται μακράν της περιόδου του 41% στις κάλπες, ενώ την ίδια ώρα η αντιπολίτευση δεν κερδίζει την εμπιστοσύνη του εκλογικού σώματος, μερίδα του οποίου δεν μετακομίζει απλώς στην αδιευκρίνιστη ψήφο, μ' έναν τρόπο δηλώνει «εδώ θα μείνω».
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε «κλοιό». Το πιστοποιούν οι πρόσφατες συγκλονιστικές συγκεντρώσεις που οι περισσότεροι, ακόμα και υπουργοί της ΝΔ, πιστεύουν πως το πιθανότερο είναι ότι θα κλιμακωθούν ως το τέλος του μήνα. Το πιστοποιούν οι δημοσκοπήσεις που δείχνουν ότι οκτώ στους δέκα πολίτες υιοθετούν την άποψη ότι υπάρχει, σε βάθος χρόνου, οργανωμένο σχέδιο συγκάλυψης που σημαίνει σχέδιο να πέσει η υπόθεση στα μαλακά, άρα να μην λογοδοτήσουν οι ένοχοι, μόνο και μόνο για να είναι ελαφρύτερο το πολιτικό κόστος του κυβερνώντος συστήματος. Αυτό το γεγονός τη βάζει σε θέση άμυνας και προς το παρόν με τις μεθόδους που έχει επιλέξει, κατά μέτωπο επίθεση κυρίως κατά του ΠΑΣΟΚ, για «εργαλειοποίηση» και προσπάθεια δημιουργίας «κουρνιαχτού» για να επέλθει έστω και μικρή ρωγμή στη συλλογική βεβαιότητα, δεν αποκομίζει ιδιαίτερα οφέλη. Γενικά, κακή πίστα, άρα δύσκολα θα ανατρέψει την πλειοψηφική άποψη ως προς τη στάση της στη βαρύτατα φορτισμένη υπόθεση.
Καλά, ας πούμε ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε vertigo. Ελάτε, όμως, που τα κόμματα της αντιπολίτευσης που τοποθετούνται στο χώρο της Κεντροαριστεράς - Αριστεράς, βιώνουν το δικό τους ιδιότυπο vertigo. Εντάξει, είπαμε δεν έχουν ακόμη συγκεντρώσει επαρκή ένσημα στη δουλειά, δεν είναι ακόμη σε θέση να παρουσιάσουν μια αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης, αλλά ούτε καν στην υπόθεση των Τεμπών, που τη συνοδεύει μεγάλο συγκινησιακό - αξιακό φορτίο, να μην μπορούν να μοιράσουν «δύο γαϊδουριών άχυρα»; Και καλά να το λέω εγώ. Ελάτε όμως που το λένε και μόνοι τους. Το λέει και ο Αλέξης Τσίπρας, κομψά αλλά αιχμηρά. Παραθέτω: «Ας μην κρυβόμαστε, η εικόνα δεν είναι καλή ούτε για την αντιπολίτευση. Ανεξάρτητα ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο. Και αυτό μας αφορά όλους, τον καθένα από εμάς. Μας αφορά και μας υπερβαίνει ταυτόχρονα, με την έννοια ότι είναι ευθύνη πρωτίστως των ηγεσιών της προοδευτικής αντιπολίτευσης, να δώσουν απαντήσεις... Μπορούν να επαναφέρουν την εμπιστοσύνη; Μπορούν να συμφωνήσουν σε ένα μίνιμουμ σχέδιο αλλαγών και μεταρρυθμίσεων που θα επουλώσει τις πληγές της Δημοκρατίας και της Δικαιοσύνης, όταν δεν μπορούν να συμφωνήσουν ακόμη και σε έναν βηματισμό μέσα στο κοινοβούλιο;» Η απάντηση είναι αρνητική, είναι προφανές ότι δεν μπορούν. Δεν μπορούν τουλάχιστον, όσοι είναι εγκλωβισμένοι σ' ένα παιχνίδι υποδεέστερης... εθνικής. Όσο δηλαδή δεν μετέχουν στο γήπεδο που παίζεται η μεγάλη μπάλα.
Μ' αυτά και μ' αυτά βρισκόμαστε μπροστά σ' ένα δυστοπικό τοπίο: Τα αδιέξοδα μοιάζουν να εντείνονται και να οδηγούν στο τέλος μιας εποχής. Αυτό επιβαρύνεται και από ένα ακόμη στοιχείο, την κρίση εμπιστοσύνης των θεσμών αρχής γενομένης από τη Δικαιοσύνη -γιατί ως τώρα μιλάγαμε για την κρίση του πολιτικού συστήματος. Ως προς τη Δικαιοσύνη λοιπόν, τα δημοσκοπικά δεδομένα είναι γκρίζα. Συνοψίζω: το 77% των πολιτών πιστεύει ότι είναι πολιτικά καθοδηγούμενη (Metron Analysis). Και η διαχρονική εξέλιξη του βαθμού εμπιστοσύνης στη Δικαιοσύνη παρουσιάζει την εξής εικόνα: 64% το 2019 (εκλογή κυβέρνησης ΝΔ), μόλις 33% σήμερα μετά από πεντέμισι χρόνια (τάσεις MRB).
Συμπέρασμα. Μπορούμε να ανατρέξουμε στη φυσική που έχει αποδείξει ότι η Φύση απεχθάνεται το κενό. Ή μπορεί να ανατρέξουμε σε μια άλλη επιστήμη, την πολιτική επιστήμη και να ελπίσουμε, κατά πώς τα λέει, ότι όταν φθάσουμε στο σημείο καμπής, θα υπάρξει στη συνέχεια μια ανοδική πορεία.