Βρέθηκε λύση με τους S-400 της Τουρκίας για να ανοίξει ο δρόμος για τα F-35
Η τράπουλα των αμερικανοτουρκικών σχέσεων έχει ανακατευτεί πάρα πολύ έπειτα από τη συνάντηση της περασμένης εβδομάδας στο Λευκό Οίκο μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ και του Τούρκου ομολόγου του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ενώ αρχικά συγκλίνουσες πληροφορίες αποκάλυψαν τόσο τις ενεργειακές συμφωνίες όσο και το deal για τα αεροσκάφη της Boeing που θα αγοράσουν οι Turkish Airlines, στη συνέχεια ήρθε στο φως της δημοσιότητας ένα ηχητικό όπου ανταποκριτής του τουρκικού δικτύου NTV στην Ουάσινγκτον ακούγεται να λέει πως ο Ερντογάν στην πραγματικότητα δεν κέρδισε κάτι από τη συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Ωστόσο ο Ερντογάν φαίνεται πως φυλάει άσσο στο μανίκι του. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε την πεποίθησή του ότι τα θετικά αποτελέσματα της συνάντησής του με τον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, θα γίνουν ορατά στο προσεχές διάστημα.
Όπως το Newsbomb είχε αναφέρει από την πρώτη στιγμή το σημαντικότερο σκέλος των αμερικανοτουρκικών σχέσεων αφορά στο τρίπτυχο, S-400, F-35 και κυρώσεις CAATSA.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου, την Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2025, στην Ουάσινγκτον.
APΠώς θα λυθεί λοιπόν αυτός ο γρίφος; Η κυβέρνηση Τραμπ εξετάζει μια λύση για να αποκαταστήσει την πρόσβαση της Τουρκίας στα F-35, κηρύσσοντας το ρωσικό S-400 της Άγκυρας «μη λειτουργικό» μετά την αφαίρεση ενός εξαρτήματος, σε μια προσπάθεια να παρακάμψει τις κυρώσεις CAATSA που πρέπει να εξετάσει το Κογκρέσο.
Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει σε άρθρο του ο πρώην αξιωματούχος του Υπουργείου Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών, ειδικός σε θέματα των κρατών της Μέσης Ανατολής, Μάικλ Ρούμπιν*
Τι επιδιώκει ο Τραμπ, τι καρπώνεται ο Ερντογάν
Σύμφωνα με την ανάλυση του Μάικλ Ρούμπιν , ο Τραμπ επιδιώκει ενεργά την επαναφορά των σχέσεων των ΗΠΑ με την Τουρκία μετά από χρόνια έντασης που κορυφώθηκαν με την αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα Joint Strike Fighter του F-35 και, εννέα μήνες αργότερα, με την επιβολή δευτερευουσών κυρώσεων βάσει του νόμου Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA) στο απείθαρχο μέλος του ΝΑΤΟ στις 14 Δεκεμβρίου 2020 για τη συμμετοχή του σε «σημαντικές συναλλαγές» με τον αμυντικό τομέα της Ρωσίας.
Επανεκκίνηση της συμφωνίας F-35 για την Τουρκία;
Ο Μάικλ Ρούμπιν αναφέρει αναλυτικά:
Ο Ερντογάν είναι απελπισμένος να ανακτήσει την πρόσβαση στο F-35 για δύο λόγους. Πρώτον, η Τουρκία αναστρέφει την αμερικανική τεχνολογία για να γονιμοποιήσει τη δική της αμυντική βιομηχανία και, δεύτερον, με τους περιφερειακούς αντιπάλους της Τουρκίας — το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Ελλάδα — να αποκτούν το F-35, η Τουρκία φοβάται ότι θα μείνει πίσω ποιοτικά.
Το Κογκρέσο ψήφισε αρχικά τον νόμο CAATSA για να στοχεύσει τη Ρωσία, τη Βόρεια Κορέα και το Ιράν. Το γεγονός ότι ο Ερντογάν ώθησε την Τουρκία να συμπεριληφθεί στον νόμο CAATSA ήταν στρατηγικό λάθος και αντανακλά είτε την απόλυτη ανικανότητα του πολιτικοποιημένου Υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας είτε την άρνηση του Ερντογάν να ακούσει τις συμβουλές.
Στη συνέχεια ο ειδικός αναλυτής εστιάζει στην πρόκληση του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400 λέγοντας:
Το πρόβλημα για τον Τραμπ τώρα είναι ότι, όσο και αν θέλει να άρει τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας, δεν μπορεί να το κάνει μονομερώς. Ο πρόεδρος μπορεί να αναφέρει στο Κογκρέσο ότι η άρση των κυρώσεων είναι «ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια» των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά το Κογκρέσο έχει 30 ημέρες για να εξετάσει την προτεινόμενη απαλλαγή του προέδρου.
Το S-400 δεν μπορεί να αποτελέσει παρελθόν και δεν μετακινείται εύκολα, ακόμη και αν η Ρωσία το αγοράσει πίσω.
Τι μας λένε οι πηγές μας:
Συνεπώς, η τεχνική ομάδα του Τραμπ έχει προσπαθήσει να δημιουργήσει ένα παραθυράκι, σύμφωνα με 4 πηγές που είναι εξοικειωμένες με τις συζητήσεις για το θέμα. Η Τουρκία θα αφαιρέσει ένα εξάρτημα από τους S-400 και θα κηρύξει το σύστημα «μη λειτουργικό».
Αυτό θα ήταν το αντίστοιχο του να καταστήσει ένα αντιαεροπορικό σύστημα μη λειτουργικό αφαιρώντας τον κοχλία ή βγάζοντας τον επικρουστήρα από άλλα πυροβόλα όπλα.
Το σύστημα S-400 μη λειτουργικό; Οι κίνδυνοι μιας τέτοιας κίνησης
Το πρόβλημα, φυσικά, είναι ότι η αφαίρεση του επικρουστήρα δεν καταστρέφει μόνιμα το πυροβόλο όπλο, καθώς είναι αναστρέψιμη.
Ας υποθέσουμε ότι το Κογκρέσο επιτρέπει στον Τραμπ και ίσως στον υπουργό Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ να κηρύξουν το S-400 αχρηστευμένο επειδή η Τουρκία αφαιρεί ένα μόνο εξάρτημα. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να επιτρέψουν την προώθηση της βραχυπρόθεσμης πώλησης F-35 στην Τουρκία από τον Τραμπ, αλλά αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει μια μακροπρόθεσμη καταστροφή, σύμφωνα με τον κ. Ρούμπιν.
Ο Τραμπ, για παράδειγμα, θέλει το Ιράν να διαλύσει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Εάν το Ιράν επικαλεστεί το προηγούμενο της Τουρκίας, ειδικά με έναν πρόεδρο στο Οβάλ Γραφείο που είναι πιο ευνοϊκός προς την Τεχεράνη, τότε χρειάζεται μόνο να αφαιρέσει μερικές βίδες ή να κάνει ένα βήμα που θα μπορούσε να αντιστρέψει σε λίγες μέρες, αν όχι σε λίγες ώρες. Η Βόρεια Κορέα, επίσης, θα μπορούσε να αναπτύξει νέους πυραύλους κατά μήκος της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης, αλλά στη συνέχεια να τους καταστήσει μη λειτουργικούς με τον ίδιο τρόπο που ο Τραμπ δέχεται με το σύστημα S-400.
Μια άλλη οδός για τα F-35
Εν ολίγοις, σύμφωνα με τον Μάικλ Ρούμπιν, ενώ ο Τραμπ μπορεί να επιθυμεί να κατευνάσει τον Ερντογάν παρέχοντάς του τα μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς F-35 που τόσο επιθυμεί και ενώ είναι πρόθυμος να ασκήσει πίεση στο Κογκρέσο για να πετύχει το σκοπό του, διακυβεύονται πολύ περισσότερα από τις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας.
Εάν η επιθυμία της Τουρκίας να αποκτήσει τα F-35 αφορά αποκλειστικά το ΝΑΤΟ, είναι δυνατή μια άλλη συμβιβαστική λύση. Άλλα ευρωπαϊκά κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά και το Βέλγιο, η Δανία, η Φινλανδία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ολλανδία,η Νορβηγία, η Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο, διαθέτουν ή θα διαθέτουν σύντομα τα F-35. Ίσως ο Ερντογάν να μπορεί να επιτρέψει σε αυτές τις χώρες να χρησιμοποιούν τα τουρκικά αεροδρόμια για την κοινή άμυνα της συμμαχίας. Ο Ερντογάν μπορεί να αντιδράσει, αλλά δεν μπορεί να τα έχει όλα, καταλήγει ο Ρούμπιν.
*Ο Μάικλ Ρούμπιν είναι ανώτερος ερευνητής στο American Enterprise Institute και διευθυντής πολιτικής ανάλυσης στο Middle East Forum. Πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου, ο Δρ. Ρούμπιν έχει ζήσει στο μεταεπαναστατικό Ιράν, την Υεμένη και το προπολεμικό και μεταπολεμικό Ιράκ. Έζησε επίσης με τους Ταλιμπάν πριν από την 11η Σεπτεμβρίου. Για περισσότερο από μια δεκαετία, δίδαξε μαθήματα σχετικά με τις συγκρούσεις, τον πολιτισμό και την τρομοκρατία στο Κέρας της Αφρικής και τη Μέση Ανατολή, σε μονάδες του Αμερικανικού Ναυτικού και των Πεζοναυτών που είχαν αποσταλεί στην περιοχή