Η ανασκόπηση της αντιπολίτευσης: Από την εκτόξευση της Ζωής στην Ιθάκη του Αλέξη

Υπό κανονικές συνθήκες, μια χρονιά που απέχει δύο χρόνια από τις προηγούμενες εκλογές και δύο χρόνια από τις επόμενες, θα ήταν για την αντιπολίτευση μια σχετικά ήρεμη χρονιά. Το 2025 όμως, για την προοδευτική αντιπολίτευση, έμοιαζε περισσότερο με φουρτούνα διαρκείας, τόσο για τις σχέσεις μεταξύ των κομμάτων αυτών, όσο και για τις εσωτερικές τους διεργασίες.

Στην εκπνοή του 2025, επιχειρούμε μια ανασκόπηση για τα γεγονότα που καθόρισαν την πορεία των κομμάτων της προοδευτικής αντιπολίτευσης και που συνέβαλαν στην εικόνα κατακερματισμού που, αν και προϋπήρχε τα τελευταία χρόνια, φαίνεται πως ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο μέσα στη χρονιά. Φυσικά, θα μπορούσε κανείς να αντιτείνει πως στην εικόνα της αντιπολίτευσης συντέλεσαν κι άλλα γεγονότα, καθώς το 2025 ήταν μια ειδησεογραφικά «γεμάτη» χρονιά σε ό,τι αφορά τις πολιτικές εξελίξεις. Ωστόσο, η προσπάθεια είναι να καταγραφούν τα σημαντικότερα σημεία καμπής που επηρέασαν είτε θετικά, είτε αρνητικά την πορεία των κομμάτων που σχηματικά, και περισσότερο για πρακτικούς, παρά για ιδεολογικούς/πολιτικούς, λόγους, τοποθετούνται στον χώρο της Κεντροαριστεράς.

Τα Τέμπη και η εκτόξευση της Ζωής

Η τραγωδία των Τεμπών έγινε την τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου του 2023, όμως η δεύτερη «μαύρη» επέτειος έμελλε να είναι σημαντική. Στις 28 Φεβρουαρίου 2025, το κάλεσμα των συγγενών των θυμάτων σε πανελλαδική απεργία και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας για την επιχειρησιακή, πολιτική και δικαστική διαχείριση της τραγωδίας, μετατράπηκε σε μια από τις μεγαλύτερες διαμαρτυρίες στην ελληνική πολιτική ιστορία. Χιλιάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν στις πλατείες και τους δρόμους όλης της χώρας με την κεντρική συγκέντρωση στην Αθήνα, να φτάνει ίσως ακόμη και τις 500.000 άτομα.

Η πολιτική επίδραση της συγκέντρωσης δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί, καθώς ένα από τα βασικά προτάγματα των συγγενών των θυμάτων ήταν να μην παραβρεθούν κόμματα χρησιμοποιώντας τα κομματικά τους σύμβολα. Παρόλ' αυτά, πολλοί εκτιμούν ότι η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, επενδύοντας στον πολιτικό αναβρασμό που προκάλεσε η επιτυχία των συγκεντρώσεων, κατόρθωσε να κεφαλαιοποιήσει τις αντιδράσεις. Ήδη από τα τέλη Μαρτίου, η Πλεύση Ελευθερίας εντοπιζόταν δεύτερη στις δημοσκοπήσεις, ξεπερνώντας ακόμη και το 15%. Η κατάταξη αυτή μάλιστα παγιώθηκε προσωρινά και διατηρήθηκε μέσες άκρες μέχρι και τον Ιούλιο, γεγονός που προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στα υπόλοιπα κόμματα και κυρίως στο ΠΑΣΟΚ.

Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι η τραγωδία των Τεμπών συνέχισε να βρίσκεται στην επικαιρότητα, όχι μόνο λόγω της μεγαλειώδους συγκέντρωσης, αλλά και λόγω της παραπομπής των Χρήστου Τριαντόπουλου και Κώστα Καραμανλή σε προανακριτικές express και από εκεί στο Δικαστικό Συμβούλιο. Οι δύο αυτές διαδικασίες προκάλεσαν μεγάλη πολιτική πόλωση, στην οποία η Πλεύση Ελευθερίας βρισκόταν στο προσκήνιο των αντιπαραθέσεων.

Η δημοσκοπική εικόνα ανατράπηκε μόνο όταν το δυστύχημα στα Τέμπη και τα επακόλουθά του, έπαψαν να απασχολούν την επικαιρότητα με την ίδια ένταση, με την Πλεύση Ελευθερίας να μην έχει καταγραφεί σε δημοσκοπήσεις ξανά σε αντίστοιχα υψηλά ποσοστά, αλλά κινούμενη γύρω από το 8%, ποσοστό ιδιαίτερα αυξημένο πάντως, αν συγκριθεί με το 3% που είχε λάβει στις εκλογές του 2023.

Εσωκομματική κριτική διαρκείας στο ΠΑΣΟΚ

Το ΠΑΣΟΚ δεν έμεινε αλώβητο από τη γενικότερη αναταραχή που χαρακτήρισε το 2025 για τον χώρο της κεντροαριστεράς.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης, μετά την επανεκλογή του στα τέλη του 2024, χρειάστηκε να αποδείξει ότι μπορεί να φέρει το ΠΑΣΟΚ σε νικηφόρα πορεία προς τη διακυβέρνηση. Σε αυτό το πλαίσιο διαμόρφωσε και τη στρατηγική της αυτόνομης πορείας του ΠΑΣΟΚ προς τις εκλογές, η οποία σε πολλές περιπτώσεις εμπόδισε τη Χαριλάου Τρικούπη από το να συνεργαστεί με άλλα κοινοβουλευτικά κόμματα σε θέματα όπως η κατάθεση πρότασης μομφής, αλλά και η εκλογή νέου ΠτΔ.

Ωστόσο, η φθορά της ΝΔ δεν φάνηκε να ωφελεί κανένα από τα προοδευτικά κόμματα σε μεγάλο βαθμό, κάτι για το οποίο ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δέχτηκε σφοδρή κριτική, ιδιαίτερα από τους συνυποψηφίους του για την προεδρία.

Αίσθηση έκανε μια δήλωση του Παύλου Γερουλάνου τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν είπε ότι «δυστυχώς έχουμε πάρα πολύ λίγο χρόνο, αν δεν κουνήσει η βελόνα τους επόμενους δύο μήνες, θα έχουμε πρόβλημα να την κουνήσουμε μέχρι τις εκλογές».

Παράλληλα, διχάζει το ΠΑΣΟΚ το ζήτημα των πολιτικών συνεργασιών. Με κύριο εκπρόσωπο τον δήμαρχο της Αθήνας Χάρη Δούκα, μέρος του ΠΑΣΟΚ τίθεται υπέρ της συνεννόησης με δυνάμεις της Κεντροαριστεράς όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, η ΝΕΑΡ ή ακόμη και το μελλοντικό κόμμα του Αλέξη Τσίπρα. Η διαφωνία πάντως δεν έγκειται στο ζήτημα της αυτόνομης πορείας του ΠΑΣΟΚ, στην οποία όλοι συνηγορούν, αλλά στο τι θα πράξει το κόμμα εφόσον επιτευχθεί ο στόχος που έχει θέσει ο πρόεδρος του κόμματος για «νίκη επί της ΝΔ έστω και με μία ψήφο». Παράλληλα, ο Χάρης Δούκας επιμένει ότι το επερχόμενο συνέδριο που θα γίνει τον Μάρτιο του 2026, θα πρέπει να λάβει ρητή απόφαση περί μη συνεργασίας με τη ΝΔ, κάτι το οποίο αναμένεται να προκαλέσει νέες εσωκομματικές εντάσεις.

Το 2026 χαρακτηρίζεται σημαντικός σταθμός για το ΠΑΣΟΚ, καθώς φαίνεται πως θα καθορίσει πολλά στο εσωκομματικό πεδίο, ιδιαίτερα ενόψει των εκλογών.

Πάντως, σημαντική στιγμή για την πορεία του ΠΑΣΟΚ κατά το 2025, ήταν η παρουσίαση του κυβερνητικού προγράμματος από τον Νίκο Ανδρουλάκη στη ΔΕΘ. Πρόκειται για ένα σημαντικό επίτευγμα του κόμματος, το οποίο συγκρότησε ένα ολοκληρωμένο κυβερνητικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει εκατοντάδες προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις και μέτρα για κάθε πτυχή της καθημερινότητας των πολιτών και της οργάνωσης του κράτους. Ωστόσο, το ΠΑΣΟΚ «παλεύει» με το πώς θα μπορέσει να το προωθήσει στους πολίτες.

Η εκλογική κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ

Όπως ο Νίκος Ανδρουλάκης, έτσι και ο Σωκράτης Φάμελλος, αντιμετώπισε την εσωκομματική εκλογή στα τέλη του 2024, φυσικά σε πολύ πιο πολωμένο κλίμα από εκείνο του ΠΑΣΟΚ. Το 2025 λοιπόν ήταν η χρονιά που ο Σωκράτης Φάμελλος κλήθηκε να εξασφαλίσει την ενότητα του κόμματος, αλλά και τη δύσκολη αποστολή να αποδείξει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει ακόμη σοβαρότητα, παρά το έτος που πέρασε υπό την προεδρία του Στέφανου Κασσελάκη.

Ο Σωκράτης Φάμελλος ενδεχομένως και να κέρδισε το στοίχημα της σοβαρότητας, αλλά και εκείνο της ενότητας, παρά το γεγονός ότι υπήρχαν κατά περιόδους αντιπαραθέσεις με τον Παύλο Πολάκη.

Σημαντική πολιτική κίνηση του Σωκράτη Φάμελλου ήταν η πρόταση για σχηματισμό ενιαίου ψηφοδελτίου από τις κεντροαριστερές δυνάμεις, απευθυνόμενος κυρίως στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΕΑΡ. Ο κ. Φάμελλος επιχείρησε με δύο αφορμές να λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος για τη διαμόρφωση ενός «μετώπου», αφού εξαρχής είχε διαβλέψει ότι το εκλογικό «ταβάνι» του ΣΥΡΙΖΑ μετά τις παλινωδίες του 2023-2024 ήταν σχετικά χαμηλό. Έτσι επιχείρησε να συσπειρώσει το ΠΑΣΟΚ στο να καταθέσουν κοινή πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης κατά τη διάρκεια της έξαρσης του θέματος της τραγωδίας των Τεμπών, κάτι στο οποίο το ΠΑΣΟΚ συνηγόρησε σε δικό του χρόνο. Λίγο νωρίτερα, τον Ιανουάριο του 2025, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε προτείνει τη Λούκα Κατσέλη, πρώην υπουργό για τη θέση της ΠτΔ, επιχειρώντας να κερδίσει τη στήριξη και του ΠΑΣΟΚ, από το οποίο προέρχεται η κυρία Κατσέλη, όσο και της ΝΕΑΡ, καθώς πολλά στελέχη της είχαν συνεργαστεί μαζί της στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, το ΠΑΣΟΚ ακολούθησε εξαρχής τον δικό του δρόμο, προτείνοντας τον Τάσο Γιαννίτση, ενώ η ΝΕΑΡ στήριξε αρχικά την πρόταση (στις τρεις πρώτες ψηφοφορίες), αλλά στην τέταρτη απέσυρε τη στήριξη, επικαλούμενη το γεγονός ότι θεωρούσε τον Κωνσταντίνο Τασούλα ως έναν εκ των βασικών συντελεστών της κοινοβουλευτικής συγκάλυψης στο έγκλημα των Τεμπών, των υποκλοπών και της Πύλου». Από την άλλη πληροφορίες ήθελαν τη στάση της ΝΕΑΡ να σχετίζεται και με το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε στηρίξει την αρχική πρόταση της ΝΕΑΡ για τον Χρήστο Ράμμο.

Ο παράγοντας Τσίπρας

Όλα τα παραπάνω, συντέλεσαν στο γενικότερο πολιτικό αδιέξοδο στο οποίο βρίσκονται ακόμη και σήμερα τα κόμματα της Κεντροαριστεράς, εκγλωβίζοντάς τα σε χαμηλά δημοσκοπικά ποσοστά, ακόμη και με τη ΝΔ να παρουσιάζει φθορά.

Όμως για τον ΣΥΡΙΖΑ ένα ακόμη ζήτημα έπαιξε κρίσιμο ρόλο για τη δημοσκοπική του κατάρρευση σε ποσοστά που ανταγωνίζονται αυτά του «Συνασπισμού» του 2004. Ο παράγοντας του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα.

Για μήνες, διακινούνταν το σενάριο του σχηματισμού ενός νέου κόμματος από τον Αλέξη Τσίπρα, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος παρέμενε βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Η πλευρά του πρώην πρωθυπουργού διέψευδε αρχικά τα σενάρια και επέμενε ότι η μόνη του προτεραιότητα ήταν η ολοκλήρωση του βιβλίου του. Ωστόσο, τον Οκτώβριο του 2025, ο Αλέξης Τσίπρας παραιτήθηκε από τη βουλευτική του έδρα, δηλώνοντας ότι «δεν μπορώ και δεν θέλω, να συμμετέχω τυπικά σε μια Βουλή, δημοκρατικά απογυμνωμένη, με ευθύνη κυρίως της πλειοψηφίας, αδυνατεί να επιτελέσει το ρόλο που το Σύνταγμα επιτάσσει και οι πολίτες απαιτούν».

Η παραίτηση ήταν το πρώτο βήμα για την πολιτική του απεμπλοκή από τον ΣΥΡΙΖΑ και το άνοιγμα του δρόμου για τον σχηματισμό ενός νέου κόμματος. Το δεύτερο και καθοριστικό βήμα έγινε τον Δεκέμβριο του 2025, όταν στο θέατρο «Παλλάς» ο πρώην πρωθυπουργός παρουσίασε το βιβλίο του Ιθάκη, το οποίο είχε κυκλοφορήσει πριν από μόλις μία εβδομάδα.

Ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε να τοποθετήσει τους προέδρους και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΕΑΡ στον εξώστη του θεάτρου ώστε να συμβολίσει την απόστασή του από αυτούς, ενώ στην ομιλία του υπήρξε ιδιαίτερα αιχμηρός για την πολιτική τους παρουσία, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι «η εικόνα είναι δυσάρεστη και αποκαρδιωτική. Γιατί πρόκειται για μια εικόνα κατακερματισμού και ιδιοτέλειας, που αναπαράγει και πολλαπλασιάζει την κοινωνική απογοήτευση. Και βοηθά την κυβέρνηση να συντηρεί τον βάλτο».

Μετά την παραίτηση Τσίπρα και ιδιαίτερα μετά την έκδοση και την παρουσίαση του βιβλίου, ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται μετέωρος, καθώς είναι πολλά τα στελέχη που ευελπιστούν ότι θα μπορέσουν να μπουν στον νέο πολιτικό φορέα που ετοιμάζει ο Αλέξης Τσίπρας. Πρόκειται για μια συνθήκη που εγκλωβίζει τον ΣΥΡΙΖΑ σε ακόμη χαμηλότερα δημοσκοπικά επίπεδα, ενώ η επίσημη γραμμή του κόμματος περί παράλληλης πορείας με τον Αλέξη Τσίπρα με την προοπτική σύγκλισης προς τον κοινό στόχο που είναι η ανατροπή της κυβέρνησης της ΝΔ, δε φαίνεται να πείθει, ειδικά όταν με κάθε αφορμή, ο πρώην πρωθυπουργός εξαπολύει νέα επίθεση κατά των υπαρχόντων δυνάμεων της Κεντροαριστεράς.

Τα όρια του ΚΙΔΗ

Το 2025 υπήρξε και η χρονιά που δραστηριοποιήθηκε το Κίνημα Δημοκρατίας, το προσωπικό κόμμα του Στέφανου Κασσελάκη. Ωστόσο, λίγο πριν την εκπνοή του έτους, ο πρόεδρος ανακοίνωσε ότι το 2026 θα διεξαχθεί έκτακτο συνέδριο (με συνέδρους όλα τα μέλη) που θα κληθεί να λάβει απόφαση ακόμη και επί της συνέχισης της ύπαρξης του κόμματος. Παράλληλα ο κ. Κασσελάκης σε πρόσφατες δηλώσεις του είχε αναφερθεί ακόμη και στο ενδεχόμενο κυβερνητικής συνεργασίας με τη ΝΔ, θέμα για το οποίο το Συνέδριο θα κληθεί, επίσης, να αποφανθεί.

Η εξέλιξη ήρθε εν μέσω δημοσκοπήσεων που διαπίστωναν χαμηλά ποσοστά για το ΚΙΔΗ, τα οποία εκτιμάται ότι θα εξαϋλωθούν σε περίπτωση πολλαπλών εκλογικών μαχών, ενώ ταυτόχρονα, ο πρόεδρος του κόμματος έκανε λόγο για ζήτημα οικονομικής βιωσιμότητας.

Η «ευκαιρία» του ΟΠΕΚΕΠΕ για την αντιπολίτευση

Ανάμεσα στα πολιτικά γεγονότα που καθόρισαν το 2025 ήταν αναμφισβήτητα και το ξέσπασμα του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ. Η επεισοδιακή απόφαση της Βουλής να προχωρήσει στη σύσταση εξεταστικής και όχι προανακριτικής επιτροπής για τη διερεύνησή του, καθώς και ο καθορισμός της έρευνας από το 1998 έως σήμερα, δεν περιορίζουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης από την προσπάθεια να αναβαθμίσουν την κριτική τους προς τη ΝΔ.

Η παρουσία σημαντικών στελεχών της κυβέρνησης, αλλά και του κόμματος που προσέρχονται στην επιτροπή ως μάρτυρες, έχουν δώσει την ευκαιρία στην αντιπολίτευση να σκληρύνει την κριτική της, με το ΠΑΣΟΚ, τον ΣΥΡΙΖΑ, τη ΝΕΑΡ και την Πλεύση Ελευθερίας να φαίνεται πως επενδύουν περισσότερο απ' τα υπόλοιπα κόμματα σε αυτή τη διαδικασία.

Στον δρόμο για το 2026

Το 2026 θα είναι κομβική χρονιά για τα κόμματα της Κεντροαριστεράς. Λέξεις όπως «ανασυγκρότηση» και «ανασύνθεση» του ευρύτερου χώρου, όχι μόνο θα παραμείνουν στην επιφάνεια της πολιτικής συζήτησης, αλλά ενδέχεται να γίνουν ακόμη πιο επιτακτικά ως ζητούμενα. Αυτό όμως, δε σημαίνει ότι θα επιτευχθεί και ο συγκεκριμένος στόχος.

Το 2026 «φέρνει» ήδη από τους πρώτους μήνες του, κρίσιμα συνέδρια σε ΠΑΣΟΚ, ΝΕΑΡ, ΚΙΔΗ αλλά και ΚΚΕ. Σε ό,τι αφορά το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΕΑΡ, αναμένεται εσωκομματική «μάχη» ανάμεσα στις διαφορετικές πολιτικές γραμμές που υπάρχουν γύρω από το θέμα των συνεργασιών, ενώ για το ΚΙΔΗ, μπαίνει ακόμη και υπαρξιακό θέμα.

Παράλληλα, καθώς οι συζητήσεις για τον σχηματισμό νέων κομμάτων πυκνώνουν όλο και περισσότερο, αναμένεται μέσα στο 2026 να υπάρξει η ανακοίνωση τουλάχιστον του κόμματος του Αλέξη Τσίπρα, ενώ θα διαφανεί και αν προτίθενται τελικά να προχωρήσουν στον σχηματισμό νέων πολιτικών κινήσεων, ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και η πρόεδρος του συλλόγου συγγενών θυμάτων των Τεμπών, Μαρία Καρυστιανού.

Αν το 2025 ήταν μια χρονιά ζυμώσεων ανάμεσα στα κόμματα της ευρύτερης Κεντροαριστεράς, τότε το 2026 αναμένεται να είναι η χρονιά εξελίξεων και μάλιστα ιδιαίτερα σοβαρών.

Είτε επιβεβαιωθούν λοιπόν τα σενάρια ότι το 2026 ενδέχεται να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές, είτε οι εκλογές γίνουν πράγματι στην ώρα τους, δηλαδή το 2027, η χρονιά που ξεκινά σε λίγες ημέρες θα καθορίσει εν πολλοίς και τον πολιτικό χάρτη της επόμενης τετραετίας.

Δείτε την ανασκόπηση του Newsbomb.gr εδώ