Δημιουργικότητα

Διδάγματα, παρατηρήσεις και αστοχίες από το φετινό θέμα των Πανελληνίων στο μάθημα της «Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας»

Δημιουργικότητα

Από συναυλία αλληλεγγύης σε ηθοποιούς και καλλιτέχνες έξω από το Θέατρο Ρεξ, στις 20 Φεβρουαρίου 2023

SOOC

Το πρώτο εξεταζόμενο μάθημα στο οποίο διαγωνίστηκαν οι μαθητές των Γενικών Λυκείων στις Πανελλήνιες Εξετάσεις του 2025 για να διεκδικήσουν την εισαγωγή τους στις σχολές της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης ήταν αυτό που παλαιά αποκαλούσαμε Έκθεση, σήμερα αναφέρεται ως «Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία».

Το κεντρικό θέμα ήταν εστιασμένο στην έννοια της δημιουργικότητας, για την οποία επελέγησαν τρία κείμενα που οι μαθητές έπρεπε να σχολιάσουν, να εξηγήσουν και να αναπτύξουν σαν να επρόκειτο να τα αναρτήσουν «στο προσωπικό τους ιστολόγιο» όπως είναι η χαρακτηριστική προτροπή των εξεταστών προς τους υποψηφίους.

Διαβάζοντας τα θέματα -χωρίς να ξεχνώ στιγμή ότι απευθύνονται σε δεκαοκτάρηδες- δεν μπόρεσα να σταματήσω μια σειρά από ερωτήματα που άρχισαν να με πλημμυρίζουν: Τι είναι στ' αλήθεια η δημιουργικότητα; Υπάρχει δημιουργικότητα στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης όπου οι άνθρωποι ρωτούν το ChatGPT ακόμη και για την ποσότητα των φαγητών που πρέπει να παραγγείλουν για μια συνάθροιση περίπου 15 ατόμων (ορκίζομαι, έχω ακούσει σχετική συζήτηση με όλες τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν υλικό για ένα μικρό διήγημα);

Προάγει το εκπαιδευτικό μας σύστημα τη δημιουργικότητα; Είναι μόνο μέσα στις τέχνες και τον πολιτισμό που μπορεί να αναπτυχθεί η δημιουργικότητά μας; Είναι τα short video, το TikTok, το Intagram, τα smartphones, τα βιντεοπαιχνίδια, τα social, ο κόσμος που προσφέρεται στα παιδιά της εφηβικής ηλικίας το κατάλληλο περιβάλλον για να αναπτυχθεί η δημιουργικότητά τους; Τι κάνουμε στ' αλήθεια οι γονείς για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να ανακαλύψουν τα πεδία στα οποία πραγματικά έχουν δημιουργικότητα; Είναι το εκπαιδευτικό μας σύστημα προσανατολισμένο να βοηθά τα Ελληνόπουλα να ανακαλύπτουν την πρωτοτυπία, να την συνδυάζουν με την αποτελεσματικότητα, να εμβαθύνουν στη μάθηση, να μαθαίνουν την πραγματική ιστορία της πατρίδας μας, να αντιλαμβάνονται την αξία της καινοτομίας, να βρίσκουν λύσεις σε απλά προβλήματα, να αγαπούν να εξάπτουν τη φαντασία τους, να εκπαιδεύονται για να αποκτήσουν τα εφόδια που θα τους επιτρέψουν να αντιμετωπίσουν την καθημερινή ζωή ως παιδιά και αργότερα ως ανεξάρτητοι ενήλικες;

Είναι το σχολείο ένα πραγματικό μονοπάτι προς τη μάθηση, την ανακάλυψη της τεχνολογίας, τον μαραθώνιο προς την κατάκτηση της γνώσης και αργότερα της αυτογνωσίας, βοηθά τους μαθητές να χτίζουν κάτι που θα αποτελεί δημιούργημά τους, τους δίνει τα εφόδια να αντιλαμβάνονται ποια είναι η αξία της καθημερινής ενασχόλησης με τα μαθήματα από τα οποία θα πρέπει να αντλούν κάτι πολύ βαθύτερο και πιο ουσιαστικό από τον βαθμό του τετραμήνου ή απλώς αφήνουμε τον χρόνο να περνά ενώ και οι εκπαιδευτικοί που έχουν διάθεση για καινοτομία και μεθόδους που θυμίζουν τον «κύκλο των χαμένων ποιητών» παροτρύνοντας τους μαθητές τους στο αέναο «carpe diem» βουλιάζουν στη ρουτίνα της ημερήσιας... δουλείας;

Διδάσκονται τα παιδιά μας αρχές, αξίες, αξιοπρέπεια και κόκκινες γραμμές στα σχολεία τους, λαμβάνοντας τα μηνύματα για το πώς οφείλουν να αντιμετωπίζουν τις νίκες αλλά κυρίως τις ήττες στη ζωή; Πόσο απέχει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα -που κάθε δυο-τρία χρόνια αντιμετωπίζει μια νέα απόπειρα του κάθε φορά καθ' ύλην αρμοδίου υπουργού να το μεταρρυθμίσει και επί της ουσίας συμβάλλει στην αποσυναρμολόγηση και αποδιοργάνωσή του- από το πρότυπο της δημιουργικότητας για το οποίο εκλήθησαν οι μαθητές να αναπτύξουν τις απόψεις τους;

Ερωτήματα ενός απλού ρεπόρτερ θέτω, τις απαντήσεις τις έχουν οι πιο σημαντικοί από μένα, οι άριστοι στους τομείς τους.

Επειδή έχω ξεπεράσει το όριο των 400 λέξεων εντός του οποίου εκλήθησαν να αναπτύξουν τις απόψεις τους οι υποψήφιοι μαθητές στους οποίους εύχομαι καλή επιτυχία, κρατώ την άποψη ενός Βρετανού διπλωμάτη, ο οποίος κάποια φορά στο πρόσφατο παρελθόν της εποχής των μνημονίων, ακούγοντας μερικούς Έλληνες δημοσιογράφους να διακόπτουν ο ένας τον άλλο, ενίοτε φωνασκόντας, γελώντας, αποδομώντας ο ένας την άποψη του άλλου, προσπαθώντας να προβλέψουν το πολιτικό μέλλον της χώρας (και πραγματικά 9 στους 10 έπεσαν δραματικά έξω), απάντησε φλεγματικά: «Βλέπω ότι έχει αρχίσει η ώρα της δημιουργικότητας».

Ελπίζω τα Ελληνόπουλα της GenZ που διαγωνίστηκαν στις σημερινές Πανελλαδικές εξετάσεις να σπάσουν αυτό το στερεότυπο των ξένων που όταν ακούνε για δημιουργικότητα στην Ελλάδα αντιλαμβάνονται ότι σαν τέτοια εμείς εννοούμε τον... χαβαλέ.

Σχόλια

Ροή Ειδήσεων Δημοφιλή