Η απειλή των πυρηνικών όπλων επανέρχεται σαν φάντασμα του Ψυχρού Πολέμου - Οι πρώην ελληνικές βάσεις
Ενώ ο τερματισμός του Ψυχρού Πολέμου σήμανε ουσιαστικά και το τέλος της παγκόσμιας αγωνίας για το ενδεχόμενο ενός πυρηνικού πολέμου, 30 χρόνια μετά, ο κίνδυνος επανήλθε δριμύτερος.
Απειλές ένθεν κακείθεν, συγκρούσεις μεγάλης κλίμακας στα πεδία των μαχών της Ουκρανίας και το χάσμα μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας, να βαθαίνει όλο και περισσότερο.
Η κάθε πλευρά, κρατάει σε εφεδρεία από 6.000 πυρηνικές κεφαλές, έτοιμες ωστόσο να πυροδοτηθούν, εφόσον δοθεί η εντολή, προκαλώντας εφιαλτικά σενάρια που ούτε το Χόλιγουντ δεν έχει καταφέρει να προβλέψει. Και το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στο δίπολο Ρωσίας-Δύσης, αλλά νέες, αναδυόμενες δυνάμεις, έχουν ή σκοπεύουν να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα, μεταξύ αυτών και η Τουρκία.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, ότι σύμφωνα με το «Ρολόι της Αποκάλυψης», τον συμβολικό αυτόν οργανισμό που ιδρύθηκε το 1945 από τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, τον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ και άλλους επιστήμονες που εργάστηκαν στο σχέδιο Μανχάταν για την κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας, πλέον υπολείπεται μόλις 1,5 λεπτό από τα μεσάνυχτα – όπερ σημαίνει ότι ποτέ δεν βρισκόμασταν αντιμέτωποι με ένα κατακλυσμιαίο γεγονός – και ο πυρηνικός πόλεμος είναι μάλλον το χειρότερο, όσο δυστυχώς απολύτως υπαρκτό, σενάριο. Σημειώνεται ότι το 1991 με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η ώρα έδειχνε 17 ολόκληρα λεπτά πριν από τις 12.
Το Newsbomb.gr επικοινώνησε με τον Κώστα Μαρδά, δημοσιογράφο, συγγραφέα* και ειδικό σε θέματα γεωπολιτικής και άμυνας, ο οποίος είναι και από τους απειροελάχιστους ίσως Έλληνες που έχει υπηρετήσει ως έφεδρος υπαξιωματικός σε… πυρηνική βάση. Όχι σε κάποια μυστική εγκατάσταση κάπου στην… Αλάσκα, αλλά εδώ, στο Κορωπί, όταν η χώρα μας φιλοξενούσε πυρηνικές κεφαλές των ΗΠΑ, στο πλαίσιο της συμμαχίας του ΝΑΤΟ.
Ο ίδιος, έχοντας ζήσει την ψυχροπολεμική απειλή, καταγράφει στο προσωπικό του αρχείο όλες αυτές τις εξελίξεις και τοποθετήσεις που πρέπει να μας κάνουν να ανησυχούμε. Όσο για το αν υπάρχει καλός ή κακός σε αυτή την ιστορία, ο ίδιος είναι κάθετος: Ευθύνες για την πόλωση και το γεγονός ότι η ανθρωπότητα αντί να συνεργάζεται ενωμένη για να αντιμετωπίσει τις παγκόσμιες προκλήσεις, όπως είναι η φτώχεια και η κλιματική αλλαγή, επανεκκινεί αυτή την παράλογη ρητορική, που συνοδεύεται μάλιστα και με πράξεις, έχουν όλοι.
«Ο κόσμος βρίσκεται στο παρά πέντε μιας πυρηνικής αναμέτρησης κυρίως μετά την αναγγελία του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στη ρωσική Βουλή (Δούμα) ότι στο εξής η χώρα του δεν θα συμμετέχει στην συμφωνία (START) για τη μείωση των στρατηγικών όπλων, που προβλέπει την απομείωση των πυρηνικών κεφαλών στις 1.550 για ΗΠΑ – Ρωσία, από περίπου 6.000 πυρηνικές κεφαλές που διαθέτει κάθε υπερδύναμη», σημειώνει.
«Ας μην ξεχνάμε», προσθέτει ο Κώστας Μαρδάς, ότι «οι ΗΠΑ πραγματοποίησαν 250 μικρές και μεγάλες στρατιωτικές δράσεις, επεμβάσεις και βομβαρδισμούς στην Υφήλιο προς υπεράσπιση των Αμερικανικών συμφερόντων από το 1991 που κατέρρευσε ο κομμουνισμός μέχρι το 2022. Τα επίσημα στοιχεία τεκμηριώνουν την ηγεμονική φύση του Αμερικανικού Κράτους, γεγονός που προκαλεί την ρωσική φοβία περικύκλωσης, με αποτέλεσμα να ωθείται η Ρωσία σε επεμβάσεις ως απάντηση της Αμερικανικής στρατιωτικής δράσης, που – όπως και αυτή της Ρωσίας στην Ουκρανία - γίνεται χωρίς απόφαση του ΟΗΕ»…
Ο ειδικός στα θέματα γεωπολιτικής επισημαίνει: «Η πρώτη απειλή εκτοξεύθηκε από τον Πούτιν στις 7 Φεβρουαρίου 2022 μετά τη συνάντησή του στο Κρεμλίνο με τον Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν. Απευθυνόμενος προς τους δημοσιογράφους που κάλυπταν την επίσκεψή είπε: «Το έχω πει, αλλά δεν θέλετε να το πιστέψετε… Αν η Ουκρανία γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, αυτομάτως η Ευρώπη μπαίνει σε σύγκρουση με τη Ρωσία! Γνωρίζουμε τις στρατιωτικές δυνατότητες των 30 χωρών του ΝΑΤΟ σε σχέση με τη Ρωσία… Αλλά, θέλω να μεταφέρετε στα μέσα που εργάζεσθε πως η Ρωσία είναι ένα από τα ηγετικά πυρηνικά κράτη στον κόσμο. Και, δεν θα προλάβετε στη Δύση να… ανοιγοκλείσετε τα βλέφαρά σας διαβάζοντας το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ περί στρατιωτικής συνδρομής, γιατί δεν θα υπάρξουν νικητές…».
Την απειλή επανέλαβε ο ίδιος και μέσω του εκπροσώπου του Πεσκόφ και του αντιπροέδρου του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας Μενβέντεφ 33 φορές μέχρι σήμερα!
Επιπλέον, ο φιλορώσος Πρόεδρος της Λευκορωσίας, Λουκασένκο στις 16 Φεβρουαρίου 2022 δήλωσε: «Θα ζητήσουμε από τη Ρωσία όχι μόνο πυρηνικά, αλλά και… υπέρ - πυρηνικά». Στις 20 Φεβρουαρίου 2022 ο Πούτιν, έχοντας στο πλευρό του τον Λουκασένκο, επέβλεψε στο κέντρο ελέγχου στρατηγικών όπλων, δοκιμή εκτόξευσης συμβατικών και πυρηνικών κεφαλών. Την επόμενη μέρα η Ρωσία μετακίνησε σε κοινή θέα διηπειρωτικούς πυραύλους με βεληνεκές 11.000 χιλιόμετρα, ικανούς να χτυπήσουν τις ΗΠΑ.
Έναν χρόνο αργότερα, και ο κόσμος πάγωσε για ακόμη μια φορά, όταν και ο Πούτιν ανακοίνωσε τη μεταφορά πυρηνικών κεφαλών στη συμμαχική του χώρα, ενώ υπήρξε και αντίδραση από το ΝΑΤΟ.
Το ΝΑΤΟ χαρακτήρισε «επικίνδυνη και ανεύθυνη» την κίνηση αυτή ενώ η Ουκρανία ζήτησε την επείγουσα σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και ζήτησε από τους Δυτικούς και την Κίνα να θέσουν τέλος στην «πυρηνική ομηρεία» που ασκεί η Ρωσία. Οι αναλυτές κάνουν λόγο για κίνηση τακτικής, ωστόσο η ανησυχία είναι αιτιολογημένη, καθώς τα πυρηνικά θα βρίσκονται στο κατώφλι της ΕΕ και δίπλα σε τρία νατοϊκά μέλη τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Πολωνία.
Η διαρκής πυρηνική απειλή του ΝΑΤΟ
Στον αντίποδα, η Δύση και το ΝΑΤΟ, αν και ξορκίζουν στα λόγια το όποιο ενδεχόμενο για χρήση πυρηνικών -οι ΗΠΑ άλλωστε είναι η μόνο χώρα που το έχει κάνει πράξη αυτό στο παρελθόν- κάθε άλλο παρά το δείχνουν στις πράξεις, όλες αυτές τις δεκαετίες.
Το ΝΑΤΟ άλλωστε διαθέτει από τη… σύστασή του την υποδομή για πυρηνικό ολοκαύτωμα, ενώ από το 1967 διατηρεί το πυρηνικό δόγμα της «ευέλικτης απάντησης» και το δικαίωμα για το πρώτο πλήγμα – όπερ σημαίνει τη χρήση πυρηνικών όπλων αν αυτό κριθεί απαραίτητο, χωρίς να έχει προηγηθεί αντίστοιχη επίθεση.
Αυτό επανέλαβε με άλλον τρόπο και πρόσφατα, απαντώντας στις ρωσικές απειλές και στην εισβολή στην Ουκρανία, ο Γενικός Γραμματέας ΝΑΤΟ Γιενς Στόλτενμπεργκ, όταν στις 30 Μαρτίου 2022 έλεγε: «Στη Συμμαχία έχουμε διαβουλεύσεις για το αν, πότε και πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τα πυρηνικά μας όπλα». Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Λε Ντριάν έστειλε μήνυμα το δικό του μήνυμα δηλώνοντας: «Ας ξέρει ο κ. Πούτιν ότι και το ΝΑΤΟ είναι πυρηνική συμμαχία!».
Σημειωτέον, ότι οι ΗΠΑ έχουν αποθηκεύσει στην Ευρώπη 150 πυρηνικές βόμβες που μπορούν να απορριφθούν από αεροσκάφη F-16. Οι θόλοι αποθήκευσης βρίσκονται σε αεροπορικές βάσεις σε Αγγλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία και Τουρκία (Ιντσιρλίκ).
Δείτε τη συνέντευξη του Κώστα Μαρδά στο Newsbomb.gr:
Οι συμφωνίες περιορισμού των πυρηνικών όπλων που είναι στον αέρα
Σχετικά με την καταστροφικότητα αυτών των όπλων, ο έμπειρος αναλυτής σημειώνει: Η βόμβα που έπεσε στη Χιροσίμα υπολογίζεται ότι σκότωσε 100.000 ανθρώπους. Οι σημερινοί διηπειρωτικοί πύραυλοι είναι 200 φορές πιο καταστρεπτικοί!
Μετά από αλληλοκατηγορίες για παραβίαση των συμφωνιών ελέγχου των όπλων επί Τραμπ και Πούτιν, υπήρξε απόσυρση των υπερδυνάμεων από βασικές συμφωνίες, αφήνοντας να… αιωρούνται τα κείμενα που προέκυψαν μετά από πολύχρονες συνομιλίες Ουάσιγκτον – Μόσχας:
-Συμφωνία απαγόρευσης των πυρηνικών δοκιμών (1963).
-Συμφωνία περί μη διάδοσης των πυρηνικών (1963).
-Συμφωνία περιορισμού των βαλλιστικών πυραύλων σε μία πόλη (1972).
-Συμφωνία κατάργησης των ευρωπυραύλων (1987).
-Συμφωνία ανοιχτών ουρανών για αλληλο-έλεγχο των συμφωνιών περιορισμού δυνάμεων με εκατέρωθεν πτήσεις αεροσκαφών επιτήρησης σε ΗΠΑ και Ρωσία (1989).
-Συμφωνία μείωσης των συμβατικών δυνάμεων στην Ευρώπη μεταξύ ΝΑΤΟ- Ρωσίας (1991).
-Συμφωνία μείωσης των στρατηγικών όπλων ΗΠΑ - Ρωσίας - New START (2010- 2026).
-Συμφωνία πλήρους απαγόρευσης των πυρηνικών όπλων, βάσει της γενικής συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών (2017).
Το 2000 οι πυρηνικές βόμβες ναι μεν απομακρύνθηκαν από την αεροπορική Βάση στον Άραξο Πελοποννήσου, αλλά οι θόλοι φύλαξης παραμένουν για υποδοχή… νέας παρτίδας. Σχετική επιθεώρηση - πιστοποίηση έγινε το 2018 από το κλιμάκιο της Επιτροπής Πυρηνικής Πολιτικής του ΝΑΤΟ.
Η Ελλάδα ως πρώην κάτοχος πυρηνικών όπλων αλλά και ως «στόχος»
Μέχρι τη δεκαετία του 2000 πυρηνικά όπλα υπήρχαν και στην Ελλάδα. Μάλιστα, πολύ πρόσφατα ο Βλαντιμίρ Πούτιν, από λάθος προφανώς, συμπεριέλαβε τη χώρα μας σε αυτές που διαθέτουν πυρηνικές βόμβες στο έδαφός τους.
Συγκεκριμένα, όπως μας ενημερώνει ο συγγραφέας, οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκατέστησαν το 1959-1961 πυρηνικές βάσεις στην Ελλάδα εις εφαρμογή του δόγματος για την ανάσχεση του κομμουνισμού. Επρόκειτο για το πυραυλικό σύστημα μικρού βεληνεκούς τύπου Αίας – Νίκη σε Κορωπί, Κατσιμίδι, Κερατέα και για το σύστημα «Τίμιος Τζων» στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης και στη Δράμα, ενώ πυρηνικές βόμβες είχαν τοποθετηθεί και στον Άραξο.
«Τα πυρηνικά αυτά αποσύρθηκαν το 1985-2000 στο πλαίσιο αναδιάταξης των πυρηνικών δυνάμεων της Συμμαχίας. Πάντως οι θόλοι αποθήκευσης παραμένουν στην αεροπορική Βάση του Αράξου (116 Πτέρυγα Μάχης) με προοπτική να φιλοξενηθούν εκεί οι 20 πυρηνικές βόμβες σε περίπτωση που αποσυρθούν από την δύστροπη Τουρκία... Στις 17 Μαΐου 2018 επισκέφτηκε τις εν υπνώσει εγκαταστάσεις ο Φρεντ Φρέντρικσον, επικεφαλής Πυρηνικής Πολιτικής του ΝΑΤΟ, εκδίδοντας μάλιστα και θετική πιστοποίηση. Επίσης, στην αμερικανική Βάση της Σούδας υπάρχει υπόγεια αποθήκη για πυρηνικές βόμβες», σημειώνει.
Προσοχή: Υπερβαίνουν την καταστρεπτική ισχύ της βόμβας Χιροσίμα (100.000 νεκροί).
«Η ύπαρξη βάσεων και πόσω μάλλον πυρηνικών κεφαλών, μπορούν να αποτελέσουν εν δυνάμει στόχο. Ο Πούτιν έχει προειδοποιήσει ότι η αντιρωσική Αμερικανική Βάση της Αλεξανδρούπολης που αποτελεί στρατηγικό κόμβο μεταφοράς στρατιωτικού προσωπικού, οχημάτων και εφοδίων προς την κεντρική Ευρώπη, καθώς και οι άλλες Βάσεις στο Πετροχώρι Ξάνθης, στη Λάρισα, στο Βόλο και στη Σούδα, βρίσκονται στο στόχαστρο των ρωσικών πυραύλων», καταλήγει ο Κώστας Μαρδάς.
Η Τουρκία φιλοδοξεί να γίνει πυρηνική δύναμη
Όσο μακρινό θέλουμε να βλέπουμε το σενάριο της πυρηνικής απειλής ειδικά για τη χώρα μας, η πραγματικότητα μάλλον μας διαψεύδει, και μάλιστα αυτό δεν έχει να κάνει με τις διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις μόνο, αλλά και με την μόνιμη -με στάδια κλιμάκωσης και αποκλιμάκωσης- απειλή της Τουρκίας.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, έχει δηλώσει από το βήμα τη γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ το 2019 ότι εφόσον πολλές χώρες έχουν πυρηνικά, τότε τα… δικαιούται και η Τουρκία. Μάλιστα, επιστρέφοντας από ταξίδι του στο Πακιστάν, κάλεσε τους δημοσιογράφους που τον συνόδευαν στο αεροπλάνο και τους είπε ότι 2-3 ατομικές βόμβες είναι αρκετές για την Τουρκία!
Σε μελέτη που εκπόνησε το Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής, καταδεικνύεται ακριβώς αυτή η εφιαλτική προοπτική να αποκτήσει η Τουρκία… πυρηνικά όπλα.
Όπως συμπεραίνουν οι διεθνολόγοι συντάκτες της μελέτης «Τουρκία - Μια εν δυνάμει πυρηνική απειλή στη Μεσόγειο», η προοπτική αυτή, αν και φαίνεται επί του παρόντος δύσκολη, είναι πέρα για πέρα ρεαλιστική, ενώ οι πρόσφατες συγκυρίες αλλά και το «πρόσωπο» που δείχνει η γείτονα, δεν αφήνουν περιθώριο εφησυχασμού, ή έστω αποκλεισμό αυτής της εξέλιξης, ακόμα και μέσα στην τρέχουσα δεκαετία.
Και όλα αυτά, σε μια περίοδο που η πιθανότητα χρήσης πυρηνικών όπλων είναι η πιο υψηλή από τις περιόδους κρίσης του Ψυχρού Πολέμου, εξαιτίας των εξελίξεων στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Το ενδεχόμενο η Τουρκία να καταστεί πυρηνική δύναμη, μπαίνοντας έτσι σε αυτό το κλειστό κλαμπ των χωρών που διαθέτουν πυρηνικά όπλα, συζητείται, όχι μόνο πίσω από τις κλειστές πόρτες και τα διπλωματικά τραπέζια, εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία.
Και όπως έχει αποδείξει ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, οι νομικές δεσμεύσεις και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο μπορούν πολύ εύκολα να γίνουν «κουρελόχαρτο» μπροστά σε αυτό που θέλει να επιτύχει, καθιστώντας το όραμά του για την Τουρκία του 2023 «πραγματικότητα».
Άλλωστε, η χρήση της πυρηνικής ενέργειας -για ειρηνικούς σκοπούς- που αποτελεί και το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη των πυρηνικών κεφαλών, θα είναι μια… υπαρκτή πραγματικότητα πολύ σύντομα, καθώς η γείτονα κατασκευάζει -ή σχεδιάζει- τρεις πυρηνικούς αντιδραστήρες με σκοπό την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών. Αρκούν ορισμένες… μετατροπές -αλλά και η εφαρμογή της κατάλληλης και σίγουρα όχι εύκολα διαθέσιμης- τεχνογνωσίας- ώστε να περάσει η σημερινή Τουρκία, με τις αναθεωρητικές της τάσεις και την ακραία επιθετικότητα προς τους γείτονες της, στο επόμενο «επίπεδο».
Το Newsbomb.gr συνομίλησε πρόσφατα με τον έναν εκ των συντακτών της μελέτης, διεθνολόγο-πολιτικό αναλυτή, Θεμιστοκλή Ζανίδη, ο οποίος μας ανέλυσε τα πορίσματα της έρευνας, κρούοντας παράλληλα τον κώδωνα του κινδύνου.
Δείτε την πρόσφατη συνέντευξη του Θεμιστοκλή Ζανίδη στο Newsbomb.gr:
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την έρευνα.
Συμπεράσματα της μελέτης:
«Παρ' όλα αυτά, η ανάπτυξη και η κατασκευή πυρηνικών όπλων συνιστά μια εξαιρετικά δαπανηρή κι απαιτητική τεχνολογικά διαδικασία την οποία ελάχιστα κράτη μέχρι σήμερα έχουν κατορθώσει να επιτύχουν. Όμως, η κατασκευή, με την ρωσική τεχνογνωσία, πυρηνικού αντιδραστήρα στην περιοχή της Μερσίνης θα επιτρέψει στην τουρκική βιομηχανία και τους Τούρκους επιστήμονες να ασχοληθούν με τον τομέα της πυρηνικής ενέργειας αποκτώντας πολύτιμη εμπειρία.
Η περίπτωση της Τουρκίας δεν είναι τόσο ξεκάθαρη όσο του Ιράν. Αυτό συμβαίνει διότι δεν υπάρχουν ακόμη ακλόνητες αποδείξεις για πιθανή κατασκευή όπλων, όμως οι ενδείξεις είναι τέτοιες που αναγκάζουν τις Δυτικές μυστικές υπηρεσίες να κατασκοπεύουν την Τουρκία, φοβούμενες πως όντως βρίσκεται σε εξέλιξη ένα κεκαλυμμένο πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικού οπλοστασίου από την Άγκυρα. Μια εξ αυτών αφορά στο προαναφερθέν εξοπλιστικό πρόγραμμα της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, ειδικά όσον αφορά στα πυραυλικά συστήματα/φορείς παράδοσης των πυρηνικών κεφαλών.
Ο Ερντογάν, ανέφερε πως δεν μπορεί να αποδεχτεί κανόνες που εμποδίζουν την Τουρκία να αποκτήσει η ίδια πυρηνικά όπλα, αφού δεν υπάρχει ανεπτυγμένο έθνος στον κόσμο που να μην έχει. Με βάση τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι η Τουρκία έχει δηλώσει, με τα πιο επίσημα χείλη αξιωματούχων της, την επιθυμία να αναπτύξει πυρηνικά όπλα, ενώ διαθέτει το απαραίτητο δίκτυο για να βρει πόρους και τεχνογνωσία μέσω συμμαχικών προς αυτήν χωρών. Παράλληλα, έχει ήδη συνάψει συμφωνία για την κατασκευή δύο πυρηνικών εργοστασίων, τα οποία και κατασκευάζονται, και έχει επενδύσει στην ανάπτυξη των πυραυλικών δυνατοτήτων της. Στην περίπτωση που κατορθώσει εν τέλει να κατασκευάσει τα εν λόγω εργοστάσια θα βρίσκεται κυριολεκτικά λίγους μήνες πριν αποκτήσει και το δικό της πυρηνικό οπλοστάσιο, θα κατέχει δηλαδή την πυρηνική επιλογή (Νuclear Option).
Τελικά, η πιθανότητα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων από την Τουρκία είναι υπαρκτή, παρ' όλες τις ρεαλιστικές δυσκολίες. Αν στο μέλλον η πιθανότητα αυτή μετατραπεί σε πραγματικότητα θα έχει ως συνέπεια την δραματική ανατροπή του ισοζυγίου ισχύος μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, προφανώς εις βάρος της Αθήνας».
* Ο Κώστας Μαρδάς έχει συγγράψει τα βιβλία «Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΑ ΔΙΧΤΥΑ ΤΩΝ ΒΑΣΕΩΝ (Εκδόσεις Καστανιώτης) και «ΒΑΣΕΙΣ, ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ» (Εκδόσεις Λιβάνης)
Διαβάστε επίσης:
Έλληνες, Κρυπτοχριστιανοί και Γενετική, η νέα «βόμβα» στα θεμέλια του τουρκικού εθνικισμού
Ποιοι Τούρκοι; Στον Πόντο μιλάνε ποντιακά 100 χρόνια μετά τη Γενοκτονία
Ελλάδα-Τουρκία: Έρχεται η πιο σκοτεινή ώρα; 10 ειδικοί προειδοποιούν
