Sukunaarchaeum Mirabile: «Νέος» οργανισμός ανατρέπει τα όρια ανάμεσα σε ζωή και μη-ζωή

Ο ορισμός της ζωής φαίνεται εκ πρώτης όψεως απλός: Από τα νοήμονα ζώα μέχρι τους μονοκύτταρους οργανισμούς που μπορούν να αναπαραχθούν, όλοι έχουν θέση στο δέντρο της ζωής. Ωστόσο, υπάρχουν οργανισμοί που αμφισβητούν αυτό το όριο, όπως οι ιοί. Επειδή δεν αναπτύσσονται, δεν αναπαράγονται μόνοι τους ούτε παράγουν δική τους ενέργεια, οι ιοί εξαιρούνται συνήθως από τον ορισμό της ζωής. Μόλις όμως μολύνουν έναν ξενιστή, μετατρέπονται σε εξαιρετικά ενεργά όντα, ικανά να προκαλέσουν γεγονότα που αλλάζουν την ιστορία, όπως η ισπανική γρίπη, ο ιός έμπολα ή η πανδημία COVID-19.

Η ανακάλυψη του Sukunaarchaeum Mirabile

Σχετικά πρόσφατα, επιστήμονες στον Καναδά και την Ιαπωνία εντόπισαν έναν νέο οργανισμό που δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τον διαχωρισμό ανάμεσα στη ζωή και τη μη-ζωή. Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στην πλατφόρμα bioRxiv, η ομάδα περιέγραψε την ανακάλυψη μιας νέας κυτταρικής οντότητας, η οποία παρουσιάζει στοιχεία τόσο ιογενούς όσο και κυτταρικής ύπαρξης.

Το ον αυτό ονομάστηκε «Sukunaarchaeum mirabile», από θεότητα της ιαπωνικής μυθολογίας γνωστή για το μικρό της μέγεθος. Σε αντίθεση με τους ιούς, το Sukunaarchaeum διαθέτει τα γονίδια που χρειάζονται για να δημιουργεί τα δικά του ριβοσώματα και αγγελιοφόρους RNA. Ωστόσο, όπως και οι ιοί, βασίζεται στον ξενιστή του για πολλές βασικές λειτουργίες, δείχνοντας μια «εμμονή» με την αναπαραγωγή του.

Το μικρότερο γνωστό γονιδίωμα στους αρχαίους οργανισμούς

Η ομάδα με επικεφαλής τον Ρίο Χαράντα, μοριακό βιολόγο στο Πανεπιστήμιο Dalhousie στον Καναδά, εντόπισε τον οργανισμό μελετώντας το γονιδίωμα του θαλάσσιου πλαγκτόν Citharistes regius. Μέσα στα δεδομένα βρέθηκε μια ακολουθία DNA που δεν ταίριαζε με κανένα γνωστό είδος. Η ανάλυση έδειξε ότι ανήκε στο βασίλειο των Αρχαίων (Archaea), από τα οποία προήλθαν τελικά τα ευκαρυωτικά κύτταρα πριν από περίπου δύο δισεκατομμύρια χρόνια.

Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του Sukunaarchaeum είναι η ακραία μείωση του γονιδιώματός του: μόλις 238.000 ζεύγη βάσεων DNA. Για σύγκριση, οι μικρότεροι γνωστοί αρχαίοι οργανισμοί διαθέτουν τουλάχιστον 490.000, ενώ πολλοί ιοί φτάνουν σε εκατοντάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια ζεύγη βάσεων.

Γιατί αλλάζει τον τρόπο που κατανοούμε τη ζωή;

Στη μελέτη αναφέρεται ότι «το γονιδίωμα του Sukunaarchaeum είναι τόσο περιορισμένο που στερείται σχεδόν όλων των αναγνωρίσιμων μεταβολικών οδών, κωδικοποιώντας κυρίως τα βασικά στοιχεία για αντιγραφή, μεταγραφή και μετάφραση του DNA». Αυτό σημαίνει ότι η εξάρτηση από τον ξενιστή βρίσκεται σε πρωτοφανές επίπεδο και αμφισβητεί τα καθιερωμένα όρια ανάμεσα στη στοιχειώδη κυτταρική ζωή και τους ιούς.

Όπως υπογραμμίζουν οι ερευνητές, «Η ανακάλυψη του Sukunaarchaeum επεκτείνει τα παραδοσιακά όρια της κυτταρικής ζωής και αποκαλύπτει τον τεράστιο ανεξερεύνητο πλούτο της μικροβιακής ποικιλότητας».

Η μελέτη αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ότι περαιτέρω έρευνες σε συμβιωτικά συστήματα μπορεί να φέρουν στο φως ακόμη πιο παράδοξες μορφές ύπαρξης, αναδιαμορφώνοντας τον τρόπο που κατανοούμε την εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη μας.

Διαβάστε επίσης