Επίσκεψη στην Παναγία Χρυσοπηγή της Σίφνου

Όταν ακούτε Σίφνο, ποια εικόνα σας έρχεται στο μυαλό; Σίγουρα η πρώτη εικόνα είναι αυτή της Παναγίας Χρυσοπηγής, με το εμβληματικό και κατάλευκο μοναστήρι, που μοιάζει να «επιπλέει» στα καταγάλανα νερά του Αιγαίου. Η Παναγία Χρυσοπηγή είναι ένα πρώην μοναστήρι, που βρίσκεται χτισμένο πάνω σ’ ένα μικρό ακρωτήρι στις νοτιοανατολικές ακτές της Σίφνου.

Στο παρελθόν υπήρξε μετόχι της Μονής Βρύσης και οι παλαιότερες αναφορές στη μονή χρονολογούνται από τον 17ο αιώνα. Μάλιστα, η μονή συνδέεται με πολλούς θρύλους του νησιού. Το κτιριακό συγκρότημα της πρώην μονής περιλαμβάνει πέρα από την εκκλησία μερικά ορθογώνια κτίρια, όπως την τραπεζαρία. Η μονόχωρη εκκλησία φέρει επιγραφή του 1757, οπότε και μάλλον έγινε η ανακατασκευή του ναού.

Η Παναγία Χρυσοπηγή είναι χτισμένη σε ένα μικρό, βραχώδες ακρωτήρι στη νοτιοανατολική πλευρά της Σίφνου, πολύ κοντά στον οικισμό του Φάρου, ο οποίος στο παρελθόν πιθανόν να υπήρξε το κύριο λιμάνι του νησιού. Το ακρωτήρι έχει μήκος 400 μέτρα και πλάτος 100, ενώ χωρίζεται από το υπόλοιπο νησί με ένα στενό σχίσμα και συνδέεται μαζί του με μία μικρή γέφυρα. Η εικόνα του μοναστηριού είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κυκλαδίτικα σκηνικά, που φιγουράρει σε μεγάλες καμπάνιες του ΕΟΤ στο εξωτερικό!

Η παλαιότερη αναφορά που γίνεται στην Παναγία Χρυσοπηγή είναι σε χειρόγραφο του μοναχού Παρθένιου Χαιρέτη, το οποίο χρονολογήθηκε από τον Θεοδόση Σπεράντζα το 1676 ή το 1677. Το χειρόγραφο περιγράφει τα θαύματα της Παναγίας Χρυσοπηγής, όπως το σχίσιμο του βράχου, αλλά και την ιστορία της. Το χειρόγραφο υποδεικνύει, ότι τα παλαιότερα σωζόμενα κτίσματα είναι η παλιά τραπεζαρία και τα κελιά δίπλα της, τα οποία ανεγέρθησαν το 1675 από τον Παπά Ιερώνυμο Ζαμπέλη μαζί με το καθολικό της μονής.

Ο μοναχός Παρθένιος αναφέρει, ότι αυτός ο ναός είχε χτιστεί στη θέση ενός ναού ο οποίος είχε μήκος τρεις πήχεις και μετά επεκτάθηκε, ο οποίος με τη σειρά του ήταν χτισμένος στη θέση ενός ακόμη παλαιότερου ναού. Ο ναός που βλέπουμε σήμερα, σύμφωνα με την εντοιχισμένη επιγραφή, χρονολογείται από το 1757. Την περίοδο 1890 - 1900 χτίστηκαν επιπλέον κελιά, που φέρουν εντοιχισμένες επιγραφές με τα ονόματα των Σιφναίων Προβελέγγιο και Δεκαβάλλε, οι οποίοι μάλλον χρηματοδότησαν την κατασκευή τους. Το 1923 κατασκευάστηκε νέα τραπεζαρία, η οποία στη συνέχεια χωρίστηκε σε επιμέρους χώρους. Το 1964 η Παναγία Χρυσοπηγή ορίστηκε ως πολιούχος της Σίφνου, και γιορτάζει κάθε χρόνο της Αναλήψεως.

Σε αντίθεση με άλλα μοναστήρια, η Παναγία Χρυσοπηγή δεν περιβάλλεται από τοίχο και τα κτίρια είναι διατεταγμένα ελεύθερα και σε διαφορετικά επίπεδα, λόγω της κλίσης του εδάφους. Πέρα από την κεντρική είσοδο, υπάρχουν πολλές δευτερεύουσες, όπως αυτές από τα βράχια στο επίπεδο της θάλασσας. Το συγκρότημα χωρίζεται στα δύο από το σχίσμα, με την εκκλησία και μερικά κελιά να είναι στον βράχο, και τα άλλα κελιά και η τραπεζαρία στην στεριά. Όλα τα κτίσματα είναι μικρού μεγέθους και ασβεστωμένα, όπως αρμόζει στην κυκλαδίτικη αισθητική.

Στα αριστερά της Χρυσοπηγής βρίσκεται ο κόλπος του Αποκοφτού, που έχει μία από τις πιο όμορφες και καθαρές παραλίες της Σίφνου. Τα σμαραγδένια νερά και η απλή φυσική ομορφιά του σκηνικού θα σας κερδίσουν απ’ την πρώτη ματιά. Ακριβώς απέναντι από τη Χρυσοπηγή, στον κόλπο της Φασολού, βρίσκεται και το Μοναστήρι του Σταυρού, το οποίο προσθέτει ακόμα μια πινελιά στο ήδη γραφικό τοπίο.

Στην άλλη πλευρά του βράχου της Χρυσοπηγής βρίσκεται η παραλία Σαούρες, που δεν έχει αμμουδιά, αλλά μεγάλα βότσαλα. Εκεί δεν υπάρχουν δέντρα για φυσική σκιά, ωστόσο τα νερά είναι σμαραγδένια και κρυστάλλινα. Για τους πιο θαρραλέους, υπάρχει ακόμα μία επιλογή: οι βουτιές από τα βράχια της Χρυσοπηγής!

Τα καταγάλανα, διάφανα νερά της περιοχής είναι ότι πρέπει για ατελείωτες βουτιές και εξερεύνηση του βυθού με μάσκα. Αν πάλι τύχει να βρεθείτε στην περιοχή με πανσέληνο, η μαγευτική εικόνα του γεμάτου φεγγαριού που φωτίζει την πλάση και λαμπυρίζει στην επιφάνεια της θάλασσας θα είναι η καλύτερη ανάμνηση που θα έχετε μαζί σας, φεύγοντας από το νησί.