Το νέο δόγμα του Πολεμικού Ναυτικού: Πώς γίνεται εργαλείο γεωπολιτικής και διπλωματικής ισχύος

Από τις απαρχές της ιστορίας στα βάθη των αιώνων, τον αποικισμό και τις ιστορικές ναυμαχίες, η ελληνική κυριαρχία σχηματίστηκε με σημείο αναφοράς τις θάλασσες και τις ακτογραμμές. Η κάθε είδους ναυτική ισχύς, εμπορική ή πολεμική, λειτουργούσε διαχρονικά ως η εθνική στρατηγική και ένα ιστορικό χρέος απέναντι στο παρελθόν, η επιβεβαίωση ότι χωρίς ναυτική ισχύ, δεν κατοχυρώνεται ζωτικός χώρος.

Τη Δευτέρα, από το κατάστρωμα της φρεγάτας «Σπέτσαι» στον Σαρωνικό, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας ως εκπρόσωπος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, στην επιθεώρηση του Στόλου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κώστα Τασούλα, απηύθυνε ένα πολυεπίπεδο μήνυμα ανάλογο της μακραίωνης ιστορίας του ελληνικού ναυτικού.

«Το Πολεμικό Ναυτικό αποτελεί ένα δομικό πυλώνα της άμυνάς μας και η ενίσχυσή του μέσα από την «Ατζέντα 2030» δεν αποτελεί μια απλή αναβάθμιση των δυνατοτήτων του» ανέφερε ο Νίκος Δένδιας, συμπληρώνοντας: «Αντανακλά μία αλλαγή δόγματος, μια νέα αποτρεπτική εθνική στρατηγική. Νέες μονάδες, προηγμένα οπλικά και επικοινωνιακά συστήματα, αλλά πλέον και τεχνητή νοημοσύνη και ενσωμάτωση καινοτομίας, όλα αυτά εντάσσονται στην ολιστική προσέγγιση που έχουμε ονομάσει «Ασπίδα του Αχιλλέα». Η «Ασπίδα του Αχιλλέα» απελευθερώνει τα σύγχρονα οπλικά συστήματα του Πολεμικού Ναυτικού, από τα στενά όρια μιας χωρικής υπεράσπισης».

Δεν πρόκειται για περιγραφή εξοπλισμού όπως θα μπορούσε να πει κάποιος. Ήταν αναγγελία μετάβασης. Όταν εκφωνείται δημόσια η φράση «αλλαγή δόγματος», δεν μιλάμε απλώς για αναβαθμίσεις. Μιλάμε για νέα θεώρηση, νέες γεωγραφικές κλίμακες και μία νέα φιλοσοφία πάνω στην οποία θα δομούνται και θα αναπτύσσονται οι Ένοπλες Δυνάμεις.

Το 2025, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, το Ναυτικό μπαίνει σε διαδικασία αλλαγής δόγματος. Όχι με φραστικά πυροτεχνήματα αλλά με δομικές κινήσεις που επιβεβαιώνονται σε πολιτικό, τεχνικό και γεωστρατηγικό επίπεδο.

Η «Ασπίδα του Αχιλλέα» ως θεμέλιο νέας στρατηγικής

Όπως ανέφεραν καλά πληροφορημένες πηγές, το σχέδιο «Ασπίδα του Αχιλλέα» δεν είναι αποκλειστικά πρόγραμμα εξοπλισμών. Είναι μετασχηματισμός καθώς ενοποιεί δυνάμεις, τεχνολογίες και πολιτικές αποφάσεις σε ένα συνεκτικό πλαίσιο αποτροπής. Έχει εγκριθεί σε επίπεδο Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωτερικών και Άμυνας, τελεί υπό τον πολιτικό σχεδιασμό του Υπουργού Εθνικής Άμυνας και φέρει τη ρητή στήριξη του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Η νέα στρατηγική μετατοπίζει το βάρος από τη στατική υπεράσπιση σε διακλαδική προβολή ισχύος. Το επιχειρησιακό αποτύπωμα επεκτείνεται πέρα από τα χωρικά ύδατα, με στόχο την ενεργή αποτροπή σε βάθος χώρου και χρόνου. Δεν πρόκειται για αλλαγή στάσης. Πρόκειται για νέα αρχιτεκτονική ισχύος.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η νέα φάση βασίζεται σε τέσσερις άξονες:

• Τεχνολογική αναβάθμιση
• Διαλειτουργικότητα δυνάμεων
• Γεωγραφική επέκταση της ναυτικής εμβέλειας
• Ψηφιακή ενοποίηση

Η ένταξη των Belharra στον στόλο αποτελεί κομβικό βήμα. Οι φρεγάτες αυτές, όπως εξηγούν στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού, δίνουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα πραγματική αντιαεροπορική άμυνα περιοχής. Με πυραύλους Aster 30 και προηγμένα ραντάρ, οι μονάδες αυτές μπορούν να δεσμεύσουν εχθρικές ενέργειες από εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά.

Ταυτόχρονα, ο εκσυγχρονισμός των MEKO πραγματοποιείται εσωτερικά από το Πολεμικό Ναυτικό, με τεχνικό συντονισμό που περιλαμβάνει ριζική αναβάθμιση οπλικών συστημάτων, αισθητήρων και δομών διαχείρισης απειλής. Ο στόλος υποβρυχίων ενισχύεται με νέα τορπίλη βαρέως τύπου, ενώ εξετάζεται ήδη η απόκτηση υποβρυχίων επόμενης γενιάς με χαρακτηριστικά stealth και αυτόνομης επιχειρησιακής λειτουργίας.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη αλλάζει τους κανόνες

Υπηρεσιακές πηγές επισημαίνουν ότι ο μεγαλύτερος μετασχηματισμός έρχεται από τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης. Το Πολεμικό Ναυτικό εντάσσει για πρώτη φορά δομές επιχειρησιακής διοίκησης βασισμένες σε real-time επεξεργασία δεδομένων. Αυτό επιτρέπει σε κάθε μονάδα να αντιλαμβάνεται το επιχειρησιακό περιβάλλον όχι ως στατικό χάρτη αλλά ως δυναμικό σύστημα απειλών.

Δοκιμές με μη επανδρωμένα ναυτικά και εναέρια μέσα βρίσκονται σε εξέλιξη. Σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν ήδη ενεργοποιηθεί πρωτόκολλα για την προμήθεια UAV με δυνατότητα φορητών αισθητήρων και παράλληλα αναπτύσσεται επιχειρησιακή δοκιμή με πλοήγηση βασισμένη σε νευρωνικά δίκτυα.

Το Πολεμικό Ναυτικό ως γεωπολιτικός μηχανισμός

Σύμφωνα με αναλυτές, η γεωπολιτική στόχευση της νέας στρατηγικής συνδέεται με τη διαρκή παρουσία του Πολεμικού Ναυτικού στην Ανατολική Μεσόγειο και τη συμβολή του στις αποστολές του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Η Ελλάδα διατηρεί παρουσία σε τρεις μεγάλες περιοχές κρίσιμης σημασίας: το Αιγαίο, τη ΝΑ Μεσόγειο και την Αδριατική. Η διαλειτουργικότητα με συμμαχικές ναυτικές δυνάμεις θεωρείται πλέον όρος επιβίωσης και όχι στρατηγική πολυτέλεια.

Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι η αποτρεπτική λειτουργία του Πολεμικού Ναυτικού επιτρέπει στην ελληνική διπλωματία να διαπραγματεύεται από θέση ισχύος σε θέματα θαλάσσιας δικαιοδοσίας και εξωτερικής πολιτικής. Η παρουσία του Στόλου δημιουργεί επιρροή, ακόμη και όταν δεν ασκείται δύναμη.

Η συνέχεια της παράδοσης μέσα στην καινοτομία

Η στρατηγική που υλοποιείται σήμερα δεν σβήνει την παράδοση. Τη μετουσιώνει. Όπως αναφέρουν έμπειροι παρατηρητές, η ίδια λογική διατρέχει την ελληνική ναυτική ισχύ από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα. Η τεχνολογία αλλάζει, αλλά η αρχή παραμένει σταθερή. Ο έλεγχος των θαλασσών είναι συνθήκη εθνικής ανεξαρτησίας.

Η τελετή επιθεώρησης του Στόλου τον Ιούνιο στον Πειραιά δεν ήταν απλώς εθιμοτυπική αλλά η επιβεβαίωση μιας στροφής. Η Πολιτειακή ηγεσία και η στρατιωτική διοίκηση έστειλαν μήνυμα ενότητας, διαθεσιμότητας και σαφούς επιχειρησιακού προσανατολισμού. Το Πολεμικό Ναυτικό εισέρχεται σε φάση επιχειρησιακής ωρίμανσης, χωρίς να εγκαταλείπει την ιστορική του ταυτότητα.

Η Ελλάδα παραμένει στραμμένη στη θάλασσα με όρους στρατηγικής πρωτοβουλίας

Το δόγμα αποτροπής και η επόμενη δεκαετία

Το νέο ναυτικό δόγμα δεν ορίζεται από μια γραμμή αμύνης. Ορίζεται από το εύρος της επιχειρησιακής απεικόνισης. Από την ικανότητα να εντοπίζεις, να προβλέπεις, να ενεργείς στοχευμένα, πριν καν ξεσπάσει η σύγκρουση. Η νέα στρατηγική ενσωματώνει την τεχνολογική καινοτομία, επενδύει σε δικτυοκεντρικές δομές και εισάγει για πρώτη φορά όρους ναυτικής στρατηγικής που προσομοιάζουν με αυτά που εφαρμόζουν οι σύγχρονες ναυτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ.

Ο σχεδιασμός της επόμενης δεκαετίας προβλέπει συμμετοχή στον σχεδιασμό φρεγατών επόμενης γενιάς, ανάπτυξη αυτόνομων θαλάσσιων συστημάτων και διεύρυνση της συνεργασίας με τη βιομηχανία. Η ελληνική αμυντική τεχνογνωσία ενισχύεται και σταδιακά αποκτά αυτοτελή ικανότητα παραγωγής και συντήρησης κρίσιμων μέσων. Η αυτάρκεια, όχι ως αυτάρεσκη ρητορεία, αλλά ως πρακτικό μέτρο επιβίωσης.

Διαβάστε επίσης