Η περιπέτεια ενός έργου: Πώς υλοποιείται η εθνική Πατρών - Πύργου που κινδύνευε να ναυαγήσει

Χρειάστηκε να διανύσει μια διαδρομή γεμάτη ανατροπές, να μοιάζει με έργο φάντασμα και να ταλαιπωρούνται για χρόνια οι οδηγοί, μέχρι -τελικά- να αποτελέσει έργο πνοής για τη Δυτική Ελλάδα. Ο λόγος για τον αυτοκινητόδρομο Πατρών-Πύργου, ένα έργο που σηματοδοτεί την ολοκλήρωση μιας πολυετούς «οδύσσειας», γεμάτης καθυστερήσεις, ακυρώσεις και πολιτικές διαμάχες.

Αρχικά, ο αυτοκινητόδρομος ήταν «θύμα» της οικονομικής κρίσης, καθώς βρέθηκε τα χρόνια του τρίτου μνημονίου στο επίκεντρο ενός πολύπλοκου παιχνιδιού διαπλοκής. Η λύση δόθηκε τελικά το 2021-2022, ανοίγοντας τον δρόμο για την ολοκλήρωση και τα εγκαίνια της 31ης Ιουλίου, ενώ χθες, 1η Αυγούστου, δόθηκε στην κυκλοφορία.

Από το 2007 στο χάος των οκτώ εργολαβιών

Η ιστορία του έργου ξεκινά το 2007, όταν εντάχθηκε στην παραχώρηση του οδικού άξονα Ελευσίνα - Τσακώνα, για να απενταχθεί έξι χρόνια αργότερα, το 2013. Το 2014, η κατασκευή του δρομολογήθηκε εκ νέου, με τη δημοπράτηση μιας ενιαίας εργολαβίας.

Το πραγματικά δύσκολο κεφάλαιο ήρθε το 2015. Η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ακύρωσε τον ενιαίο διαγωνισμό και αποφάσισε την κατάτμηση του έργου σε οκτώ εργολαβίες. Μια απόφαση που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία προειδοποίησε για τον κίνδυνο απώλειας της κοινοτικής συγχρηματοδότησης.

Μηδενική πρόοδος και αιματοβαμμένος δρόμος

Ως συνέπεια, χάθηκαν περίπου δύο χρόνια έως ότου να ετοιμαστούν τα τεύχη δημοπράτησης και να διεξαχθούν οι αντίστοιχοι διαγωνισμοί για τις οκτώ εργολαβίες. Αυτή ήταν μόνο η αρχή. Τα χρόνια που ακολούθησαν, έως την πτώση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2019, υπογράφηκαν συμβάσεις μόνο για πέντε από τα οκτώ τμήματα.

Δύο από τις τρεις εκκρεμείς εργολαβίες δεν προχώρησαν ποτέ, καθώς ο προσωρινός ανάδοχος κηρύχθηκε έκπτωτος, αδυνατώντας να προσκομίσει την απαραίτητη εγγυητική επιστολή. Η τρίτη βάλτωσε σε μια παρατεταμένη δικαστική διαμάχη.
Η κατάσταση στις πέντε συμβασιοποιημένες εργολαβίες ήταν εξίσου απογοητευτική. Το ποσοστό υλοποίησης κυμαινόταν μεταξύ 0,11% και 2%, ενώ είχε παρέλθει σχεδόν το ένα τρίτο του συμβατικού χρόνου ολοκλήρωσης. Τα εργοτάξια έδιναν την εικόνα εγκατάλειψης, χαρακτηριζόμενα από τους κατοίκους ως "σκουπιδότοποι".

Ενώ η πρόοδος στον νέο δρόμο ήταν μηδενική, η παλιά εθνική οδός Πατρών - Πύργου παρέμενε ένας από τους πιο αιματοβαμμένους αυτοκινητόδρομους της χώρας, με διψήφιο αριθμό τροχαίων δυστυχημάτων κάθε χρόνο μεταξύ 2015 και 2018. Παράλληλα, ο κίνδυνος απώλειας των ευρωπαϊκών πόρων μεγάλωνε.

Η αλλαγή ρότας και η «Ιθάκη»

Την κρίσιμη αυτή κατάσταση κλήθηκε να διαχειριστεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη το 2019. Η νέα κυβέρνηση διαπίστωσε ότι ακόμα και στην απίθανη περίπτωση ολοκλήρωσης των συμβασιοποιημένων εργολαβιών, θα κάλυπταν μόλις 23 από τα 75 συνολικά χιλιόμετρα του νέου άξονα. Με άλλα λόγια, η απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ για την κατάτμηση θα απέδιδε στην καλύτερη περίπτωση ένα "κουτσό" και καθυστερημένο έργο, χωρίς ουσιαστική βελτίωση της οδικής ασφάλειας.

Με αυτά τα δεδομένα, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αποφάσισε να αλλάξει ρότα. Αρχικά, διέλυσε τις παλιές συμβάσεις. Στη συνέχεια, έπειτα από επαφές σε όλα τα επίπεδα, βρέθηκε η λύση της επανεκκίνησης του έργου μέσω της ένταξής του στην παραχώρηση της Ολυμπίας Οδού, το 2021. Με προσωπικές παρεμβάσεις του πρωθυπουργού στην Κομισιόν διαφυλάχτηκε η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.

Τον Μάρτιο του 2022 υπεγράφη η νέα σύμβαση κατασκευής. Περίπου 40 μήνες αργότερα, η «οδύσσεια» της εθνικής οδού Πατρών - Πύργου έληξε, καθώς την 1η Αυγούστου 2025 ολόκληρη η νέα χάραξη του δρόμου δόθηκε στην κυκλοφορία. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρομοίασε το έργο με το γεφύρι της Άρτας, σημειώνοντας με νόημα ότι “και τα γεφύρια της Άρτας” ενίοτε τελειώνουν».

Τα οφέλη του νέου άξονα

Πέραν των 65 χιλιομέτρων που ολοκληρώθηκαν (συμπεριλαμβανομένων των 62 της νέας χάραξης), έως το τέλος Νοεμβρίου αναμένεται να παραδοθούν και τα υπόλοιπα 10 χιλιόμετρα της παλιάς εθνικής οδού, τα οποία αναβαθμίζονται πλήρως.

Ο νέος άξονας θα φέρει σημαντικές αλλαγές στις καθημερινές μετακινήσεις. Η διαδρομή Πάτρα - Πύργος θα καλύπτεται πλέον σε μόλις 45 λεπτά, ενώ το ταξίδι από την Αθήνα μέχρι τον Πύργο θα διαρκεί περίπου 2 ώρες και 45 λεπτά, με υψηλές προδιαγραφές ασφαλείας, όπως δήλωσε ο Υπουργός Υποδομών, Χρίστος Δήμας, κατά την εκδήλωση παράδοσης του έργου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2023 πραγματοποιήθηκαν στοχευμένες παρεμβάσεις οδικής ασφάλειας στον παλιό αυτοκινητόδρομο, με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των ατυχημάτων. Αυτό το επιτυχημένο πρότυπο εφαρμόζεται ήδη και στον υφιστάμενο Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ).

Διαβάστε επίσης