Facebook: Ο «βασιλιάς» των social media έκλεισε τα 20 - Από τα «like» στην...Τεχνητή Νοημοσύνη

Είκοσι χρόνια μετά την κυκλοφορία του, ο «γίγαντας» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Facebook συνεχίζει να προελαύνει αφού έξοστράκισε πρώιμους ανταγωνιστές όπως το MySpace και το Friendster και δημιούργησε το δικό του ξεχωριστό χώρο στο αναπτυσσόμενο τοπίο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Το Facebook έχει περισσότερους από 3 δισεκατομμύρια ενεργούς καθημερινούς χρήστες και έχει διατηρήσει σημαντική ισχύ, αποτελώντας το επίκεντρο σε πολλές από τις πολιτιστικές και πολιτικές συζητήσεις μας. Ξεχώρισε σε σχέση με άλλες πρώιμες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης με την αρχική του αποκλειστικότητα και την έμφαση που δίνει στη δημιουργία κοινωνικών σχέσεων με τις επιλογές όπως το «like», τα σχόλια, οι κοινοποιήσεις και πλήθος φίλων, βοηθούμενο από μια συχνή ροή ειδήσεων που ενημερώνει τους χρήστες για τις ζωές των φίλων και των γνωστών τους.

«Από πολιτιστική άποψη, υπήρξε μια πολύ σαφής τάση προς την παιχνιδοποίηση των κοινωνικών σχέσεων», εξηγεί ο Πάμπλο Μποζκόφσκι, καθηγητής στο τμήμα Επικοινωνίας στο Northwestern University που μελετά τον ψηφιακό πολιτισμό. «Το Facebook το χρησιμοποίησε αυτό και το ενίσχυσε στην κοινωνία μέσω της επιτυχίας του. Μπορείτε να ελέγξετε τι έχουν οι φίλοι σας και να συγκρίνετε τον εαυτό σας με αυτούς, με έναν τρόπο που πραγματικά δεν μπορείτε να κάνετε στην προσωπική σας ζωή».

Το 2004, το Facebook ήταν ένας ιστότοπος μόνο για το Χάρβαρντ. Τους επόμενους μήνες και χρόνια επεκτάθηκε, επιτρέποντας πρώτα σε φοιτητές από άλλα κολέγια και πανεπιστήμια να εγγραφούν, στη συνέχεια σε μαθητές γυμνασίου και επαγγελματίες με εταιρικές διευθύνσεις email. Μέχρι το 2006, πολλοί από τους αρχικούς χρήστες του είχαν ξεπεράσει τα αρχικά δημογραφικά στοιχεία, ωθώντας το Facebook να δημιουργήσει ένα ευρύτερο δίκτυο μελών.

«Έχουμε ήδη δύο φουρνιές φοιτητών και περισσότερο από το ένα τρίτο των ανθρώπων που χρησιμοποιούν τον ιστότοπο δεν είναι πλέον στο κολέγιο», έλεγε ο Ζούκερμπεργκ στους New York Times το 2006, ακριβώς πριν ο ιστότοπος ανοίξει τις πόρτες του σε κάθε χρήστη άνω των 13 ετών. «Αν κι άλλοι νέοι να μπορούν να χρησιμοποιούν τον ιστότοπο, θα ενισχύσει την εμπειρία για όλους».

Η έγκαιρη κατανόηση και έμφαση στους νεαρούς ενήλικες έκανε το Facebook ιδανικό «meeting point» για τους Millennials, ενα χώρο όπου συμβαδίζουν με την οικογένεια, τους φίλους και τους φίλους των φίλων τους, ανακοινώνουν σημαντικές και δευτερεύουσες ενημερώσεις για τη ζωή και μεταδίδουν τις απόψεις τους σχεδόν για οτιδήποτε. Η ισχυρή κοινωνική σύνδεση ήταν ο βασικός άξονας του Facebook, διαφοροποιώντας το από άλλους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης.

Γιατί απέτυχαν οι «αντίπαλοι»

Ενώ το MySpace κέρδισε δημοτικότητα επιτρέποντας στους χρήστες να δημιουργούν προφίλ και να γνωρίζουν νέα άτομα, η προτεραιότητα του Facebook ήταν η επέκταση των δικτύων μέσω πραγματικών γνωριμιών.

Το MySpace, ο πιο δημοφιλής ιστότοπος μέσων κοινωνικής δικτύωσης μεταξύ 2005 και 2008, επικεντρώθηκε επίσης στη μουσική, με καλλιτέχνες να δημοσιεύουν τα τραγούδια τους στην πλατφόρμα και τους χρήστες να επιμελούνται λίστες αναπαραγωγής και να στέλνουν τραγούδια στους διαδικτυακούς τους φίλους. Η πλατφόρμα προσπάθησε να καθιερωθεί ως μουσικός προορισμός.

Έχοντας μείνει πολύ πίσω από το Facebook, μια νέα ομάδα επενδυτών, συμπεριλαμβανομένου του τραγουδιστή Justin Timberlake, αγόρασε την πλατφόρμα το 2011. Το MySpace κυκλοφόρησε αργότερα ένα δωρεάν πρόγραμμα αναπαραγωγής μουσικής με πρόσβαση σε 42 εκατομμύρια τραγούδια - αυτό που η εταιρεία είχε πει ότι ήταν η μεγαλύτερη συλλογή δωρεάν μουσικής στο διαδίκτυο.

«Ήταν πολύ λίγο, πολύ αργά» λένε οι γνώστες. Οι μηνιαίοι ενεργοί χρήστες του MySpace είχαν μειωθεί σε περίπου 35 εκατομμύρια στα μέσα του 2011, σύμφωνα με μια αναφορά της Comscore εκείνη την εποχή. Αντίθετα, μέχρι τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, το Facebook μετρούσε σχεδόν 800 εκατομμύρια μηνιαίους ενεργούς χρήστες.

Ένα σφάλμα μετεγκατάστασης διακομιστή το 2019 σήμανε τον θάνατο του MySpace, αν και η πλατφόρμα παραμένει ενεργή. Η δυσλειτουργία είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια 50 εκατομμυρίων τραγουδιών, συμπεριλαμβανομένων αρχείων ήχου και βίντεο, τα οποία είχαν ανέβει από χρήστες τα προηγούμενα 12 χρόνια.

Το Friendster, ένας ιστότοπος κοινωνικού δικτύου που κυκλοφόρησε το 2002, επίσης απέτυχε να παραμείνει σταθερός - σταμάτησε τη λειτουργία του τον Ιούνιο του 2015 μετά τη μετάβαση σε έναν ιστότοπο κοινωνικών παιχνιδιών χρόνια νωρίτερα. Το Facebook ήταν παρόμοιο με το Friendster στην έμφαση που έδινε στη διατήρηση των συνδέσεων με φίλους και στην κοινή χρήση αμοιβαίων ενδιαφερόντων.

Ωστόσο, μια μελέτη του 2013 από ερευνητές στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας στη Ζυρίχη βρήκε ότι ένας βασικός παράγοντας που οδήγησε στην πτώση του ιστότοπου ήταν ότι τα νεότερα μέλη του δεν είχαν ισχυρές συνδέσεις με άλλους, αποδυναμώνοντας τον κοινωνικό ιστό και την ανθεκτικότητα της πλατφόρμας, η οποία βασιζόταν σε ενεργό εμπλοκή μεταξύ των χρηστών.

Η γέννηση της Meta και το Instagram

Καθώς το MySpace και το Friendster «αργοπέθαιναν», το Facebook κέρδιζε δυναμική μέσω της καινοτομίας και των εξαγορών. «Σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο τομέα οικονομίας, το να υπάρχει κανείς για 20 χρόνια είναι ένα αξιοσημείωτο κατόρθωμα», λέει ο Μποζκόφσκι. «Μου φαίνεται ότι το Facebook ως εταιρεία είναι αρκετά καλό στο να προσπαθεί να ακούει τι θέλουν οι πελάτες και να προσφέρει ένα βελτιστοποιημένο προϊόν. Ήταν εξαιρετικά ευκίνητο και επιτυχημένο».

Όταν πρόκειται για το Facebook, «βλέπεις πολλές αλλαγές με τα χρόνια, όχι όλες επιτυχημένες, αλλά βλέπεις μια πλατφόρμα σήμερα που είναι πολύ διαφορετική από αυτή που ξεκίνησε», είπε. Τον Απρίλιο του 2012, η εταιρεία εξαγόρασε την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Instagram για περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Μόλις ένα μήνα αργότερα, το Facebook μπήκε στο χρηματιστήριο με 38 δολάρια ανά μετοχή. Την Παρασκευή, οι μετοχές της Meta Platforms Inc. (META), η οποία πήρε το όνομα το 2021 ως μητρική εταιρεία του Facebook και άλλων εφαρμογών, έκλεισαν στα 475 δολάρια σχεδόν.

Μέρος της δύναμης της Meta μπορεί να αποδοθεί στο γεγονός οτι επένδυσε σε εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων όπως το Facebook Messenger και το WhatsApp, τις οποίες αγόρασε το 2014 για 16 δισεκατομμύρια δολάρια. Η εταιρεία ασχολήθηκε επίσης με το τεχνολογικό υλικό το 2014, αγοράζοντας την εταιρεία εικονικής πραγματικότητας Oculus για 2 δισεκατομμύρια δολάρια.

«Για ένα πολύ μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, η δυνατότητα δωρεάν χρήσης μιας εταιρείας τηλεπικοινωνιών είναι μια απίστευτα οικονομική επένδυση», τονίζει ο Μποζκόφσκι για το WhatsApp, το οποίο είναι μια από τις πιο δημοφιλείς εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων σε πολλές χώρες, όπως Ινδία, Βραζιλία, Αργεντινή και Ιταλία.

«Με την παροχή αυτής της υπηρεσίας, η εταιρεία δημιουργεί ένα σημαντικό επίπεδο κρίσιμης μάζας. Οι χρήστες μπορούν να προσεγγίσουν όλους όσοι χρησιμοποιούν αυτό το προϊόν», πρόσθεσε. «Στη συνέχεια, η εταιρεία συλλέγει τα δεδομένα για τον τρόπο που τα χρησιμοποιούμε και επινοούν τρόπους για τη δημιουργία εσόδων από αυτό».

Εν τω μεταξύ, η Meta δεν έχει υποχωρήσει από τη θέση της ως ηγέτης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, καθώς το Facebook και το Instagram ανταγωνίζονται με το TikTok. Και ενώ το X, παλαιότερα γνωστό ως Twitter, βρισκόταν σε αναταραχή μετά από μια σειρά μη δημοφιλών αλλαγών στην πολιτική των χρηστών το περασμένο καλοκαίρι, η Meta κυκλοφόρησε το Threads, με όριο χαρακτήρων και παρόμοια διάταξη με το X.

Η εφαρμογή προοριζόταν να προσφέρει ένα χώρο για συνομιλίεςσε πραγματικό χρόνο στο διαδίκτυο, μια λειτουργία που ήταν εδώ και καιρό το βασικό σημείο επιτυχίας του X. Τα threads προσέλκυσαν δεκάδες εκατομμύρια καθημερινούς χρήστες κατά την κυκλοφορία τους τον Ιούλιο, αν και έκτοτε έχουν πέσει κατακόρυφα

Η επόμενη ημέρα

Παρά τον κυβερνητικό έλεγχο και το συρρικνούμενο νεότερο κοινό, η Meta ανέφερε έσοδα 40,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων και κέρδη 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους – ξεπερνώντας κατά πολύ τις προβλέψεις των αναλυτών.

Η Meta, όπως και πολλοί άλλοι τεχνολογικοί γίγαντες, έχει επενδύσει πολλά στην ενίσχυση της υπολογιστικής της ισχύος για να υποστηρίξει τα φιλόδοξα σχέδιά της για τεχνητή νοημοσύνη (AI).

Σύμφωνα με το Reuters, η Meta ετοιμάζεται να απελευθερώσει τα δικά της τσιπ τεχνητής νοημοσύνης, τα οποία εσωτερικά αναφέρονται ως «Artemis», αργότερα φέτος για να χρησιμοποιηθούν σε ενεργοβόρα προϊόντα ΑΙ τα οποία σκοπεύει να ενσωματώσει στο Facebook, το Instagram και το WhatsApp.