Τραγωδία στη Λισαβόνα: «Κάποιος πρέπει να λογοδοτήσει για ό,τι συνέβη»
Η θλίψη έγινε οργή στη Λισαβόνα που αναζητά τα αίτια για μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στη σύγχρονη ιστορία της Πορτογαλίας
Ο Αντόνιο Αζεβέδο βρισκόταν στο κέντρο της Λισαβόνας νωρίς το βράδυ της Τετάρτης, περιμένοντας να συγκεντρώσει αρκετούς τουρίστες για μια βόλτα με το «τουκ-τουκ» του, όταν άκουσε κάτι που ακούγεται σαν δεκάδες γυάλινα δοχεία να πέφτουν ταυτόχρονα σε απορριμματοφόρα.
Ο οδηγός κοίταξε γύρω από την πλατεία Ρεσταουραδόρες, αλλά δεν είδε φορτηγά, μόνο καπνό να ανεβαίνει από τον κάτω σταθμό του τελεφερίκ Elevador da Glória, 100 μέτρα από το σημείο που ήταν παρκαρισμένο το όχημά του. Ο Αζεβέδο και άλλοι ιδιοκτήτες τοπικών επιχειρήσεων έσπευσαν στο σημείο για να διαπιστώσουν ότι ένα από τα τραμ της Glória είχε εκτροχιαστεί και είχε προσκρούσει σε ένα κτίριο στην Avenida da Liberdade, την κύρια αρτηρία της Λισαβόνας.
Σοκαρισμένοι, αποπροσανατολισμένοι και αβέβαιοι για το τι να κάνουν μέσα σε όλες τις κραυγές και τα κλάματα, οι βοηθοί άρχισαν να μαζεύουν μεταλλικά κομμάτια από το έδαφος, διερωτώμενοι αν έπρεπε να προσπαθήσουν να σηκώσουν ό,τι είχε απομείνει από την κύρια δομή του τραμ σε περίπτωση που παγιδεύονταν επιζώντες από κάτω.
Ένας συνάδελφος διασώστης έδωσε ένα νεαρό αγόρι που αιμορραγούσε στον Aζεβέδο ο οποίος τον κράτησε καθώς έκλαιγε για τον πατέρα του. Λίγο αργότερα, η αστυνομία και οι πυροσβέστες έφτασαν στο σημείο και διέταξαν τους συγκεντρωμένους να μην αγγίζουν ή μετακινούν τίποτα.
«Θυμάμαι να κοιτάζω γύρω μου - το κλάμα και οι κραυγές έδωσαν τη θέση τους σε απόλυτη σιωπή», είπε ο 45χρονος οδηγός. «Υπήρχε ένα βουνό από πτώματα που δεν ζητούσαν βοήθεια. Δεν κινούνταν πλέον. Μερικά ήταν κομματιασμένα. Δεν είχα ξαναδεί κάτι παρόμοιο»..
Μέχρι το πρωί της Πέμπτης, ο τόπος του ατυχήματος - στο οποίο 16 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 21 τραυματίστηκαν - ήταν γεμάτος με λουλούδια και κεριά για να τιμήσουν τους νεκρούς και να σηματοδοτήσουν την εθνική ημέρα πένθους που κήρυξε η πορτογαλική κυβέρνηση.
Ο κατάλογος των ανθρώπων που επλήγησαν από την καταστροφή αντανακλούσε τη διεθνή διάστασή της. Εκτός από τους Πορτογάλους πολίτες, σε αυτούς που νοσηλεύονταν στο νοσοκομείο υπήρχαν άτομα από τον Καναδά, το Πράσινο Ακρωτήριο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, το Μαρόκο, τη Νότια Κορέα, την Ισπανία και την Ελβετία. Οι εισαγγελείς δήλωσαν το βράδυ της Πέμπτης ότι στους νεκρούς περιλαμβάνονται πέντε Πορτογάλοι πολίτες, δύο Κορεάτες και ένας Ελβετός υπήκοος.
Μια ομάδα ντόπιων που στέκονταν κοντά στο σημείο συζητούσαν τι θα μπορούσε να είχε προκαλέσει την τραγωδία. Τη δεκαετία του 1970, η Αρτζεντίνα Περέιρα, σήμερα 80 ετών, εργαζόταν στο ξενοδοχείο Suisso Atlântico στην Rua da Glória, όπου εκτροχιάστηκε το τραμ.
Μίλησε για την επιβάρυνση που είχε υποστεί το τελεφερίκ από τότε που η Λισαβόνα άρχισε να καθιερώνεται ως ένας από τους μεγαλύτερους τουριστικούς πόλους έλξης της Ευρώπης την τελευταία δεκαετία.
«Συνήθιζα να παίρνω το τελεφερίκ τέσσερις φορές την ημέρα [τη δεκαετία του 1970]», είπε. «Ήταν μια όμορφη και διαφορετική εποχή. Τώρα επιτρέπουν περισσότερα από 40 άτομα στην καμπίνα, αλλά τότε, δεν μπορούσαν να ταξιδέψουν περισσότερα από 20 άτομα ταυτόχρονα. Νομίζω ότι τα 40 είναι πιθανώς πάρα πολλά, και αν το θέλουν έτσι, θα πρέπει να κάνουν περιοδικούς ελέγχους κάθε δύο εβδομάδες.»
Ο Αζεβέδο θεώρησε επίσης ότι η τραγωδία θα έπρεπε να οδηγήσει σε αυξημένους ελέγχους. «Νομίζω ότι οι πόλεις που δέχονται πολλούς τουρίστες πρέπει να εγγυώνται υψηλά πρότυπα ασφάλειας με αυτό το είδος υποδομής», είπε. «Πρόκειται για παλιά υποδομή και κάποιος πρέπει να λογοδοτήσει για ό,τι συνέβη».
Παρόλο που η Carris, η δημοτική εταιρεία δημόσιων συγκοινωνιών που λειτουργεί την υπηρεσία, δήλωσε ότι «όλα τα πρωτόκολλα συντήρησης» είχαν τηρηθεί - συμπεριλαμβανομένων των καθημερινών επιθεωρήσεων και των μηνιαίων και εβδομαδιαίων προγραμμάτων εξυπηρέτησης - ορισμένοι επισκέπτες στη Λισαβόνα δήλωσαν ότι είχαν αποθαρρυνθεί από την εμφάνιση του τελεφερίκ.
Ο John Heron, ένας 75χρονος Αυστραλός που βρισκόταν σε διακοπές στην πορτογαλική πρωτεύουσα με τη σύζυγό του, Brenda, είπε ότι είχε δει τα τραμ να φαίνονται «ύποπτα» όταν τα εντόπισε από την κορυφή του λόφου της Rua da Glória λίγες ημέρες πριν από το ατύχημα.
«Στην Αυστραλία, έχουμε συστήματα ρύθμισης πολύ υψηλής ποιότητας και δεν είμαι σίγουρος ότι το ίδιο ισχύει και εδώ στην Πορτογαλία και για πολλές παλαιότερες υποδομές στην Ευρώπη», είπε. «Όταν είδα για πρώτη φορά το τελεφερίκ Glória, φαινόταν πολύ επικίνδυνο, αλλά δεν είμαι μηχανικός. Ήταν απλώς ένα συναίσθημα. Όταν είδα τα νέα, σκέφτηκα: "Ευτυχώς που καταλήξαμε να μείνουμε στο ξενοδοχείο χθες το απόγευμα ή ποιος ξέρει αν θα είχαμε καταλήξει να κάνουμε τη διαδρομή"».
Παρά το δυστύχημα της Τετάρτης, το οποίο ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Λουίς Μοντενέγκρο, χαρακτήρισε ως «μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στη σύγχρονη ιστορία μας», ο Μοργκάδο αμφιβάλλει ότι οι τουρίστες θα αποθαρρυνθούν από την επίσκεψη στη Λισαβόνα.
«Δεν νομίζω ότι αυτό θα επηρεάσει πολύ τον τουρισμό», είπε. «Η Ισπανία έχει μια παρόμοια κατάσταση με τον υπερτουρισμό, και τώρα έχουμε ένα σοβαρό πρόβλημα με τις κλοπές, και οι ξένοι το γνωρίζουν και αυτό δεν τους έχει σταματήσει». Σε λίγες εβδομάδες, είπε, οι ξένοι πιθανότατα θα τα έχουν ξεχάσει όλα αυτά. «Οι Πορτογάλοι όχι, αλλά οι τουρίστες θα τα ξεχάσουν».
