Στις φλόγες ξανά η Συρία: Οι Δρούζοι, ο ρόλος του Ισραήλ και ο φόβος για νέο εμφύλιο πόλεμο

Την Κυριακή 13 Ιουλίου, η αναφερόμενη απαγωγή ενός εμπόρου από τη μειονότητα των Δρούζων πυροδότησε ημέρες θανατηφόρων συγκρούσεων ανάμεσα σε πολιτοφυλακές Δρούζων και Σουνίτες Βεδουίνους μαχητές στη νότια Συρία.

Δύο 24ωρα αργότερα, την Τρίτη 15 Ιουλίου, το Ισραήλ παρενέβη στρατιωτικά, λέγοντας ότι οι δυνάμεις του επιδιώκουν να προστατεύσουν τους Δρούζους και να εξαλείψουν τις φιλοκυβερνητικές δυνάμεις που κατηγορούνται ότι τους επιτέθηκαν στη Σουέιντα. Τουλάχιστον 350 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στην περιοχή από την Κυριακή, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Η βία είναι η πρώτη στην επαρχία Σουέιντα, με πλειοψηφία Δρούζων, από τον Απρίλιο και τον Μάιο, όταν οι μάχες μεταξύ των Δρούζων μαχητών και των νέων δυνάμεων ασφαλείας της Συρίας σκότωσαν δεκάδες ανθρώπους. Πριν από αυτό, οι συγκρούσεις στις παράκτιες επαρχίες της Συρίας τον Μάρτιο λέγεται ότι είχαν σκοτώσει εκατοντάδες μέλη της αλαουιτικής μειονότητας, στην οποία ανήκει ο πρώην ηγέτης Μπασάρ αλ Άσαντ.

Οι θανατηφόρες ταραχές, μαζί με τις βίαιες ισραηλινές επιδρομές, έχουν αναζωπυρώσει τους φόβους για κατάρρευση της ασφάλειας στη Συρία, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις ενός εμφυλίου πολέμου που διαρκεί πάνω από μια δεκαετία και την πρόσφατη κατάληψη της Δαμασκού από τους ισλαμιστές αντάρτες τον Δεκέμβριο του 2024. Ο νυν ηγέτης της Συρίας, πρώην τζιχαντιστής Άχμεντ αλ-Σαράα, έχει ορκιστεί να προστατεύσει τις μειονότητες της Συρίας.

Ποιοι είναι οι Δρούζοι;

Οι Δρούζοι είναι μια αραβόφωνη εθνοθρησκευτική μειονότητα στη Συρία, τον Λίβανο, το Ισραήλ και τα κατεχόμενα Υψίπεδα του Γκολάν. Η πίστη των Δρούζων είναι ένα παρακλάδι του Σιιτικού Ισλάμ με τη δική του μοναδική ταυτότητα και πεποιθήσεις.

Οι μισοί από τους περίπου ένα εκατομμύριο οπαδούς της ζουν στη Συρία, όπου αποτελούν περίπου το 3% του πληθυσμού. Η κοινότητα των Δρούζων στο Ισραήλ θεωρείται σε μεγάλο βαθμό πιστή στο ισραηλινό κράτος, λόγω της συμμετοχής των μελών της στη στρατιωτική θητεία. Υπάρχουν περίπου 152.000 Δρούζοι που ζουν στο Ισραήλ και στα κατεχόμενα από το Ισραήλ Υψίπεδα του Γκολάν, σύμφωνα με την Ισραηλινή Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία.

Ιστορικά, κατείχαν μια επισφαλή θέση στην πολιτική τάξη της Συρίας. Κατά τη διάρκεια του σχεδόν 14ετούς εμφυλίου πολέμου της Συρίας, οι Δρούζοι λειτουργούσαν τις δικές τους πολιτοφυλακές στη νότια Συρία.

Mετά την πτώση του Άσαντ τον Δεκέμβριο, οι Δρούζοι αντιστάθηκαν στις κρατικές προσπάθειες επιβολής εξουσίας στη νότια Συρία. Ενώ οι παρατάξεις των Δρούζων στη Συρία είναι διχασμένες στην προσέγγισή τους απέναντι στις νέες αρχές, η οποία κυμαίνεται από την επιφυλακτικότητα έως την απόλυτη απόρριψη, πολλές αντιτίθενται στην επίσημη συριακή παρουσία ασφαλείας στη Σουέιντα και έχουν αντισταθεί στην ενσωμάτωση στον συριακό στρατό - βασιζόμενες αντ' αυτού σε τοπικές πολιτοφυλακές

Παρά το γεγονός ότι η συριακή κυβέρνηση καταδικάζει τις πρόσφατες επιθέσεις εναντίον των Δρούζων και δεσμεύεται να αποκαταστήσει την τάξη στη νότια Συρία, οι δυνάμεις της έχουν επίσης κατηγορηθεί για επιθέσεις κατά της μειονότητας - με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (SOHR) με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο να καταγράφει «συνοπτικές εκτελέσεις» Δρούζων από κυβερνητικές δυνάμεις. Αναφορές σαν αυτή έχουν τροφοδοτήσει την δυσπιστία μεταξύ ορισμένων μελών της κοινότητας των Δρούζων προς τις αρχές στη Δαμασκό.

Μετά την ξαφνική πτώση του Άσαντ, το Ισραήλ προσεγγίζει την κοινότητα των Δρούζων κοντά στα βόρεια σύνορά του σε μια προσπάθεια να σφυρηλατήσει συμμαχίες με τις μειονότητες της Συρίας. Παρουσιάζεται ολοένα και περισσότερο ως περιφερειακός προστάτης των μειονοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των Κούρδων, των Δρούζων και των Αλαουιτών στη Συρία, ενώ επιτίθεται σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη Συρία και κυβερνητικές δυνάμεις.

Κατά τη διάρκεια των θρησκευτικών συγκρούσεων τον Μάιο, το Ισραήλ πραγματοποίησε επιθέσεις κοντά στο προεδρικό μέγαρο στη Δαμασκό, σε μία προειδοποίηση για τις επιθέσεων εναντίον των Δρούζων. Ωστόσο, ορισμένες προσωπικότητες των Δρούζων στη Συρία και τον Λίβανο κατηγόρησαν το Ισραήλ ότι υποδαυλίζει θρησκευτικές διαιρέσεις για να προωθήσει τις δικές του επεκτατικές φιλοδοξίες στην περιοχή.

Γιατί το Ισραήλ επιτίθεται τώρα στη Συρία;

Οι πιο πρόσφατες επιθέσεις λειτούργησαν κυρίως ως προειδοποίηση και αποτρεπτικό μέσο κατά της ανάπτυξης του συριακού στρατού στη νότια Συρία, με το Ισραήλ να επιδιώκει να δημιουργήσει μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στην περιοχή. Συγκεκριμένα, το Ισραήλ φοβάται την παρουσία ισλαμιστών μαχητών κοντά στα βόρεια σύνορά του, κατά μήκος των κατεχόμενων από το Ισραήλ Υψιπέδων του Γκολάν.

Ενώ οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στις 15 Ιουλίου περιορίστηκαν στη στόχευση δυνάμεων ασφαλείας και οχημάτων στη Σουέιντα, ο ισραηλινός στρατός επέκτεινε το πεδίο των επιθέσεών του στις 16 Ιουλίου, χτυπώντας το Υπουργείο Άμυνας και το αρχηγείο του συριακού στρατού στη Δαμασκό. Η Συρία καταδίκασε τις επιθέσεις.

Οι επιθέσεις αντιπροσώπευαν την πιο σοβαρή ισραηλινή κλιμάκωση στη Συρία από τον Δεκέμβριο του 2024, όταν εξαφάνισε εκατοντάδες στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε όλη τη χώρα και κατέλαβε μια ζώνη ασφαλείας στην οποία περιπολούσε ο ΟΗΕ στα συριακά Υψίπεδα Γκολάν. Το Ισραήλ έχει χτυπήσει τη Συρία πολλές φορές, με σκοπό να εμποδίσει τις νέες αρχές να αναπτύξουν τις στρατιωτικές τους δυνατότητες - κάτι που θεωρείται ως πιθανή απειλή για την ισραηλινή ασφάλεια.

«Οι προειδοποιήσεις στη Δαμασκό τελείωσαν - τώρα έρχονται οδυνηρά χτυπήματα», έγραψε ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, Ισραήλ Κατζ, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 16 Ιουλίου, λίγο μετά την έναρξη των ισραηλινών επιθέσεων στη Δαμασκό. Η στόχευση του αρχηγείου του συριακού στρατού μεταδόθηκε ζωντανά από το κορυφαίο τηλεοπτικό κανάλι της Συρίας, από τα στούντιο που βρίσκονται απέναντι από το κτήριο - με τον παρουσιαστή να καταγράφεται στον αέρα να φεύγει από το στούντιο

Πώς αντέδρασε ο υπόλοιπος κόσμος;

Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ είναι «πολύ ανήσυχες» για τη βία και ανακοίνωσε στις 16 Ιουλίου: «Συμφωνήσαμε σε συγκεκριμένα βήματα που θα τερματίσουν αυτή την ανησυχητική και τρομακτική κατάσταση απόψε».

Αρκετά αραβικά κράτη, συμπεριλαμβανομένων του Λιβάνου, του Ιράκ, του Κατάρ, της Ιορδανίας, της Αιγύπτου και του Κουβέιτ, καταδίκασαν τις ισραηλινές επιθέσεις που στόχευαν την κυβέρνηση της Συρίας και τις δυνάμεις ασφαλείας. Το υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας καταδίκασε αυτό που χαρακτήρισε ως «κατάφωρες επιθέσεις του Ισραήλ» στη Συρία, ενώ το Ιράν χαρακτήρισε τις επιθέσεις ως «υπερβολικά προβλέψιμες».

Η Τουρκία, βασικός εμπλεκόμενος στη μετά Άσαντ Συρία, χαρακτήρισε τις επιθέσεις ως «πράξη δολιοφθοράς κατά των προσπαθειών της Συρίας να διασφαλίσει την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ασφάλεια». Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, καταδίκασε επίσης τις «κλιμακούμενες» επιθέσεις του Ισραήλ στη Σουηδία και τη Δαμασκό.

Τι θα μπορούσε να συμβεί στη συνέχεια;

Η βία έχει υπογραμμίσει πόσο εύθραυστο είναι το μεταπολεμικό τοπίο της Συρίας, με την πιο πρόσφατη έξαρση βίας να τροφοδοτεί φόβους για ανανεωμένες θρησκευτικές επιθέσεις σε όλη τη Συρία.

Καθώς ο Σαράα προσπαθεί να εδραιώσει τον έλεγχο της Συρίας και να ενώσει τις διάφορες ομάδες της, μένει να αποδειχθεί αν η ισλαμιστική κυβέρνηση θα καταφέρει να συμφιλιώσει τις βαθιά ριζωμένες σεκταριστικές διαιρέσεις της Συρίας, οι οποίες τροφοδοτούνται από χρόνια εμφυλίου πολέμου. Οι σεκταριστικές συγκρούσεις, μαζί με τις ισραηλινές επιδρομές, απειλούν να εκτροχιάσουν τις προσπάθειες οικοδόμησης κράτους και ανάκαμψης μετά τον πόλεμο.

Το Ισραήλ, από την πλευρά του, θα συνεχίσει πιθανότατα να αντιλαμβάνεται τις νέες αρχές και τους συνδεδεμένους με αυτές ισλαμιστές μαχητές στο νότο ως σημαντική απειλή για την ασφάλειά του -επιδιώκοντας συμμαχίες με ομάδες που μπορεί να αισθάνονται αποξενωμένες από τις νέες αρχές.

Διαβάστε επίσης