Τα δανέζικα «ΕΛΤΑ» κατεβάζουν ρολά μετά από 400 χρόνια λειτουργίας - «Δεν είναι πλέον βιώσιμα»

Η 30ή Δεκεμβρίου θα μείνει στην ιστορία της Δανίας ως η ημέρα που το εθνικό ταχυδρομείο θα παραδώσει την τελευταία του επιστολή, βάζοντας τέλος σε μια παράδοση που ξεκίνησε το 1624.

Η PostNord, που δημιουργήθηκε το 2009 από τη συγχώνευση των ταχυδρομικών υπηρεσιών Σουηδίας και Δανίας, είχε ανακοινώσει νωρίτερα μέσα στη χρονιά ότι σταματά οριστικά τη διανομή γραμμάτων στη χώρα, επικαλούμενη την αυξανόμενη ψηφιοποίηση της δανικής κοινωνίας. Η απόφαση συνοδεύεται από την κατάργηση 1.500 θέσεων εργασίας και την απομάκρυνση άλλων τόσων χαρακτηριστικών κόκκινων γραμματοκιβωτίων.

Όπως σημειώνει η εταιρεία, η Δανία είναι «μία από τις πιο ψηφιοποιημένες χώρες στον κόσμο», με τη ζήτηση για επιστολές να έχει μειωθεί δραστικά, την ώρα που το ηλεκτρονικό εμπόριο και οι αποστολές δεμάτων αυξάνονται σταθερά. Η PostNord στρέφει πλέον το βάρος της αποκλειστικά στα πακέτα.

Τα κόκκινα γραμματοκιβώτια έγιναν ανάρπαστα. Χίλια από αυτά, που έχουν ήδη αποξηλωθεί, πουλήθηκαν μέσα σε μόλις τρεις ώρες όταν βγήκαν προς διάθεση νωρίτερα τον μήνα, με τιμές 2.000 κορόνες Δανίας για όσα ήταν σε καλή κατάσταση και 1.500 για τα πιο φθαρμένα. Άλλα 200 θα δημοπρατηθούν τον Ιανουάριο. Η PostNord ανακοίνωσε επίσης ότι για περιορισμένο χρονικό διάστημα θα επιστρέφει χρήματα για αχρησιμοποίητα δανικά γραμματόσημα.

Η αποστολή γραμμάτων, ωστόσο, δεν εξαφανίζεται πλήρως. Από την 1η Ιανουαρίου, τη σκυτάλη αναλαμβάνει η εταιρεία Dao, η οποία ήδη δραστηριοποιείται στη διανομή επιστολών και σκοπεύει να αυξήσει τον όγκο της από περίπου 30 εκατομμύρια γράμματα το 2025 σε 80 εκατομμύρια το επόμενο έτος. Οι πολίτες θα πρέπει πλέον να πηγαίνουν σε καταστήματα Dao για να ταχυδρομήσουν γράμματα ή να πληρώνουν επιπλέον για παραλαβή από το σπίτι, ενώ η πληρωμή θα γίνεται ψηφιακά ή μέσω εφαρμογής.

Η πτώση της αλληλογραφίας είναι εντυπωσιακή. Τα τελευταία 25 χρόνια, η αποστολή γραμμάτων στη Δανία έχει μειωθεί κατά περισσότερο από 90%. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ενδείξεις μιας μικρής αναβίωσης, κυρίως στους νεότερους. Σύμφωνα με έρευνα της Dao, οι ηλικίες 18 έως 34 ετών στέλνουν δύο έως τρεις φορές περισσότερα γράμματα από άλλες ηλικιακές ομάδες. Ο ερευνητής τάσεων Μαντς Άρλιεν-Σέμποργκ αποδίδει το φαινόμενο στην ανάγκη των νέων για «αντίβαρο στην ψηφιακή υπερφόρτωση», χαρακτηρίζοντας την επιστολή «συνειδητή επιλογή».

Η δανική νομοθεσία προβλέπει ότι πρέπει να υπάρχει πάντα η δυνατότητα αποστολής επιστολών. Αυτό σημαίνει πως, αν στο μέλλον η Dao σταματήσει τη διανομή, το κράτος θα υποχρεωθεί να ορίσει άλλον πάροχο. Πηγές του υπουργείου Μεταφορών επιμένουν ότι στην πράξη δεν θα υπάρξει διαφορά, καθώς οι πολίτες θα συνεχίσουν να στέλνουν και να λαμβάνουν γράμματα, απλώς μέσω άλλης εταιρείας, με τη σημασία της αλλαγής να είναι κυρίως «συναισθηματική».

Άλλοι, ωστόσο, μιλούν για οριστικό τέλος. Ο Μάγκνους Ρέστοφτε, διευθυντής του μουσείου Enigma στην Κοπεγχάγη, επισημαίνει ότι αν χαθεί η δυνατότητα ψηφιακής επικοινωνίας, «είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιστρέψουμε στη φυσική αλληλογραφία. Δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω σε αυτό που υπήρχε».

Στη Δανία, το σύστημα ψηφιακής ταυτότητας MitID χρησιμοποιείται σχεδόν για τα πάντα, από τραπεζικές συναλλαγές μέχρι ιατρικά ραντεβού. Το 97% των πολιτών άνω των 15 ετών είναι εγγεγραμμένο και μόλις το 5% έχει επιλέξει να λαμβάνει φυσική αλληλογραφία αντί για «ψηφιακό ταχυδρομείο».

Παρά την αποδοχή της αλλαγής, η αξία της χειρόγραφης επιστολής φαίνεται να αυξάνεται. «Το να λαμβάνεις σήμερα ένα φυσικό γράμμα έχει τεράστια συναισθηματική αξία», λέει ο Ρέστοφτε. «Ξέρεις ότι ο άλλος αφιέρωσε χρόνο και χρήμα για να σου γράψει».

Ανακοινώνοντας την απόφαση, ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της PostNord Denmark, Κιμ Πέντερσεν, δήλωσε: «Υπήρξαμε το δανικό ταχυδρομείο για 400 χρόνια και γι’ αυτό είναι μια δύσκολη απόφαση. Οι Δανοί έχουν γίνει όλο και πιο ψηφιακοί και σήμερα έχουν απομείνει ελάχιστα γράμματα. Η πτώση είναι τόσο μεγάλη που η αγορά της επιστολής δεν είναι πλέον βιώσιμη».