Βαριατρική χειρουργική: Ποιους αφορά και από τι μας προστατεύει

Παγκοσμίως, όλο και περισσότεροι άνθρωποι και μάλιστα σε παιδικές και εφηβικές ηλικίες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με το βάρος τους, αυξάνοντας τις πιθανότητες να νοσήσουν στην ενήλικη ζωή τους από σοβαρές παθήσεις όπως στεφανιαία νόσο, εγκεφαλικό επεισόδιο, ορισμένες μορφές καρκίνου, κ.α. Η βαρύτητα του προβλήματος αντανακλάται και στην σημαντική αύξηση των βαριατρικών επεμβάσεων που έχει σημειωθεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Ποιους όμως, αφορά η βαριατρική χειρουργική, ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληρούν οι ασθενείς ώστε να μπορούν να υποβληθούν σε βαριατρική επέμβαση και τι θα πρέπει να περιμένουν μετά το χειρουργείο;

Παχυσαρκία: Η νέα «μάστιγα» του δυτικού κόσμου

Η παχυσαρκία στο δυτικό κόσμο έχει αυξηθεί πάρα πολύ τις τελευταίες δεκαετίες. Σχεδόν τα μισά παιδιά στις ΗΠΑ πάσχουν από παχυσαρκία, πράγμα που προδιαθέτει για νοσογόνο παχυσαρκία στην ενήλικη ζωή. Το φαινόμενο αυτό στον πληθυσμό έγινε εμφανές στις ΗΠΑ τις δεκαετίες 1970-80 και κατόπιν επιδεινώθηκε, αλλά τα τελευταία 20-30 χρόνια παρατηρείται και στην Ευρώπη. Στην χώρα μας δε, έχει αυξηθεί πολύ ανησυχητικά.

Είναι προφανές ότι το φαινόμενο αυτό συνέπεσε με την σημαντικότατη άνοδο του βιοτικού επιπέδου μεταπολεμικά στις δυτικές χώρες και την πολύ μεγάλη ευημερία. Ο γρήγορος τρόπος ζωής, οι πολλές ώρες εργασίας σε γραφειακό συνήθως χώρο, ο σχετικά λιγότερος χρόνος στο σπίτι, η αυξημένη ανταγωνιστικότητα στο εργασιακό περιβάλλον έφεραν σαν αποτέλεσμα την ανάγκη για γρήγορο, πρόχειρο και άρα ανθυγιεινό φαγητό και την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας. Φυσικά τις τελευταίες δεκαετίες, όταν αυτά έγιναν αντιληπτά, μαζί με το τεράστιο κόστος της παχυσαρκίας στον καθένα ασθενή (καρδιακή νόσος, διαβήτης, υπέρταση, καρκίνος), στο κοινωνικό σύνολο και στα ασφαλιστικά συστήματα, άρχισαν συντονισμένες προσπάθειες, ώστε να προαχθεί ένας υγιεινότερος τρόπος ζωής με σωματική άσκηση και καλύτερη διατροφή.

Αν και προφανώς οι προσπάθειες αυτές, έφεραν θετικά αποτελέσματα, το πρόβλημα συνεχίζει εντονότατο. Μάλιστα, την τελευταία εικοσαετία έχει προστεθεί ένας νέος, πολύ σημαντικός παράγοντας που αύξησε ακόμα περισσότερο την παιδική παχυσαρκία: η παντελής έλλειψη σωματικής δραστηριότητας λόγω του πολλού χρόνου στην οθόνη (screen time), δηλαδή βιντεοπαιχνίδια. Είναι τόσο ανησυχητική η κατάσταση αυτή, ώστε στις ΗΠΑ να έχει αναγνωριστεί από τους παιδιάτρους ως νόσος καθ’ εαυτή.

Βαριατρική χειρουργική: Ποιους αφορά

Ασθενείς με νοσογόνο παχυσαρκία, δηλαδή με Δείκτη Σωματικής Μάζας (ΔΣΜ) μεγαλύτερο από 35, οι οποίοι δεν μπορούν να χάσουν αρκετό βάρος και να διατηρήσουν το νέο τους χαμηλότερο βάρος παρά τις προσπάθειες με δίαιτα και σωματική άσκηση, πρέπει να σκέπτονται πολύ σοβαρά την χειρουργική λύση. Δύο πολύ συχνά προβλήματα που βλέπουν οι ειδικοί είναι οι πολλές επανειλημμένες προσπάθειες απώλειας βάρους στη διάρκεια πολλών χρόνων που όταν αποβαίνουν αποτυχημένες, αντί να προτρέψουν τους ασθενείς να ζητήσουν την οριστική χειρουργική λύση, συνεχίζουν για ακόμα περισσότερο χρόνο και έτσι, η νοσογόνος παχυσαρκία και οι επιπλοκές της αθροίζονται και αυξάνονται.

Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι οι ασθενείς δεν είναι σωστά πληροφορημένοι για το μέγεθος της νόσου τους και τις δυνητικά θανατηφόρες επιπλοκές της. Συχνά θεωρούν ότι αφορά την ποιότητα ζωής τους, ή το θεωρούν γενικά και αόριστα σαν «θέμα υγείας».

Αντίθετα, θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι η νοσογόνος παχυσαρκία τους στερεί κατά μέσον όρο 10 χρόνια ζωής, τους οδηγεί σε εμφάνιση διαβήτη και υπέρτασης, σε επταπλάσια πιθανότητα εμφάνισης εμφράγματος, εγκεφαλικού επεισοδίου, καρκίνου παχέος εντέρου, μαστού, ωοθήκης και μήτρας. Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους ονομάζεται «νοσογόνος» ή «κακοήθης». Η πληροφόρηση αυτή πρέπει να παρέχεται με ακρίβεια και υπευθυνότητα και όχι με απλουστευμένο τρόπο. Αποκλειστικά και μόνο οι ασθενείς που έχουν πλήρη και βαθειά πληροφόρηση από πραγματικά ειδικό, μπορούν να συνειδητοποιήσουν την έκταση του προβλήματός τους και να λάβουν τις σωστές αποφάσεις.

Ενημερωθείτε για τη νοσογόνο παχυσαρκία από τον κο Γρηγόρη Τσιώτο:

Χειρουργικές τεχνικές για την αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας

Η επιλογή της εγχείρησης αυστηρά πρέπει να εξατομικεύεται με βάση τον Δείκτη Σωματικής Μάζας, τις διαιτητικές συνήθειες και το ιστορικό κάθε ασθενή. Γενικά σε ασθενείς με ΔΣΜ έως 45-50, η λαπαροσκοπική επιμήκης γαστρεκτομή (sleeve) φέρνει πάρα πολύ καλά αποτελέσματα. Ασθενείς με ΔΣΜ μεγαλύτερο από 45-50 χρειάζονται λαπαροσκοπικό γαστρικό by-pass. Τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ, σε ασθενείς υπερβολικά παχύσαρκους με ΔΣΜ πάνω από 65-70, εφαρμόζεται πρώτα το λαπαροσκοπικό sleeve, ώστε να χαθεί αρκετό βάρος και κατόπιν η χειρουργική ομάδα προχωρά πολύ ασφαλέστερα σε λαπαροσκοπικό by-pass σαν οριστική λύση. Ο δακτύλιος που στην Ελλάδα ήταν πολύ διαδεδομένος, στις ΗΠΑ ποτέ δεν εφαρμόστηκε διότι αποτύγχανε στο 65-70% των ασθενών.

Ως «αντενδείξεις» συχνά αναφέρονται επιβαρυμένες καταστάσεις, όπως διαβήτης, υπέρταση, ιστορικό καρδιακής νόσου, υπνική άπνοια, λήψη πολλών φαρμάκων, κτλ. Όμως, όλα αυτά είναι ακριβώς οι επιπλοκές της νοσογόνου παχυσαρκίας, είναι δηλαδή ακριβώς οι λόγοι που θα έπρεπε να γίνει η εγχείρηση, ώστε τα προβλήματα αυτά να εξαλειφθούν. Δηλαδή, στην πράξη αποτελούν ενδείξεις, όχι αντενδείξεις.

Τι να περιμένουν οι ασθενείς μετά την επέμβαση

Συνήθως, οι ασθενείς πρέπει να παραμείνουν στο νοσοκομείο την ημέρα της εγχείρησης και 1-2 ακόμα. Όταν λάβουν εξιτήριο, συνιστάται δίαιτα περασμένη στο blender για μία εβδομάδα. Μπορούν να επιστρέψουν στις φυσιολογικές τους δραστηριότητες σε 5-7 ημέρες. Είναι πολύ σημαντικό οι ασθενείς να βρίσκονται σε συχνή επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό τους, ώστε να παρακολουθείται στενά η εξέλιξη του βάρους τους, η δίαιτά τους, καθώς και η βελτίωση των εργαστηριακών τους εξετάσεων (σακχάρου, χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων, ηπατικών ενζύμων) και της υγείας τους γενικότερα (αρτηριακής πίεσης, διαβήτη, υπνικής άπνοιας, μείωση των φαρμάκων τους).

Δείτε τι δηλώνει on camera νεαρή γυναίκα με ιστορικό νοσογόνου παχυσαρκίας, η οποία υπεβλήθη σε λαπαροσκοπική εγχείρηση επιμήκους γαστρεκτομής. Η κυρία περιγράφει την εμπειρία της από την εγχείρηση, τη μετεγχειρητική περίοδο και το τελικό αποτέλεσμα στο βάρος της.

Ο ρόλος της διεπιστημονικής ομάδας στην αντιμετώπιση του προβλήματος

Η παρουσία και ενεργός συμμετοχή ενδοκρινολόγου, καρδιολόγου, γαστρεντερολόγου, ψυχολόγου είναι απολύτως απαραίτητη για την ολιστική και πλήρη αντιμετώπιση των ασθενών αυτών, τόσο πριν την εγχείρηση, όσο και μετά. Φυσικά, δεν χρειάζονται όλες οι ειδικότητες πάντοτε σε όλους ανεξαιρέτως τους ασθενείς, αλλά οι ειδικοί αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ομάδας ανάλογα με τα ειδικά χαρακτηριστικά και ανάγκες κάθε ενός ασθενούς ξεχωριστά και εξατομικευμένα.

Ευχαριστούμε θερμά για τις επιστημονικές πληροφορίες τον Χειρουργό κ. Γρηγόρη Τσιώτο, Επίκ. Καθηγητή Χειρουργικής Mayo Clinic & Διευθυντή Α΄ Χειρουργικής Κλινικής του Nοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ-ΥΓΕΙΑ. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνείτε με τον κ. Τσιώτο στα τηλ. 210 6867688 & 6972094230 ή επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.digestive-surgery.gr/.