Τους τρεις ο τέταρτος χωρίζει…
Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες κινηθούν αποφασιστικά, η επόμενη τετραετία μπορεί να σηματοδοτήσει όχι την ενίσχυση ενός αντι-δυτικού τριγώνου, αλλά την ανατροπή του
Η παγκόσμια γεωπολιτική ισορροπία δοκιμάζεται, καθώς Κίνα, Ρωσία και Ινδία επιχειρούν να βρουν κοινό βηματισμό μέσα από φόρα όπως ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) και οι BRICS. Η συνεργασία αυτή παρουσιάζεται ως εναλλακτική στην «μονοπολική τάξη» υπό τις ΗΠΑ. Όμως, πίσω από τις δηλώσεις ενότητας, κρύβονται βαθιές διαφορές και ασυμβατότητες. Και εδώ είναι που ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να κάνει τη διαφορά.
Η Κίνα βλέπει τη Ρωσία ως στρατηγικό σύμμαχο, κυρίως στον τομέα της ενέργειας, της τεχνολογίας και της γεωπολιτικής αντιστάθμισης απέναντι στη Δύση. Η Ινδία, ωστόσο, παρά την ενεργό συμμετοχή της στους BRICS και τον SCO, δεν εμπιστεύεται το Πεκίνο λόγω των ανοιχτών συνοριακών διαφορών και του κινεζο-πακιστανικού άξονα. Η καχυποψία είναι διαχρονική: από τον πόλεμο του 1962 μέχρι τη σύγκρουση του 2020 στη Λαντάκ, οι δύο χώρες δεν έχουν καταφέρει να οικοδομήσουν πραγματική εμπιστοσύνη.
Αυτό το κενό εκμεταλλεύεται ο Τραμπ. Η πρόσφατη απόφασή του να διπλασιάσει τους δασμούς στις ινδικές εισαγωγές στο 50% υπενθύμισε ότι οι ΗΠΑ ήταν για δεκαετίες πελάτες της Ινδίας. Αν το Νέο Δελχί επιλέξει να ποντάρει υπερβολικά στη ρωσοκινεζική συνεργασία, κινδυνεύει να χάσει την τεράστια αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Ινδία έχει ήδη εμπορικό έλλειμμα σχεδόν 100 δισ. δολαρίων με την Κίνα· ένα πιθανό ρήγμα με τις ΗΠΑ θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την οικονομία της.
Ο Τραμπ, αντίθετα, προσφέρει τη δυνατότητα για στρατηγική συνεργασία σε τεχνολογία, ενέργεια και άμυνα, με όρους που θα ωφελήσουν και τις δύο πλευρές. Αυτό τον καθιστά τον μόνο ηγέτη που μπορεί να αποσπάσει την Ινδία από την κινεζική επιρροή, χωρίς να χάσει η Ουάσινγκτον την πρωτοβουλία.
Παράλληλα, η Ρωσία, αν και βρίσκεται σήμερα πιο κοντά στην Κίνα λόγω των κυρώσεων, γνωρίζει ότι η υπερβολική εξάρτηση από το Πεκίνο δεν είναι βιώσιμη. Ο Τραμπ έχει την πολιτική ευελιξία να προσφέρει στη Μόσχα εναλλακτικές: πρόσβαση σε δυτικές αγορές, εξαγωγές ενέργειας σε καλύτερους όρους και μια πιο ισορροπημένη σχέση, που θα μειώσει την κινεζική κυριαρχία. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσε να «σπάσει» το δίπολο Πεκίνου–Μόσχας και να δημιουργήσει ένα νέο πεδίο συνεννόησης με τη Ρωσία.
Σημαντικός κρίκος στο γεωπολιτικό παζλ είναι και η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η Άγκυρα, διατηρώντας στρατηγικές ισορροπίες, παραμένει εταίρος διαλόγου στον SCO από το 2013. Η Κίνα είναι ήδη τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας, με διμερές εμπόριο 45 δισ. δολάρια το 2024. Όμως το πραγματικό παιχνίδι παίζεται στην αμυντική συνεργασία. Η Ρωσία συμφώνησε να προσφέρει στην Τουρκία ολοκληρωμένη συντήρηση για τα συστήματα S400. Αυτό φυσικά είναι υπέρ της Ελλάδος γιατί Τουρκία έτσι θα δει την πόρτα κλειστή για τα F 35 από την Ουάσιγκτον. Όμως, η χώρα μας θα πρέπει να αποκαταστήσει πλήρως τις σχέσεις της με τη νέα κυβέρνηση της Αμερικής και να ξεχάσει τον Τζο Μπάιντεν.
Συνολικά, το φαινομενικά ισχυρό τρίγωνο Κίνα–Ρωσία–Ινδία δεν είναι άθραυστο. Αντιθέτως, είναι γεμάτο ρωγμές: γεωπολιτικές συγκρούσεις, εμπορικές ανισορροπίες, ανταγωνισμούς επιρροής. Ο Τραμπ, με τη χαρακτηριστική του αποφασιστικότητα, είναι σε θέση να αξιοποιήσει αυτές τις αδυναμίες. Μπορεί να προσφέρει στην Ινδία εμπορικά και τεχνολογικά κίνητρα, στη Ρωσία μια διέξοδο από την κινεζική εξάρτηση, και στην Τουρκία μια γέφυρα επιστροφής στη δυτική στρατηγική αρχιτεκτονική.
Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες κινηθούν αποφασιστικά, η επόμενη τετραετία μπορεί να σηματοδοτήσει όχι την ενίσχυση ενός αντι-δυτικού τριγώνου, αλλά την ανατροπή του. Και αυτό θα είναι επίτευγμα που μόνο ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να εγγυηθεί.
