Εθισμένοι στις οθόνες: Οι ηλικιωμένοι και όχι τα παιδιά «κολλάνε» στα social media και τα παιχνίδια
Η ψηφιακή εξάρτηση φαίνεται πως δεν περιορίζεται στους νέους
Φωτογραφία αρχείου
Ενώ η δημόσια συζήτηση για τον εθισμό στην τεχνολογία επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά σε παιδιά και εφήβους, νέα στοιχεία δείχνουν ότι η πραγματική έκρηξη στον χρόνο οθόνης συντελείται στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Από το 2019, το Εθνικό Κέντρο Διαταραχών Gaming της Βρετανίας έχει δεχτεί εκατοντάδες εφήβους, συχνά με πρωτοβουλία των γονιών τους. Τα τελευταία χρόνια όμως, οι ειδικοί της κλινικής παρατηρούν μια νέα, απρόσμενη τάση: δεκάδες ασθενείς άνω των 40 ετών, με τη μεγαλύτερη σε ηλικία να είναι 72 ετών, μια γυναίκα εθισμένη σε παιχνίδια στο smartphone της.
Δύο γενιές, μία κοινή πρόκληση
Σε πολλές χώρες, η τεχνολογία κατηγορείται για την ψυχική επιβάρυνση των νέων. Σχολεία περιορίζουν τα κινητά, κυβερνήσεις εξετάζουν απαγορεύσεις στα social media και γονεϊκά κινήματα ζητούν «ψηφιακή αποχή».
Την ίδια περίοδο, άτομα ηλικίας 60 και 70 ετών αφιερώνουν ολοένα και περισσότερο χρόνο στη χρήση ψηφιακών συσκευών, καθώς η είσοδός τους στη συνταξιοδότηση συνοδεύεται από αυξημένο ελεύθερο χρόνο και συχνά μειωμένη φυσική και κοινωνική δραστηριότητα.
Αύξηση του χρόνου οθόνης στις ηλικίες 55–64. Ο μέσος ημερήσιος χρόνος που αφιερώνεται σε social media, online ενημέρωση, streaming και gaming αυξάνεται σταθερά την τελευταία δεκαετία, χωρίς αντίστοιχη μείωση της τηλεόρασης. Πηγή: GWI
Καθώς μπαίνουν στη σύνταξη, με περισσότερο ελεύθερο χρόνο και συχνά λιγότερη κοινωνική επαφή, τα smartphones, τα tablets και οι υπολογιστές γίνονται βασικό κομμάτι της καθημερινότητάς τους.
Σύμφωνα με στοιχεία της βρετανικής ρυθμιστικής αρχής Ofcom, οι άνω των 65 περνούν συνολικά περισσότερο χρόνο μπροστά σε οθόνες από τους νεαρούς ενήλικες, αν συνυπολογιστούν τηλεόραση και «έξυπνες» συσκευές.
Πότε η χρήση γίνεται πρόβλημα
Έρευνες από χώρες με υψηλή ψηφιακή διείσδυση ενισχύουν την ανησυχία. Στη Νότια Κορέα, μελέτη του 2022 εκτίμησε ότι 15% των ατόμων 60–69 ετών διατρέχουν κίνδυνο εθισμού στο smartphone. Άλλες μελέτες συνδέουν την αυξημένη χρήση οθονών στους ηλικιωμένους με λιγότερη σωματική δραστηριότητα, διαταραχές ύπνου και αυξημένο άγχος.
Κατοχή ψηφιακών συσκευών ανά ηλικιακή ομάδαΤα άτομα άνω των 65 ετών εμφανίζουν υψηλά ποσοστά κατοχής smartphones, υπολογιστών και smart TVs, συχνά συγκρίσιμα ή και υψηλότερα από νεότερες ηλικιακές ομάδες
Ιδιαίτερος κίνδυνος για τους ηλικιωμένους είναι και οι οικονομικές απάτες, καθώς οι συσκευές τους είναι συχνά συνδεδεμένες με τραπεζικούς λογαριασμούς, ενώ εφαρμογές όπως το WhatsApp χρησιμοποιούνται ευρέως και από επιτήδειους.
Η θετική διάσταση
Οι ειδικοί τονίζουν ότι η αυξημένη χρήση οθονών στην τρίτη ηλικία δεν είναι από μόνη της κακή. Για άτομα με κινητικά προβλήματα ή κοινωνική απομόνωση, το διαδίκτυο προσφέρει επικοινωνία, ψυχαγωγία και νοητική διέγερση.
Μάλιστα, πρόσφατη μετα-ανάλυση σε περισσότερους από 400.000 ενήλικες άνω των 50 ετών έδειξε ότι όσοι χρησιμοποιούν τακτικά ψηφιακές συσκευές εμφανίζουν λιγότερα προβλήματα μνήμης και σκέψης - αν και η αιτιότητα παραμένει υπό διερεύνηση.
Από τα smartphones στην εικονική πραγματικότητα
Με τη νέα γενιά συνταξιούχων να είναι εξοικειωμένη με την τεχνολογία, οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο χρόνος οθόνης στους ηλικιωμένους θα συνεχίσει να αυξάνεται. Η επόμενη πρόκληση ίσως είναι η εικονική πραγματικότητα, η οποία ήδη χρησιμοποιείται πειραματικά για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας και της μνήμης.
Η ψηφιακή εξάρτηση δεν είναι πια μόνο υπόθεση των νέων. Η τεχνολογία γερνά μαζί με τους χρήστες της και οι κοινωνίες καλούνται να το αναγνωρίσουν.
Διαβάστε επίσης
