Δ. Καρύδης: Όχι στην «υποθήκευση» των λιμανιών

Οι αποκρατικοποιήσεις των Δημοσίων Επιχειρήσεων ως συμβολή στην προσπάθεια για έξοδο της χώρας μας από την κρίση αποτελούν αναγκαία πολιτική και προϋπόθεση για την αναπτυξιακή επανεκκίνηση της οικονομίας.

Ο Γιώργος Παπανδρέου πολύ σωστά έχει πει σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να ιδιωτικοποιήσουμε επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας για τη χώρα.

Τι συμβαίνει με τα μεγάλα λιμάνια της χώρας ειδικά τον ΟΛΠ και τον ΟΛΘ; Ποια είναι η ευρωπαϊκή αλλά και διεθνής εμπειρία ως προς το καθεστώς ιδιοκτησίας και το μοντέλο λειτουργίας τους; Ποια είναι η σχέση μεταξύ του Δημόσιου και του Ιδιωτικού Τομέα στο Ευρωπαϊκό και Διεθνές Λιμενικό Σύστημα;

Στην Ευρώπη έξι εταιρείες διαχειρίζονται το 70% της ευρωπαϊκής κίνησης καθιστώντας απαγορευτική την σκέψη ιδιωτικοποίησης των λιμένων και αποκλειστικού ελέγχου των εθνικών αγορών από μια από τις εταιρείες αυτές. Το κυρίαρχο μοντέλο στους Ευρωπαϊκούς Λιμένες αλλά και στους πετυχημένους παγκόσμιους λιμένες βασίζεται στην συνύπαρξη του Δημοσίου με τον Ιδιωτικό Τομέα. Υπογραμμίζουμε ιδιαίτερα αυτό το γεγονός, γιατί η Τρόικα δεν μπορεί να αρνείται την ευρωπαϊκή πραγματικότητα.

Συγκεκριμένα: Λιμένες δημόσιας ιδιοκτησίας διοικούμενοι από δημόσιες λιμενικές αρχές με αυτόνομη εταιρική οντότητα μπορούν και επιβάλλεται να συνάπτουν συμβάσεις να συνεργάζονται με ιδιώτες για συγκεκριμένες υπηρεσίες (π.χ Εμπορευματικές μεταφορές – Ναυπηγοεπισκευή - Κρουαζιέρα) με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν επενδυτικά σχέδια που φέρνουν απασχόληση και πλούτο στη χώρα. Ηδη το Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΛΠ πριν από λίγο καιρό αποφάσισε να προχωρήσει σε 7ετή Σύμβαση Συνεργασίας με την MSC για τον προβλήτα 1 που ανήκει στον ΟΛΠ με ειδικές δεσμεύσεις (ελάχιστο φορτίο σε ετήσια βάση 250.000 Κοντέϊνερ, ειδική τιμή στο transit φορτίο και προτεραιότητα στην φόρτωση – εκφόρτωση).

Η «τυφλή» ιδιωτικοποίηση και η απόδοση του 100% σε έναν ιδιώτη ικανοποιεί μια «εισπρακτική» ανάγκη αλλά υποθηκεύει σημαντικές υποδομές της χώρας.

Τα εισπρακτικά οφέλη από την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ είναι σήμερα πενιχρά υπολογιζόμενα σε 280 εκ. ευρώ. Ο νέος ιδιοκτήτης συνυπολογίζοντας τα 25 εκ. ευρώ που κάθε χρόνο πληρώνει η ΣΕΠ- COSCO θα μπορεί να αποσβέσει το κόστος του σε 10-12 χρόνια.

Στον ΟΛΠ, την περίοδο 2002-2008 τα κέρδη έφθασαν , κατά μέσο όρο, στα 22,8 εκατομμύρια ευρώ, ενώ ,το ίδιο διάστημα ,οι επενδύσεις κινήθηκαν στα 337 εκατομμύρια ευρώ κυρίως στον προβλήτα 1 και το κεντρικό λιμάνι.

Η δημιουργία του Αττικού Λιμενικού Συστήματος – Λιμάνια: Πειραιά, Ελευσίνας, Ραφήνας, Λαυρίου, υπό τον ΟΛΠ- θα είναι ένα «δώρο» σε όποιον καταλήξει η πλήρης ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ. Παράλληλα το αναπτυξιακό πρόγραμμα ύψους 1 δις ευρώ για τον Πειραιά και το λιμάνι, θα «τιναχθεί» στον αέρα.

Ο Δημόσιος έλεγχος των λιμανιών και η συνεργασία με ιδιώτες επενδυτές είναι η ενδεδειγμένη λύση.

Σύμφωνα με στοιχεία, το Φεβρουάριο του 2011, το ιδιοκτησιακό καθεστώς των Λιμένων στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν ως εξής:

Ιδιοκτήτης Ποσοστό

Σύνολο λιμένων ιδιοκτησίας Δημοσίου 96%

Κράτος 40%

Επαρχία 2%

Περιφέρεια 3 %

Δήμος 35 %

Μεικτά σχήματα δημόσιου χαρακτήρα 16%

Ιδιώτες 4%

Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Λιμένων (ESPO), έρευνα Ιαν-Μαρ 2011

Υπάρχουν Λιμένες Ιδιωτικής ιδιοκτησίας;

• ΟΧΙ. Παρά την αυξημένη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην παροχή λιμενικών υπηρεσιών, μοναδική εξαίρεση ιδιωτικών λιμένων αποτελούν οι βρετανικοί λιμένες, οι οποίοι ιδιωτικοποιήθηκαν πλήρως από την κυβέρνηση Μ. Θάτσερ. Εκτός Ευρώπης τα παραδείγματα ιδιωτικών λιμένων είναι ιδιαίτερα περιορισμένα: πρέπει να ταξιδέψουμε στην Ν. Ζηλανδία ή σε ορισμένες χώρες της Αφρικής για να βρούμε ιδιωτικά λιμάνια.

Γιατί δεν υπάρχουν ιδιωτικοί λιμένες;

• Το προβληματικό Βρετανικό μοντέλο θεωρείται ξεπερασμένο, ακόμα και από τους ακραιφνείς οπαδούς του φιλελευθερισμού. Η ιδιωτικοποίηση θέτει σε κίνδυνο την δυνατότητα μιας χώρας να διατηρεί τον κυρίαρχο ρόλο σε ένα λιμενικό σύστημα το οποίο δεν αναπτύσσεται μόνο για την ‘δημιουργία κέρδους’ (η πρόσφατη έρευνα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Λιμένων δείχνει ότι μόλις το 15% των λιμένων της Ευρώπης έχουν την συγκεκριμένη προτεραιότητα) αλλά για να εξυπηρετήσει οικονομικές και εμπορικές συναλλαγές ενός ευρύτερου συνόλου πολιτών και να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη.

• Αιτία αποτελεί η συνύπαρξη υπηρεσιών δημόσιου συμφέροντος και υπηρεσιών που έχουν χαρακτηριστικά απλού εμπορικού αγαθού και η ιδιωτικοποίηση δεν επιτρέπει την διατύπωση όρων που θα διαφυλάξουν μακροπρόθεσμα το δημόσιο συμφέρον.

Στην χώρα μας η μακροοικονομική σημασία για την Ελληνική οικονομία μετατρέπει την συνύπαρξη αυτή σε καθοριστική. Η συμβολή των λιμένων στην βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, στο διεθνές εμπόριο της χώρας, η ανάγκη ανάπτυξης των λιμένων με συνδυασμός οικονομικής ανάπτυξης-σεβασμού στο περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν η ανάπτυξη των λιμένων έχει σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, και η απαραίτητη σύνδεση και συμβολή του λιμένων στην ευρύτερη ενδοχώρα απαιτούν την συμβολή δημόσιων λιμενικών αρχών σε πολιτικές που αξιοποιούν την δυναμική και τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για το ευρύτερο οικονομικό σύνολο από την ύπαρξη ανταγωνιστικών λιμένων και την ανάπτυξη των logistics, και εταιριών βιομηχανιών σε όλη την επικράτεια.

• Το μέγεθος της ελληνικής αγοράς θα οδηγήσει στη δημιουργία ιδιωτικού μονοπωλίου.

Οι επιλογές που διαθέτουν de facto οι εισαγωγείς και εξαγωγείς προϊόντων για να μετακινήσουν τα προϊόντα τους είναι περιορισμένες. Το υπερβάλλον κόστος για τον έμπορο και τη ναυτιλιακή εταιρεία θα μετακυλύεται στο τελικό αγαθό και κατ΄ επέκταση στο μέσο πολίτη.

• Η πλήρης ιδιωτικοποίηση και μια σειρά επιθετικών εξαγωγών έχουν οδηγήσει στον έλεγχο των λιμένων από κεφάλαια αγνώστου ταυτότητας που δρουν ανεξέλεγκτα. Σχετικές καταγγελίες υπήρξαν το 2007 στο βρετανικό κοινοβούλιο.

Η εξασφάλιση (άμεσων ξένων) επενδύσεων και η ανταγωνιστικότητα των λιμένων επιτυγχάνεται με ισχυρές αυτόνομες δημόσιες λιμενικές αρχές που συνεργάζονται με ιδιώτες επενδυτές με κύριο μέλημα τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος και την προώθηση του κοινού συμφέροντος όλων των εμπλεκομένων. Το ελληνικό Λιμενικό Σύστημα δεν μπορεί να έχει την τύχη Αφρικανικής χώρας.

Στη χώρα μας ανάλογα με την πολιτική και οικονομική συγκυρία εύκολα πέφτουμε στη λογική του άσπρου-μαύρου. Το δίλημμα δεν μπορεί να είναι όλα «κρατικά» ή όλα «ιδιωτικά».

Η Ευρώπη μας δείχνει ότι τα μεγάλα λιμάνια στρατηγική σημασίας λειτουργούν υπό Δημόσιο Έλεγχο σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα μέσω οικονομικών συμπράξεων. Αυτό είναι το μέλλον για την ανάπτυξη της χώρας και δεν πρέπει να το απεμπολήσουμε.

Δημήτρης Καρύδης βουλευτής Πειραιά ΠΑΣΟΚ