Ο πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας για τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας: Έτσι θα τον εξαλείψουμε

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας οφείλεται στον ιό HPV, ο οποίος είναι υπεύθυνος για μία σειρά παθήσεων και ιδίως καρκίνων, τόσο στις γυναίκες όσο και στους άντρες. Όπως τονίζει ο δρ Αγοραστός, σήμερα η ανθρωπότητα μπορεί να προφυλαχθεί απ’ αυτόν χάρη στο 9δύναμο HPV εμβόλιο που κυκλοφορεί εδώ και τέσσερα χρόνια στην Ελλάδα. Ήδη, ο Π.Ο.Υ. θεωρεί ότι ο καρκίνος τραχήλου μήτρας θα εξαλειφθεί ως παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας τις επόμενες δεκαετίες, εφόσον τα κράτη – μέλη εφαρμόσουν πιστά πρόγραμμα εμβολιασμού, τις απαραίτητες προληπτικές εξετάσεις και σωστή θεραπεία.

Ο δρ Αγοραστός εντοπίζει στη χώρα μας έλλειμα ενημέρωσης και σχεδίου δράσης, ένα ζήτημα για το οποίο, πρόσφατα, 125 Επιστημονικοί, Επαγγελματικοί, Ερευνητικοί και Κοινωνικοί Φορείς, Ιδρυμάτων, Ινστιτούτων Ενώσεων και Συλλόγων Καρκινοπαθών από όλη σχεδόν την Ελλάδα απέστειλαν ΑΙΤΗΜΑ προς την Ελληνική Πολιτεία. Στο πρόσφατο πανελλήνιο συνέδριο της Ελληνικής HPV Εταιρείας, άλλωστε, εκφράστηκε η βούληση φορέων να προωθηθούν τα σχετικά ζητήματα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο δρ Αγοραστός στο newsbomb.gr, «αυτή τη στιγμή, έχουμε στα χέρια μας δύο πολύτιμα όπλα πρόληψης, το HPV εμβόλιο και το HPV testing για τον προσυμπτωματικό έλεγχο, που αποτελούν τους κύριους πυλώνες στην προσπάθεια εξάλειψης του καρκίνου τραχήλου μήτρας, του 3ου κατά σειράν συχνότητος καρκίνου σε γυναίκες 18-45 ετών στην Ευρώπη!».

Θεόδωρος Αγοραστός, Καθηγητής Μαιευτικής–Γυναικολογίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Δρ Αγοραστού στο newsbomb.gr:

- Τι είναι ο ιός HPV; Τι πρέπει να γνωρίζουμε και ποιος είναι ο τρόπος για να προφυλαχθούμε από αυτόν;

Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (Human papillomavirus -HPV) είναι ένας μικρός DNA ιός με περισσότερους από 200 διαφορετικούς τύπους. Από τους τύπους αυτούς αποδείχτηκε ότι υπάρχουν γύρω στους 14-15 οι οποίοι σχετίζονται με τη δημιουργία καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας και σε άλλα όργανα και περίπου 20 τύποι οι οποίοι βρέθηκε ότι σχετίζονται με τη δημιουργία των κονδυλωμάτων στην πρωκτογεννητική περιοχή και την στοματοφαρυγγολαρυγγική κοιλότητα, ενώ οι γνωστές μυρμηκίες αποδίδονται σε μία άλλη μορφή του ιού, στους δερματικούς τύπους. Η πιο επικίνδυνη εξέλιξη είναι οι προκαρκινικές καταστάσεις και ο καρκίνος, που τελικώς δημιουργούνται όχι μόνο στον τράχηλο της μήτρας, αλλά και σε άλλα όργανα, όπως ο κόλπος και το αιδοίο στη γυναίκα, το πέος στον άνδρα ενώ και στα δύο φύλα ο πρωκτός, η στοματική κοιλότητα, ο στοματοφάρυγγας, ο ρινοφάρυγγας και ο λάρυγγας. Ο μόνος τρόπος προστασίας είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός έναντι των δύο πιο συχνών «χαμηλού κινδύνου» HPV τύπων (6 & 11), που προκαλούν την πλειονότητα των καλοήθων βλαβών, αλλά κυρίως εναντίον των 7 πλέον επικίνδυνων «υψηλού κινδύνου», δηλ. καρκινογόνων HPV τύπων (16,18,31,33,45, 52, 58), οι οποίοι είναι δυνατόν να προκαλέσουν την δημιουργία καρκίνου στα όργανα που προαναφέρθηκαν. Και από τους 9 αυτούς τύπους προφυλάσσει το 9δύναμο HPV εμβόλιο που κυκλοφορεί εδώ και 4 χρόνια στην Ελλάδα. Η χρήση προφυλακτικού κατά τις σεξουαλικές επαφές μειώνει αλλά δεν μηδενίζει την δυνατότητα HPV-μόλυνσης από τον ένα στον άλλο σεξουαλικό σύντροφο.

- Πρόκειται για έναν ιό που αφορά μόνο στα κορίτσια; Γνωρίζουμε ότι σχετίζεται με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, όμως υπάρχει κίνδυνος για τα αγόρια; Μπορούν να προστατευτούν με κάποιον τρόπο;

Με βάση όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, ο ιός HPV, με τους διάφορους τύπους του, δεν μολύνει μόνο την γυναίκα αλλά και τον άνδρα και προκαλεί σ’ αυτόν τόσο καλοήθεις αλλοιώσεις, όπως τα κονδυλώματα, θηλώματα, λαρυγγική θηλωμάτωση κ.ά., όσο και κακοήθη νοσήματα, όπως ο καρκίνος στον στοματοφάρυγγα, λάρυγγα, στοματική κοιλότητα, πρωκτό, πέος. Η μοναδική δυνατότητα πρόληψης, και στον άνδρα, είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός εναντίον των πλέον συχνών και επικίνδυνων τύπων του HPV.

- Θεωρείτε ότι οι πολίτες είναι αρκετά ενημερωμένοι για τον HPV και την αντιμετώπισή του; Πιστεύετε ότι μπορούν να γίνουν παραπάνω βήματα;

Όχι, βέβαια, δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση του ευρέος κοινού για τον HPV, τις πιθανότητες μόλυνσης και μετάδοσης καθώς και για τις συνέπειες που μπορεί να έχει μια HPV-λοίμωξη. Όσο και αν προσπαθούν οι επαγγελματίες υγείας να ενημερώσουν τον κόσμο, δεν επαρκεί, απ’ ό,τι δείχνουν οι σχετικές διεθνείς και ελληνικές μελέτες. Για τον λόγο αυτό η Ελληνική Πολιτεία πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων χωρών με επιτυχέστατο βαθμό ενημέρωσης του κοινού σχετικά με τα θέματα του HPV και των σχετιζόμενων παθήσεων (π.χ. Αυστραλία, ΗΠΑ, Σκανδιναβικές χώρες, Ηνωμένο Βασίλειο). Στις χώρες αυτές η Πολιτεία έχει αναλάβει το θέμα της πλήρους, τεκμηριωμένης και εμπεριστατωμένης ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των πολιτών. Ως συνέπεια αυτού, τα εθνικά Προγράμματα Εμβολιασμού και Προσυμπτωματικού Ελέγχου για την πρόληψη τόσο των κονδυλωμάτων αλλά κυρίως του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, δηλ. των πιο συχνών HPV-σχετιζόμενων παθήσεων, έχουν μεγάλη επιτυχία.

- Ποια είναι η αντιμετώπιση οργανισμών όπως ο Π.Ο.Υ. ή οι ευρωπαϊκές αρχές για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας; Ποιες είναι οι συστάσεις τους προς τα κράτη της υφηλίου και πώς τις σχολιάζετε;

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί ότι ο καρκίνος τραχήλου μήτρας θα έχει εξαλειφθεί ως παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας (που ορίζεται ως παρουσία κάτω των τεσσάρων περιστατικών καρκίνου τραχήλου ανά 100.000 γυναίκες ανά έτος) εάν εφαρμοσθεί η προς τούτο προτεινόμενη Παγκόσμια Στρατηγική και επιτευχθούν, μέχρι το 2030, οι εξής στόχοι:

• 90% των κοριτσιών μέχρι 15 ετών να έχουν εμβολιαστεί πλήρως εναντίον της μόλυνσης με τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV)
• 70% των γυναικών να εξετασθούν προληπτικά με ένα τεστ υψηλής ακριβείας (HPV DNA testing) σε ηλικία 35 ετών και ξανά σε ηλικία 45 ετών
• 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας να τύχουν ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης και υποστηρικτικής φροντίδας.

Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., εάν εφαρμοσθεί η Παγκόσμια Στρατηγική (90/70/90) από όλα τα κράτη-μέλη, ο καρκίνος τραχήλου μήτρας θα μπορέσει να εξαλειφθεί σε χώρες με υψηλό εισόδημα περίπου μέχρι το 2040 (π.χ. Αυστραλία 2028, ΗΠΑ 2038, Καναδάς 2040) και παγκοσμίως εντός 100 ετών. Είναι πρόκληση προς όλα τα κράτη, και προς την Ελλάδα, να ακολουθήσουν αυτή την προτροπή του Π.Ο.Υ. και να επιδιώξουν την επίτευξη των στόχων μέχρι το 2030 αναλαμβάνοντας τις ανάλογες πρωτοβουλίες και ρυθμίσεις. Είναι φυσικά απαραίτητη η αντίστοιχη πολιτική βούληση και επιχειρησιακή ετοιμότητα.

- Υπάρχει κάποια χώρα που ξεχωρίζει σε αυτή την προσπάθεια; Ποιος είναι ο λόγος που ακούμε συχνά την Αυστραλία ως παράδειγμα;

Ο Π.Ο.Υ. όρισε, όπως αναφέρθηκε, ως στόχο την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου μήτρας ως προβλήματος δημόσιας υγείας, δηλ. την επίπτωση της νόσου, σε όλες, ει δυνατόν, τις χώρες του κόσμου εντός 100 ετών σε λιγότερα από 4 περιστατικά ανά 100.000 γυναίκες ανά έτος. Η Αυστραλία, με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού εναντίον του HPV, αρχικά κοριτσιών (από το 2007) και κατόπιν και αγοριών (από το 2013), έχει σήμερα μια εμβολιαστική κάλυψη άνω του 80%. Παράλληλα, από το 2019 άλλαξε το Εθνικό της Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου εφαρμόζοντας αντί του τεστ Παπανικολάου το νέο HPV DNA test, σε γυναίκες 25-74 ετών ανά 5ετία. Ως αποτέλεσμα, σήμερα η Αυστραλία έχει μια επίπτωση του καρκίνου τραχήλου μήτρας γύρω στο 6/100.000/έτος, ανακοίνωσε δε ότι θα είναι η πρώτη χώρα παγκοσμίως που θα πετύχει τον στόχο της Στρατηγικής του Π.Ο.Υ., δηλ. επίπτωση της νόσου <4/100.000/έτος μέχρι το 2028, δηλ. περίπου σε 7 χρόνια από σήμερα!

- Στις 30 Μαΐου στο 9ο συνέδριο της Ελληνικής HPV Εταιρείας [Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων (HPV)], με θέμα «HPV-λοίμωξη και σχετιζόμενες παθήσεις» έλαβε χώρα η 1η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΦΟΡΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ Π.Ο.Υ. ΠΡΟΣ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΜΗΤΡΑΣ, ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ 90/70/90 ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2030. Τι συζητήθηκε εκεί και τι μπορεί να κάνει η χώρα μας για να εξαλείψει τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας;

Πρόσφατα 125 Επιστημονικοί, Επαγγελματικοί, Ερευνητικοί και Κοινωνικοί Φορείς, Ιδρυμάτων, Ινστιτούτων Ενώσεων και Συλλόγων Καρκινοπαθών από όλη σχεδόν την Ελλάδα απέστειλαν ΑΙΤΗΜΑ προς την Ελληνική Πολιτεία για την εφαρμογή της στρατηγικής του Π.Ο.Υ. και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου της μήτρας στην Ελλάδα. Η κίνηση αυτή έγινε με στόχο την δραστηριοποίηση της Πολιτείας σχετικά με ένα τόσο σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας ώστε να εναρμονιστεί η χώρα μας με την παγκόσμια στρατηγική εξάλειψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και να ευαισθητοποιηθεί το ευρύ κοινό σχετικά με τις δυνατότητες πρόληψης και αντιμετώπισης των HPV-σχετιζόμενων καρκίνων.

Όντως, στο πλαίσιο του διαδικτυακού 9^ου Πανελληνίου HPV Συνεδρίου (28-30.05.21) διενεργήθηκε και η 1^η Διάσκεψη των 125 Φορέων, στην οποία έλαβαν μέρος και εξέφρασαν την υποστήριξή τους εκπρόσωποι των Φορέων αλλά και μεγάλος αριθμός πολιτικών προσώπων τόσο από την κυβέρνηση όσο και από όλα σχεδόν τα κόμματα. Παράλληλα, υπήρξε υποστήριξη και από ευρωπαϊκούς και διεθνείς Φορείς προς την πρωτοβουλία των Φορέων για την εφαρμογή της Παγκόσμιας Στρατηγικής του Π.Ο.Υ. και στην Ελλάδα.

Αυτή τη στιγμή, έχουμε στα χέρια μας δύο πολύτιμα όπλα πρόληψης, το HPV εμβόλιο και το HPV testing για τον προσυμπτωματικό έλεγχο, που αποτελούν τους κύριους πυλώνες στην προσπάθεια εξάλειψης του καρκίνου τραχήλου μήτρας, του 3^ου κατά σειράν συχνότητος καρκίνου σε γυναίκες 18-45 ετών στην Ευρώπη!

- Σε ποια φάση και σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η χώρα μας σήμερα και ποιες είναι οι προσδοκίες σας ως επιστήμονα για το μέλλον;

Σχετικά με τις δυνατότητες επίτευξης στην Ελλάδα των στόχων του Π.Ο.Υ. και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μέχρι το 2030, πρέπει να σημειωθούν τα εξής:

Ο HPV-εμβολιασμός συμπεριλαμβάνεται μεν στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, αλλά με χαμηλή, μέχρι σήμερα, εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού-στόχου.

Δεν υπάρχει οργανωμένο Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου για τον καρκίνο τραχήλου μήτρας με σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες για εφαρμογή εξετάσεων «υψηλής ακρίβειας» (HPV tests).

Είναι εμφανής η έλλειψη ικανού αριθμού εξειδικευμένων ογκολογικών κέντρων στην ελληνική περιφέρεια, που θα μπορούσαν να προσφέρουν την ενδεδειγμένη θεραπεία και υποστηρικτική φροντίδα στις γυναίκες με (προ)καρκίνο τραχήλου.

Οι επιβεβλημένες ενέργειες και ρυθμίσεις, με σκοπό την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου μήτρας ως προβλήματος δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, θα πρέπει έως το 2030 να έχουν τους εξής στόχους:

• τουλάχιστον 90% εμβολιαστική κάλυψη κατά του HPV των κοριτσιών μέχρι 15 ετών και επέκταση του HPV-εμβολιασμού και στα αγόρια,
• εφαρμογή οργανωμένου Εθνικού Πληθυσμιακού Προσυμπτωματικού Ελέγχου (ΕΠΠΕ) για τον καρκίνο τραχήλου μήτρας, με διενέργεια εξετάσεων «υψηλής ακρίβειας» (HPV DNA testing), προς επίτευξη τουλάχιστον 70% κάλυψης στην ηλικιακή ομάδα-στόχο,
• σωστή διαχείριση του 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας, με διασφάλιση ενδε­δειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης και υποστηρικτικής φροντίδας.

- Η Ελληνική Εταιρεία Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων (HPV) («Ελληνική HPV Εταιρεία»), στην οποία είστε πρόεδρος, δραστηριοποιείται για την ενημέρωση του κοινού αλλά και της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με τον HPV και τους τρόπους αντιμετώπισής του ή ακόμα και εξάλειψής του. Είναι κάτι το οποίο περιμένετε να δούμε στο μέλλον;

Η Ελληνική HPV Εταιρεία κλείνει εφέτος τα 15 χρόνια ύπαρξης και δραστηριοποίησής της στον τομέα που αναφέρετε, δηλ. στην ενημέρωση του κοινού αλλά και της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με τον HPV και τους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης των HPV- σχετιζόμενων παθήσεων. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, παρά τις συνεχείς σχετικές προσπάθειες της Ελληνικής HPV Εταιρείας και άλλων φορέων ασχολούμενων με το ίδιο αντικείμενο, το επίπεδο ενημέρωσης του ευρέος κοινού στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας δεν είναι ικανοποιητικό. Για τον λόγο αυτό, το θέμα της ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του κοινού πρέπει να το αναλάβει η Πολιτεία, όπως αναγράφεται και στον ισχύοντα Νόμο «για την πρόληψη, προστασία και προαγωγή της Υγείας» και ειδικότερα στο Πρόγραμμα «Σπύρος Δοξιάδης».

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.