Η Ιταλία εξετάζει το «πάγωμα» της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 έτη

Η κυβέρνηση Μελόνι εξετάζει το ενδεχόμενο να «παγώσει» την ηλικία συνταξιοδότησης στην Ιταλία στα 67 έτη, σε μία κίνηση που, όπως προειδοποιούν οι επικριτές, θα ασκήσει νέα πίεση στα –βελτιωμένα αλλά ακόμη ευάλωτα– δημόσια οικονομικά της χώρας.

Ο ισχύων νόμος για τις συντάξεις στην Ιταλία συνδέει τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης με τη βελτίωση του προσδόκιμου ζωής, επιβάλλοντας αναθεώρηση κάθε δύο χρόνια και αυτόματες αυξήσεις, εφόσον δικαιολογούνται.

Ωστόσο, τα ιταλικά συνδικάτα ζητούν να σταματήσουν οι αυτόματες αυξήσεις και να αναθεωρηθεί ο νόμος για τις συντάξεις, ο οποίος θεσπίστηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης του δημόσιου χρέους στην Ευρωζώνη, όταν η Ρώμη προσπάθησε να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των αγορών.

Το αίτημα έρχεται σε μία συγκυρία όπου οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας ενθαρρύνουν τους πολίτες τους να εργάζονται περισσότερο, εν μέσω ανησυχιών για τη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων, καθώς ο πληθυσμός τους γερνά. Ενώ η νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης στην Ιταλία είναι υψηλότερη από ό,τι σε άλλες χώρες, η μείωση του πληθυσμού είναι από τις ταχύτερες στην Ευρώπη.

Το ακροδεξιό κόμμα «Λέγκα», που συμμετέχει στην κυβερνητική συμμαχία της Μελόνι, επικρίνει από καιρό τη διάταξη του συνταξιοδοτικού νόμου για τις αυτόματες αυξήσεις και υποστηρίζει το «πάγωμα».

«Αν η ηλικία συνταξιοδότησης είναι 67 έτη, αυτό αποτελεί τεράστιο πρόβλημα», υπογράμμισε ο γερουσιαστής της Λέγκας, Κλαούντιο Ντουρίγκον, πρώην εργάτης σε εργοστάσιο και ηγέτης συνδικάτου, ο οποίος είναι πλέον υφυπουργός Εργασίας.

Ο Ντουρίγκον ανέφερε ότι ορισμένοι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι σκοτώθηκαν ενώ χειρίζονταν βαριά μηχανήματα και ότι η σύνδεση της ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής αποτελεί «απαίσια πολιτική απέναντι στους εργαζόμενους».

Η ηλικία συνταξιοδότησης αυξήθηκε για τελευταία φορά το 2019, πριν από την πανδημία, όταν αυξήθηκε κατά πέντε μήνες, φθάνοντας στα 67 έτη. Από την 1^η Ιανουαρίου 2027, αναμένεται να αυξηθεί κατά τρεις μήνες.

Ο υπουργός Οικονομικών, Τζιανκάρλο Τζορτζέτι, ανέφερε νωρίτερα φέτος ότι ήταν διατεθειμένος να δεχτεί ένα διετές «πάγωμα», το οποίο θα ανέστειλε την αυτόματη προσαρμογή της ηλικίας συνταξιοδότησης μέχρι το 2029. Το υπουργείο Οικονομικών υπογράμμισε ότι η ιδέα βρίσκεται ακόμη «υπό συζήτηση» και οιαδήποτε απόφαση θα λάβει υπόψη «τη συνολική οικονομική εικόνα», μιλώντας στους Financial Times.

Το ανεξάρτητο κοινοβουλευτικό γραφείο προϋπολογισμού της Ιταλίας εκτίμησε ότι εάν η ηλικία συνταξιοδότησης «παγώσει» –και ο μηχανισμός αυτόματης προσαρμογής απενεργοποιηθεί– το κόστος των συντάξεων θα αυξηθεί κατά 0,4% του ΑΕΠ από σήμερα έως το 2040.

Επίσης, ανέφερε ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της Ιταλίας θα αυξηθεί στο 139% έως το 2031, 7% υψηλότερα από τις τρέχουσες προβλέψεις για αυτήν την ημερομηνία.

Οι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι ένα τέτοιο μέτρο θα έστελνε ένα επικίνδυνο μήνυμα στους επενδυτές, οι οποίοι είναι ήδη νευρικοί σχετικά με το γαλλικό χρέος, δεδομένης της έντονης αντίθεσης στη χώρα αυτή στην αναμόρφωση της ηλικίας συνταξιοδότησης.

«Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος της Ιταλίας –η αυτόματη σύνδεση μεταξύ της νόμιμης ηλικίας συνταξιοδότησης και του προσδόκιμου ζωής– είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της δημοσιονομικής βιωσιμότητας της Ιταλίας», εκτίμησε ο Φιλίπο Ταντέι, ανώτερος Ευρωπαίος οικονομολόγος της Goldman Sachs.

«Αν οι άνθρωποι ζουν περισσότερο, η ηλικία συνταξιοδότησης αυξάνεται και αυτό διατηρεί αυτόματα το δημοσιονομικό σύστημα σε ισορροπία. Παρακάμπτει έναν πολύ αυστηρό πολιτικό περιορισμό, καθώς η αλλαγή της ηλικίας συνταξιοδότησης είναι ένα τοξικό πολιτικό πρόβλημα σε ολόκληρη την Ευρώπη». προσέθεσε.

Η κυβέρνηση Μελόνι έχει κερδίσει την αναγνώριση των επενδυτών για τη δημοσιονομική της πειθαρχία από την ανάληψη των καθηκόντων της, στα τέλη του 2022, συμβάλλοντας στη μείωση της διαφοράς μεταξύ των αποδόσεων των ιταλικών και γερμανικών 10ετών ομολόγων κάτω από 0,8% τον περασμένο μήνα, για πρώτη φορά από πριν από την κρίση χρέους της Ευρωζώνης.

Σε περίπου 3,6%, το κόστος δανεισμού της Ιταλίας είναι σε γενικές γραμμές αντίστοιχο με αυτό της Γαλλίας, μία ανατροπή για μία οικονομία που προηγουμένως θεωρούνταν συνώνυμο της δημοσιονομικής σπατάλης.

Η εταιρεία αξιολόγησης Fitch αναβάθμισε την περασμένη εβδομάδα την πιστοληπτική ικανότητα της Ιταλίας κατά μία βαθμίδα, σε BΒΒ+, αναφέροντας «αυξημένη εμπιστοσύνη στη δημοσιονομική πορεία της Ιταλίας, η οποία υποστηρίζεται από ένα αυξανόμενο ιστορικό δημοσιονομικής σύνεσης».

Ωστόσο, ο Τίτο Μποέρι, πρώην πρόεδρος του Εθνικού Ινστιτούτου Κοινωνικής Ασφάλισης της Ιταλίας –που διαχειρίζεται το συνταξιοδοτικό σύστημα– προειδοποίησε ότι η διακοπή της σύνδεσης μεταξύ της ηλικίας συνταξιοδότησης και του προσδόκιμου ζωής θα επιβαρύνει σημαντικά την πορεία του χρέους της Ιταλίας.

Η Έλσα Μαρία Φορνέρο, η αρχιτέκτονας της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος, υποστήριξε ότι θα ήταν πολιτικά «δύσκολο» για τη Ρώμη να αυξήσει ξανά την ηλικία συνταξιοδότησης. «Τόσο από πολιτική όσο και από οικονομική άποψη, θα πρότεινα σύνεση», τόνισε η Φορνέρο, η οποία σήμερα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Τορίνου.