Τα Καπνικά προϊόντα μειωμένου κινδύνου και τα οφέλη τους στη Δημόσια Υγεία

Το γεγονός αυτό, που πιστοποιεί πληθώρα μελετών τόσο της PMI όσο και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και διεθνών οργανισμών, μπορεί να είναι ο καταλύτης που θα επηρεάσει τις εξελίξεις στη Δημόσια Υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο, μειώνοντας αποτελεσματικά τις βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος στον άνθρωπο.

Θεωρείται δεδομένο πως η χρήση των smoke-free προϊόντων προτείνεται σε ενήλικες που είναι ήδη καπνιστές, με τα στοιχεία να συγκλίνουν στο ότι η μεγάλη πλειοψηφία των χρηστών των προϊόντων αυτών είναι όσοι, μέχρι τότε, κάπνιζαν «παραδοσιακά» τσιγάρα. Μάλιστα, όπως σημείωσε ο Dr. Mikael Franzon, ψυχίατρος και επιστημονικός συνεργάτης της PMI, πρώτος εκ των ομιλητών, ένα μεγάλο ποσοστό αυτών που χρησιμοποιούν Καπνικά προϊόντα μειωμένου κινδύνου, έχουν εγκαταλείψει διά παντός τα τσιγάρα.

Το πρόβλημα στο κάπνισμα είναι η καύση του καπνού και όχι η νικοτίνη

Στη συνέχεια ο Dr. Mikael Franzon, Senior Global Scientific Advisor της PMI εξήγησε τον τρόπο με τον οποίο τα προϊόντα χωρίς καύση συμβάλουν στη βελτίωση της Δημόσιας Υγείας. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι οι κίνδυνοι για την υγεία από το κάπνισμα, όπως έχει αποδειχθεί επιστημονικά, σχετίζονται με την καύση του καπνού μέσα στο τσιγάρο. Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στο τσιγάρο λόγω της καύσης, δημιουργούν καπνό (το αέριο), ο οποίος περιέχει χιλιάδες χημικές ουσίες, πολλές εκ των οποίων είναι βλαπτικές για την υγεία. Η έκθεση του ατόμου σε αυτές τις τοξικές ουσίες σχετίζεται με την εμφάνιση σοβαρών ασθενειών. Στο σημείο αυτό ο Dr. Franzon έκανε τη διάκριση μεταξύ των παραπάνω χημικών ουσιών και της νικοτίνης, καθώς, όπως έχει αποφανθεί και ο FDA (Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων), η νικοτίνη παρότι είναι εθιστική ουσία, δεν συνδέεται με τις ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα, η ΧΑΠ κ.ά. Η επιστήμη έχει καταλήξει πώς η κύρια αιτία για τις σοβαρές αυτές παθήσεις είναι οι τοξικές ουσίες που βρίσκονται στον καιόμενο καπνό του τσιγάρου.

Επιστημονική αξιολόγηση για το προϊόν θέρμανσης του καπνού

Τέσσερις είναι οι άξονες γύρω από τους οποίους κινείται η έρευνα για τα καπνικά προϊόντα μειωμένου κινδύνου: Η απουσία καύσης, οι μειωμένες εκπομπές τοξικών, η μειωμένη έκθεση στον κίνδυνο και τέταρτον, η μείωση των ασθενειών που σχετίζονται με τον καπνό. Προκειμένου να επιτευχθεί ο τέταρτος άξονας, που είναι και το τελικό ζητούμενο, η επιστημονική και εργαστηριακή έρευνα εστιάζει στους προηγούμενους τρεις, όπως ανέφερε στη συζήτηση η Dr. Andrea Costantini, επικεφαλής της Περιφερειακής Επιστημονικής Επιτροπής της Λατινικής Αμερικής και Καναδά για την PMI.

Στη συνέχεια, η ίδια εξήγησε πως αλλεπάλληλες έρευνες επιβεβαιώνουν ότι κατά την χρήση των smoke-free προϊόντων πρώτον, δεν συντελείται καύση του καπνού, αλλά μόνο θέρμανσή του σε μία διαδικασία που μοιάζει πολύ με το καβούρδισμα του καφέ, επομένως ελαχιστοποιείται η εκπομπή τοξικών αερίων και άρα η έκθεση σε αυτά είναι κατά 95% μικρότερη, από ό,τι σε έναν μέσο καπνιστή. «Είναι δεδομένο πως οι ασθένειες που σχετίζονται με τον καπνό αργούν να εμφανιστούν», τόνισε η Dr. Constantini, προσθέτοντας πως αυτό περιπλέκει τα πράγματα, καταλήγοντας όμως με απόλυτη σαφήνεια πως «πολλοί υποστηρίζουν ότι χρειάζεται χρόνος για την έρευνα, αλλά αυτή τη στιγμή, τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι τα smoke-free προϊόντα μειώνουν σαφώς τον κίνδυνο για τη Δημόσια Υγεία».

Στο τσιγάρο ο καπνός καίγεται σε θερμοκρασία που υπερβαίνει τους 400 βαθμούς Κελσίου και ανεβαίνει συνεχώς μέχρι και τους 800 βαθμούς, παράγοντας καπνό (αέριο) και στάχτη. Στα προϊόντα καπνού χωρίς καύση, ο καπνός θερμαίνεται σε μέγιστη θερμοκρασία που δεν ξεπερνά τους 350 βαθμούς και, αντίθετα με το τσιγάρο, η θερμοκρασία μειώνεται αντί να αυξάνεται, κατά την διάρκεια της εισπνοής. Τα παραπάνω δεδομένα για την απουσία της καύσης έχουν επιβεβαιωθεί και από μελέτες σε ΗΠΑ, Ιαπωνία, Βρετανία, Γερμανία, Αυστραλία, Ιταλία και Ελβετία.

Η καύση του καπνού παράγει μια σειρά από ουσίες που συνοπτικά αναφέρονται ως HPHCs (Harmful and Potentially Harmful Constituents). Μειώνοντας τη θερμότητα στα προϊόντα καπνού χωρίς καύση, οδηγούμαστε σε μείωση κατά 90%-95% των HPHCs. Ανεξάρτητες μελέτες από την Ιαπωνία, Γερμανία, ΗΠΑ και Βρετανία επιβεβαιώνουν τα παραπάνω δεδομένα.

Το παράδειγμα της Ιαπωνίας

Όλοι οι ομιλητές αναφέρθηκαν στο παράδειγμα της Ιαπωνίας, μίας χώρας που έχει λάβει τον χαρακτηρισμό «case study», αναφορικά με τα Καπνικά προϊόντα μειωμένου κινδύνου. Στην Ιαπωνία κυκλοφορεί στην αγορά ήδη από το 2014 το IQOS,το προϊόν θέρμανσης καπνού (THS) της PMI και ένα από τα κορυφαία του είδους του. Σε ένα πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό, οι Ιάπωνες καπνιστές το αγκάλιασαν και το χρησιμοποιούν έκτοτε συστηματικά, με αποτέλεσμα σήμερα η Ιαπωνία να συγκαταλέγεται μεταξύ των κρατών με το μικρότερο ποσοστό «παραδοσιακών» καπνιστών παγκοσμίως, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Steve Roulet, επικεφαλής του τμήματος Έρευνας Συμπεριφοράς της Philip Morris International.

Μελετώντας τα στοιχεία της Ιαπωνίας, που διαθέτει ηλεκτρονικό αρχείο Υγείας από το 2011, συμπεραίνουμε πως η εισαγωγή του THS στην αγορά συνέβαλε τα μέγιστα στη μείωση των παραδοσιακών καπνιστών – ένα από τα κύρια ζητούμενα της βασικής εξίσωσης για το μεγαλύτερο δυνατό όφελος της Δημόσιας Υγείας. Μάλιστα, όπως επισήμανε ο κύριος Roulet, το 98% των Ιαπώνων χρηστών THS ήταν ήδη καπνιστές και το 70% εξ’ αυτών έχει σταματήσει να καπνίζει τσιγάρα, επομένως να εκτίθεται στην τοξικότητα των προϊόντων καύσης του καπνού. «Το γεγονός αυτό, συμπερασματικά, μας επιτρέπει να υποστηρίζουμε ότι το THS μπορεί να έχει μία σημαντική δυναμική στη μετάβαση των καπνιστών τσιγάρων σε smoke-free προϊόντα», τόνισε ο ίδιος, κάτι που «εξυπηρετεί» τον σκοπό της ελαχιστοποίησης των νέων καπνιστών και της μετάβασης των ήδη καπνιστών σε Καπνικά προϊόντα μειωμένου κινδύνου.

Όσον αφορά τους λόγους για τους οποίους οι Ιάπωνες εμφανίστηκαν τόσο δεκτικοί στη μετάβαση από το τσιγάρο στο IQOS, οι ομιλητές της συζήτησης, απαντώντας σε ερωτήσεις του κοινού, αρίθμησαν μία σειρά παραγόντων, μεταξύ των οποίων η νοοτροπία τους, η εξοικείωσή τους με την τεχνολογία και τα προϊόντα της, η τιμή των προϊόντων στη χώρα και η διαθεσιμότητά τους, κά.

Προϊόντα μειωμένης βλάβης και νεολαία

Στην εκδήλωση έγινε και εκτενής αναφορά στα προϊόντα μειωμένης βλάβης και την έναρξη του καπνίσματος, τόσο σε ενηλίκους όσο και σε ανηλίκους. Παρουσιάστηκαν μελέτες γενικού πληθυσμού που έλαβαν χώρα το 2019 σε Ιταλία, Ιαπωνία και Γερμανία για να εξεταστεί πιθανή συσχέτιση της έναρξη καπνίσματος με τη χρήση του προϊόντος θέρμανσης καπνού της Philip Morris (IQOS). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η χρήση του συγκεκριμένου προϊόντος δεν σχετίζεται καθόλου ή σχετίζεται ελάχιστα με την έναρξη του καπνίσματος. Ειδικότερα, το 97,5% των χρηστών IQOS στην Ιαπωνία, το 98,2% στην Ιταλία και το 97,6% στη Γερμανία ήταν καπνιστές την εποχή που κυκλοφόρησε στην εγχώρια αγορά τους το IQOS. Μόλις 1% - 2% του συνόλου σημείωσε υποτροπή ή έκανε αλλαγή χρήσης από το IQOS στο τσιγάρο.

Τα Καπνικά προϊόντα μειωμένου κινδύνου και η Δημόσια Υγεία

Το συμπέρασμα των ομιλητών, που ενισχύθηκε και από τις απαντήσεις στις ερωτήσεις του κοινού, είναι πως πράγματι, βάσει των δεδομένων που έχουμε αυτή τη στιγμή από επιστημονικές μελέτες, τα Καπνικά προϊόντα μειωμένου κινδύνου μπορούν να ωφελήσουν τη Δημόσια Υγεία: Δεν προκαλούν καύση στον καπνό, επομένως δεν εκπέμπουν τοξικά παράγωγα και μειώνουν κατακόρυφα την έκθεση όσων τα χρησιμοποιούν σε αυτά, έναντι όσων καπνίζουν τσιγάρα. Αξίζει να επισημάνουμε ότι η PMI υποστηρίζει σε κάθε επίπεδο τη μετάβαση ενός καπνιστή στα smoke-free προϊόντα, καθώς αξιολογεί το γεγονός ως το «σημείο – κλειδί» για την επίτευξη του ανώτερου στόχου, δηλαδή του οφέλους για τη Δημόσια Υγεία.