Επιστήμονες εξηγούν πώς μπορείτε να εκτιμήσετε αν γερνάτε καλά

Πριν από μερικά χρόνια, μια τάση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκάλεσε τους ανθρώπους να δουν αν μπορούσαν να σηκωθούν από το πάτωμα χωρίς να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους.

Τώρα, το θέμα είναι πόσο χρόνο μπορείς να ισορροπήσεις στο ένα πόδι ενώ βουρτσίζεις τα δόντια σου. Αυτές οι περίεργες «δοκιμασίες» υπόσχονται να μας πουν πόσο καλά γερνάμε – αλλά είναι αλήθεια;

Όταν μιλάμε για «καλή γήρανση», συνήθως αναφερόμαστε τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχολογική ευεξία. Αυτό περιλαμβάνει το να νιώθουμε καλά (ηδονική ευεξία) και να βρίσκουμε νόημα και σκοπό (ευδαιμονική ευεξία). Η συμμετοχή σε δραστηριότητες και η παρακολούθηση του εαυτού μας παίζουν ρόλο και στα δύο.

Ωστόσο, η γήρανση δεν έχει να κάνει μόνο με το πόσο δυνατή είναι η λαβή σου ή πόσο γρήγορα μπορείς να περπατήσεις. Είναι ένα σύνθετο μείγμα σωματικών, γνωστικών, συναισθηματικών και κοινωνικών αλλαγών – και κανένα τεστ δεν μπορεί να αποτυπώσει την πλήρη εικόνα.

Σωματικά, ένα απλό μέτρο που προσελκύει μεγάλη προσοχή είναι η ταχύτητα περπατήματος. Σύμφωνα με μια διάσημη μελέτη, τα άτομα που περπατούν με ταχύτητα μεγαλύτερη από 1,32 μέτρα ανά δευτερόλεπτο έχουν λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν τα επόμενα τρία χρόνια – κάτι που χαριτολογικά αποκαλείται «πολύ γρήγορα για να τα προλάβει ο Χάρος».

Από την άλλη πλευρά, η πιο αργή ταχύτητα περπατήματος – κάτω από 0,8 μέτρα ανά δευτερόλεπτο – μπορεί να είναι ένδειξη σαρκοπενίας, μιας κατάστασης που περιλαμβάνει μείωση της μυϊκής μάζας, της μυϊκής δύναμης και της σωματικής λειτουργίας. Όλα αυτά είναι σημαντικοί δείκτες της γήρανσης.

Ωστόσο, αν και αυτοί οι δείκτες είναι χρήσιμοι, δεν είναι εύκολο να μετρηθούν στο σπίτι. Οι περισσότερες έρευνες βασίζονται σε εξειδικευμένο εξοπλισμό και ο γιατρός σας πιθανότατα δεν διαθέτει δυναμόμετρο για τη μέτρηση της δύναμης της λαβής. Ωστόσο, μπορεί να μετρήσει πόσο χρόνο χρειάζεστε για να σηκωθείτε και να καθίσετε πέντε φορές από μια καρέκλα.

Δοκιμάστε το και εσείς

Τι μπορείτε λοιπόν να κάνετε ρεαλιστικά για να παρακολουθήσετε τη γήρανσή σας;

Για να κατανοήσετε πραγματικά πώς γερνάτε, είναι χρήσιμο να σκεφτείτε πέρα από τη σωματική υγεία. Η διανοητική οξύτητα, η συναισθηματική ανθεκτικότητα και οι κοινωνικές σχέσεις είναι εξίσου σημαντικές. Μια χρήσιμη ιδέα είναι να αξιολογήσετε τη γνωστική σας ικανότητα, η οποία περιλαμβάνει δεξιότητες όπως η προσοχή, η μνήμη και η ευελιξία.

Ακολουθούν μερικές γνωστικές δοκιμασίες που μπορείτε να δοκιμάσετε στο σπίτι:

Δοκιμασία διαδρομής: συνδέστε αριθμούς και γράμματα με τη σειρά (1, Α, 2, Β, κ.λπ.) και μετρήστε πόσο χρόνο χρειάζεστε. Αυτό μετρά την ικανότητά σας να εναλλάσσεστε μεταξύ εργασιών.

Δοκιμασία Stroop: δοκιμάζει την ικανότητά σας να αγνοείτε ανταγωνιστικές πληροφορίες. Προσπαθήστε να πείτε το χρώμα μιας λέξης, όχι τη λέξη ίδια – όπως να πείτε «κόκκινο» όταν βλέπετε τη λέξη «μπλε» γραμμένη με κόκκινο μελάνι. Είναι πιο δύσκολο από ό,τι ακούγεται!

Δύσκολη δοκιμασία διπλής εργασίας: περπατήστε με το κανονικό σας ρυθμό ενώ μετράτε ανάποδα από το 100 σε τριάδες. Εάν η ταχύτητα περπατήματός σας αλλάξει σημαντικά, αυτό μπορεί να υποδηλώνει γνωστική καταπόνηση.

Αυτού του είδους οι εργασίες ελέγχουν πόσο καλά ο εγκέφαλός σας χειρίζεται ανταγωνιστικές απαιτήσεις – μια βασική ικανότητα που γίνεται ακόμη πιο σημαντική καθώς γερνάμε. Αυτή η ικανότητα είναι γνωστή ως γνωστική ευελιξία και σας βοηθά να προσαρμόζεστε σε μεταβαλλόμενες καταστάσεις, να εναλλάσσεστε μεταξύ εργασιών και να διαχειρίζεστε περισπασμούς.

Είναι πολύ καλό να δοκιμάζετε αυτές τις δοκιμασίες, αλλά πώς ξέρετε αν βελτιώνεστε; Άλλωστε, όταν έχετε αφιερώσει χρόνο προσπαθώντας να βελτιώσετε την ταχύτητα με την οποία περπατάτε ή την ικανότητά σας στο Stroop – ή ακόμα και τρίβοντας το κεφάλι σας, χτυπώντας την κοιλιά σας ενώ λέτε το φινλανδικό αλφάβητο δυνατά – είναι σημαντικό να ξέρετε αν βλέπετε αποτελέσματα.

Ορισμένες μετρήσεις, όπως η στάση σε ένα πόδι, μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από μέρα σε μέρα ή ακόμα και από ώρα σε ώρα. Μπορεί να βελτιωθείτε απλώς επαναλαμβάνοντας την άσκηση, κάτι που δεν σημαίνει απαραίτητα ότι γερνάτε καλύτερα, αλλά απλώς ότι έχετε εξασκηθεί.

Άλλες, όπως η δύναμη της λαβής, αλλάζουν πολύ αργά, ακόμη και με τακτική ενδυνάμωση. Και ορισμένες βελτιώσεις είναι συγκεκριμένες για κάθε εργασία: το να γίνετε καλύτεροι στο τεστ Trail Making δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα γίνετε καλύτεροι στο Wordle.

Γι' αυτό είναι χρήσιμο να ολοκληρώσετε το τεστ μερικές φορές στην αρχή και μετά να το επαναλαμβάνετε περίπου μία φορά το μήνα – και πάλι, κάνοντας το μερικές φορές – για να παρακολουθείτε τυχόν βελτιώσεις. Οι γνωστικές αλλαγές μπορεί να είναι πιο αργές από τις σωματικές, οπότε οι τακτικοί έλεγχοι μπορούν να βοηθήσουν στην αποκάλυψη της προόδου με την πάροδο του χρόνου.

Περισσότερο παζλ παρά τεστ

Δεν υπάρχει ένα μόνο τεστ ή βαθμολογία που να μπορεί να αποτυπώσει πόσο καλά γερνάτε. Σκεφτείτε το περισσότερο σαν ένα παζλ. Η σωματική υγεία, η πνευματική ευελιξία, η συναισθηματική ισορροπία, οι κοινωνικές σχέσεις – όλα έχουν σημασία και όλα αλληλοεπιδρούν.

Και, φυσικά, ακόμα και αν έχετε καλή απόδοση τώρα, ορισμένες αλλαγές στο μέλλον μπορεί να είναι πέρα από τον έλεγχό σας. Κανένα τεστ δεν μπορεί να προβλέψει πλήρως τι σας περιμένει.

Τελικά, ίσως το καλύτερο σημάδι της καλής γήρανσης δεν είναι το πόσο γρήγορα περπατάτε ή πόσο χρόνο μπορείτε να σταθείτε στο ένα πόδι, αλλά το πώς αισθάνεστε για τη ζωή σας. Αισθάνεστε ενεργοί, ικανοποιημένοι, συνδεδεμένοι;

Εργαλεία όπως η Κλίμακα Θετικών και Αρνητικών Εμπειριών μπορούν να σας βοηθήσουν να αξιολογήσετε την συναισθηματική σας ευεξία. Αυτή η σύντομη έρευνα 12 ερωτήσεων ρωτά για τα καθημερινά σας συναισθήματα – από τη χαρά και την ηρεμία μέχρι τη θλίψη και την απογοήτευση – προσφέροντας πληροφορίες τόσο για την ευχάριστη (ηδονική) όσο και για την ουσιαστική (ευδαιμονική) πλευρά της ευεξίας.

Το να γερνάς καλά δεν έχει να κάνει με το να νικάς το χρονόμετρο ή να περνάς με άριστα ένα τεστ μνήμης. Έχει να κάνει με το να γνωρίζεις τον εαυτό σου – το σώμα σου, το μυαλό σου και τις αξίες σου – και να κάνεις μικρές, σημαντικές αλλαγές που σε βοηθούν να νιώθεις πιο πολύ ο εαυτός σου.

Οπότε, άντε, στάσου στο ένα πόδι αν θέλεις. Αλλά μην ξεχάσεις να ελέγξεις και το μυαλό, το σώμα, τα συναισθήματά σου και το αίσθημα του σκοπού σου.