Μετά την πανδημία...

Έχουμε κουραστεί να ακούμε ότι «τα δύσκολα έρχονται», αλλά δυστυχώς αληθεύει. Μετά από ένα σχεδόν χρόνο περιορισμών της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας για λόγους δημόσιας υγείας, η παράταση της πανδημίας, οι μεταλλάξεις του ιού και η καθυστέρηση των παραδόσεων των εμβολίων οδηγούν τη χώρα - και την κυβέρνηση- σε μία ακόμη δυσχερέστερη «εξίσωση» απ’ ό,τι το τελευταίο δωδεκάμηνο.

Το ελληνικό κράτος διέθεσε το 2020 ποσό 24 δισ. ευρώ – σχεδόν το 15% του ΑΕΠ - και δέσμευσε στον προϋπολογισμό του 2021 άλλα 7,5 δισ. για την προφύλαξη του πληθυσμού και την προστασία της οικονομίας - επιχειρήσεων και εργαζομένων. Το προϋπολογισμένο κονδύλι για το 2021 βασίστηκε στην προϋπόθεση ότι το λιανικό εμπόριο θα λειτουργούσε και ότι η κανονικότητα θα είχε αποκατασταθεί τον Απρίλιο. Είναι ήδη ορατό ότι οι παραδοχές αυτές έχουν ανατραπεί. «Κανονικότητα» δεν αναμένεται πριν από το τέλος της άνοιξης – και αυτή ακόμη θα είναι πολύ διαφορετική σε σχέση με ό,τι την εννοούσαμε προ πανδημίας.

Οι δαπάνες στήριξης της οικονομίας θα πρέπει, συνεπώς, να αυξηθούν, πράγμα που σημαίνει ότι η χώρα καλείται να ανταποκριθεί σε δύο εξαιρετικά δύσκολες προκλήσεις. Αφενός να διατηρήσει την εμπιστοσύνη των αγορών, από τις οποίες η χώρα μας εν μέσω της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης και των επιπτώσεών της έλαβε συνεχόμενα ψήφο εμπιστοσύνης χάρη στην υπευθυνότητα της μεταρρυθμιστικής πολιτικής και τη συνέπεια λόγων και έργων της κυβέρνησης, ώστε να διασφαλιστεί φθηνό επιτόκιο δανεισμού, ενόψει και της πολιτικής νομισματικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Αφετέρου να πείσει τους θεσμικούς δανειστές (τους «θεσμούς») ότι τα οικονομικά της κρίσης δεν ανατρέπουν τις βάσεις της πολιτικής μελλοντικής μείωσης του δημόσιου χρέους.

Η κυβέρνηση της Ν.Δ., που από την ανάληψη της εξουσίας το 2019 έχει επιδείξει ειλικρίνεια ασυνήθιστη στην πατρίδα μας, υπογραμμίζει τις τελευταίες μέρες τη δυσκολία επίλυσης της οικονομικής «εξίσωσης». Τα διαθέσιμα κονδύλια δεν είναι απεριόριστα, η πανδημία εξακολουθεί να γεννά ανάγκες στήριξης – πρέπει, άρα, να βρεθεί η χρυσή τομή, ώστε να διατηρηθεί ο παραγωγικός ιστός χωρίς να χάσει η χώρα μας την αξιοπιστία της έναντι των δανειστών της, θεσμικών και ιδιωτών: η εμπιστοσύνη της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας και των εταίρων μας, την οποία η χώρα ανέκτησε χάρη στην κυβερνητική πολιτική της Ν.Δ., είναι πολύτιμος σύμμαχος της κυβέρνησης στις δράσεις οικονομικής στήριξης και κοινωνικής ευαισθησίας.

Η κυβέρνηση, που με την αποτελεσματικότητα και την ειλικρίνειά της έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών όπως καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις, παραμένει αντιμέτωπη με το δυσεπίλυτο ερώτημα του πώς θα κατανεμηθούν οι ενισχύσεις σε μία οικονομία που «διψάει» για ρευστότητα, αλλά δεν μπορούν να ικανοποιηθούν όλες οι ανάγκες της. Η επιδότηση των παγίων δαπανών μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, που θα νομοθετηθεί στο άμεσο μέλλον, είναι ένα κρίσιμο μέτρο προς την κατεύθυνση αυτή. Πρέπει, ωστόσο, να διευρυνθεί – όχι, βέβαια, οριζόντια καθώς οι οικονομικές δυνατότητες δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο, αλλά με στοχευμένα κριτήρια στήριξης επιχειρήσεων και επαγγελματιών, που έχουν πληγεί από την κρίση και ο ρόλος τους είναι κρίσιμος για την εθνική οικονομία, καθώς είναι εκείνες που θα πρωταγωνιστήσουν στην ανάκαμψη της οικονομίας στη μετά-Covid εποχή... Οι τουριστικές και δη οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις είναι το πρώτο παράδειγμα. Ήδη, σε αντίθεση με ό,τι ελπίζαμε το φθινόπωρο, το πρώτο εξάμηνο του 2021 προεξοφλείται χαμένο για τον τουρισμό, ενώ το Πάσχα, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, είναι βέβαιο ότι θα χαθεί και για τον εσωτερικό τουρισμό. Ο τομέας του τουρισμού αποτελεί, όμως, καίρια «εξαγωγική βιομηχανία» της χώρας, πολύτιμη για την απασχόληση, αλλά και για την εξισορρόπηση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που έχει επιδεινωθεί λόγω της καθίζησης των τουριστικών εσόδων κατά το 2020. Ανάλογα ισχύουν για τις μεταποιητικές και εμπορικές επιχειρήσεις, που σήμερα δοκιμάζονται, αν όμως στηριχθούν, θα έχουν αύριο πολύτιμη συμβολή στην ανάπτυξη.

Η «εξίσωση» είναι δύσκολη. Πρέπει, ωστόσο, να λυθεί. Να υπάρξει πλέγμα χρηματοδοτήσεων, ρυθμίσεων οφειλών και αναβολών δόσεων παλαιότερων ρυθμίσεων, ώστε να στηριχτούν οι μεγάλες εργοδότιδες επιχειρήσεις, για να σταθεί όρθια η ελληνική οικονομία. Ακόμη και αν η στήριξη αυτή δεν γίνει με επιδοτήσεις, αλλά με μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις και δάνεια με χαμηλό επιτόκιο, ανάλογο με αυτό που πετυχαίνει η χώρα. Θα είναι χρήματα που το κράτος θα πάρει πίσω στο απώτερο μέλλον, έχοντας συμβάλει στην επιβίωση επιχειρήσεων, εργαζομένων και ολόκληρων τοπικών κοινωνιών.

Το μεγάλο στοίχημα είναι να διασωθεί η υγιής επιχειρηματικότητα, μικρή ή μεγάλη, η οποία αναπτύχθηκε έως ότου μας χτύπησε η πανδημία. Είναι ένα στοίχημα που μπορούμε να κερδίσουμε. Και θα τα καταφέρουμε!

*H Ιωάννα Καλαντζάκου - Τσατσαρώνη είναι Δικηγόρος – τ. Αντιπρόεδρος ΔΣΑ, Μέλος Δ.Σ του Συνδέσμου Ελλήνων Εμπορικολόγων - Υποψ. Βουλευτής Β1 Βορείου Τομέα Αθηνών (Ν.Δ.) στις εκλογές 2019.