Η Σύνοδος της Αλάσκας δεν ήταν το μοναδικό γεγονός που θα αλλάξει τις παγκόσμιες ισορροπίες

Στις 18 Αυγούστου οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνόδευσαν τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον, στην τριμερή σύνοδο μεταξύ Ε.Ε., Ουκρανίας, ΗΠΑ (και ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε) στον απόηχο της συνόδου μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας στην Αλάσκα, με επίκεντρο το ουκρανικό ζήτημα και τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο.

Ολόκληρο το δυτικό σύστημα ενημέρωσης παρακολούθησε με προσοχή, τόσο την πρώτη όσο και τη δεύτερη σύνοδο κορυφής, κάτι επόμενο να συμβεί καθώς ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος είναι ο μεγαλύτερος που συμβαίνει στην ευρωπαϊκή ήπειρο μετά το τέλος του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου. Ευρωπαϊκή Ένωση, ΗΠΑ, Ρωσία και Ουκρανία, έχουν μαζί έναν πληθυσμό περίπου 972 εκατομμυρίων, των οποίων οι ζωές επηρεάζονται έμμεσα ή άμεσα από τις εξελίξεις των συνόδων και την έκβασή τους.

Παρόλα αυτά, στο Νέο Δελχί της Ινδίας την ίδια ημέρα, λάμβανε χώρα συνάντηση του Κινέζου υπουργού Εξωτερικών Γουάνγκ Γι και του Ινδού ομόλογού του Σουμπραμάνιαμ Τζαϊσάνκαρ, στα πλαίσια επίσημης επίσκεψης του Κινέζου υπουργού στην Ινδία, η οποία περιλάμβανε και τη συνάντησή του με τον Πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι, μία ημέρα μετά. Παρότι στην περίπτωση της Ινδίας και της Κίνας δεν έχουμε ανοιχτό πολεμικό μέτωπο, η αποκατάσταση των σχέσεων των δύο αυτών μεγάλων δυνάμεων, μετά την κλιμάκωση του 2020 και τις διαδικασίες αποκλιμάκωσης της τελευταίας τετραετίας επηρεάζει έμμεσα ή άμεσα τις ζωές 2,87 δισεκατομμυρίων ανθρώπων.

Το χρονικό κλιμάκωσης και αποκλιμάκωσης

Η Ινδία και η Κίνα μοιράζονται σύνορα μήκους περίπου 4.000 χιλιομέτρων (2.500 μιλίων), ένα μεγάλο μέρος των οποίων είναι αχαρτογράφητο και αμφισβητούμενο. Ένα άλλο μεγάλο μέρος τους εκτείνεται επίσης ψηλά, κατά μήκος των Ιμαλαΐων, μέσα από παγετώνες, χιονισμένες ερήμους και ποτάμια στα δυτικά, μέχρι πυκνά δασωμένα βουνά στα ανατολικά.

Οι δύο χώρες βρέθηκαν μπροστά σε μία απότομη κλιμάκωση στις σχέσεις τους, το 2020, όταν ξέσπασε σύγκρουση μεταξύ ινδικών και κινεζικών στρατευμάτων τον Ιούνιο του ίδιου έτους, στην κοιλάδα Γκαλουάν, στην ινδική περιοχή Λαντάκ που θεωρείται σημαντική επειδή οδηγεί στο Ακσάι Τσιν, ένα αμφισβητούμενο οροπέδιο το οποίο διεκδικεί η Ινδία αλλά ελέγχεται από την Κίνα. Τουλάχιστον 20 Ινδοί και 4 Κινέζοι στρατιώτες σκοτώθηκαν στη χειρότερη έξαρση των συνοριακών εντάσεων εδώ και περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες, στην πρώτη θανατηφόρα στρατιωτική αντιπαράθεση των δύο γειτόνων από το 1975. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, και οι δύο πλευρές έχουν αποσύρει στρατεύματα από επτά τοποθεσίες στα σύνορα, όπου βρίσκονταν σε θέσεις αντιπαράθεσης.

Στον επίσημο απολογισμό της επίσκεψης του Κινέζου υπουργού Εξωτερικών Γουάνγκ Γι, το Κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών κατέγραψε μεταξύ άλλων πως οι δύο πλευρές:

- Συμφώνησαν για την ανάγκη να υπάρξει μια πολιτική προοπτική για τη συνολική διμερή σχέση.

- Συμφώνησαν το πλαίσιο για την επίλυση του ζητήματος των συνόρων να βασίζεται στη Συμφωνία για τις Πολιτικές Παραμέτρους και τις Κατευθυντήριες Αρχές για την επίλυση του ζητήματος των συνόρων Κίνας-Ινδίας, που υπογράφηκε το 2005.

- Συμφώνησαν να ανοίξουν ξανά οι τρεις παραδοσιακές αγορές συνοριακού εμπορίου, Renqinggang-Changgu, Pulan-Gunji και Jiuba-Namgya.

- Συμφώνησαν να πραγματοποιήσουν τον 25ο Γύρο Συνομιλιών των Ειδικών Αντιπροσώπων για το ζήτημα των Ορίων των Συνόρων, στην Κίνα το 2026.

Την επίσκεψη του Κινέζου ΥΠΕΞ στην Ινδία θα ακολουθήσει η συμμετοχή του Ναρέντρα Μόντι στη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάη (SCO), από τις 31 Αυγούστου έως την 1η Σεπτεμβρίου στην Τιαντζίν της Κίνας, κατόπιν πρόσκλησης του Κινέζικου Προέδρου Σι Τζινπίνγκ. Ο SCO περιλαμβάνει την Λευκορωσία, την Ρωσία, την Ινδία, το Πακιστάν, το Ιράν, το Καζακστάν, το Τατζικιστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Κιργιστάν και φυσικά την Κίνα, για την οποία η αξία του εξωτερικού εμπορίου της με τις χώρες του SCO αυξήθηκε στο ιστορικό υψηλό των 890 δις δολαρίων το 2024, και το επενδυτικό της απόθεμα στις χώρες του SCO ξεπέρασε τα 140 δις δολάρια στο τέλος του 2024. Η Κίνα χαρακτήρισε τη φετινή σύνοδο του SCO ως τη μεγαλύτερη στην ιστορία του Οργανισμού, με 20 ηγέτες κρατών να αναμένεται να συμμετάσχουν.

Η δυναμική της σχέσης Ινδίας-Κίνας

Οι δύο χώρες έχουν μεταξύ τους εμπόριο το οποίο ανέρχεται στα 127,71 δις για το 2024-2025, αυξημένο κατά 76,46% σε σχέση με το 2014-2015 (72,37 δις). Η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ινδίας μετά τις ΗΠΑ και η Ινδία εισάγει από εκείνη προϊόντα αξίας άνω των 110 δις. Και οι δύο χώρες είναι ιδρυτικά μέλη των BRICS και μαζί έχουν 2,87 δις περίπου πληθυσμό, (1.450.935.791 η Ινδία και 1.419.321.278 η Κίνα). Η Κίνα είναι η χώρα με το 2ο μεγαλύτερο ΑΕΠ παγκοσμίως και η Ινδία η 4η. Ενώ, το 2050 σύμφωνα με το WEF η Κίνα θα καταλαμβάνει την 1η θέση και η Ινδία τη 3η. Όσον αφορά το ΑΕΠ προσαρμοσμένο ως προς την ισοτιμία αγοραστικής δύναμης, η Κίνα παραμένει στην 1η θέση από το 2014 ενώ η Ινδία βρίσκεται στην 3η.

Η περαιτέρω ανάπτυξη της δυναμικής των σχέσεων των δύο χωρών θα ολοκληρώσει μάλλον την πλήρη μετατόπιση του κέντρου βάρους του κόσμου από τη Δύση στην Ανατολή, τα επόμενα χρόνια. Την ίδια στιγμή, η αποκλιμάκωση και αποκατάσταση των σχέσεων των δύο πυρηνικών δυνάμεων ενισχύει τη σταθερότητα στο παγκόσμιο στερέωμα. Το τι θα συμβεί στο άμεσο μέλλον είναι ανοιχτό, παρόλα αυτά, το μομέντουμ το σχέσεων δείχνει ανοδική τάση.

Η Δύση αγνοεί εσκεμμένα τις εξελίξεις;

Η είδηση των θετικών εξελίξεων στη διμερή σχέση Κίνας-Ινδίας θα έπρεπε να έχει τουλάχιστον αναλογική προβολή στα δυτικά μέσα ενημέρωσης, καθώς αποτελεί σημαντικό βήμα για τη σταθεροποίηση του διεθνούς συστήματος διακρατικών σχέσεων. Παρόλα αυτά, από τη Δύση εκλαμβάνεται ως αποσταθεροποιητική κίνηση για το δικό της στρατηγικό σχεδιασμό ανάσχεσης της Κίνας, στα πλαίσια της πολιτικής των ΗΠΑ “στροφή προς την Ασία”, ο οποίος θέλει την Ινδία να στρέφεται εναντίον της νέας παγκόσμιας αναδυόμενης υπερδύναμης.

Οι ΗΠΑ συγκεκριμένα, έχουν βασίσει την εξωτερική τους πολιτική και τις διεθνείς τους σχέσεις, ειδικά από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και έπειτα, στη δημιουργία αντιμαχόμενων στρατοπέδων μέσω της υπαγωγής χωρών σε δομές συμμαχιών εναντίον των υπόλοιπων πόλων του κόσμου.

Το διεθνές στερέωμα, για τον μονο-πολικό τρόπο σκέψης, χαίρει σταθερότητας μόνο μέσω της πλήρους επικράτησης της “ηγεμονεύουσας” δύναμης των ΗΠΑ, η οποία επιτυγχάνεται σε σημαντικό βαθμό όταν οι υπόλοιπες δυνάμεις βρίσκονται σε καθεστώς διμερών αντιπαλοτήτων. Σε έναν κόσμο, όμως, που διαρκώς αλλάζει, όπως δείχνουν ξεκάθαρα και τα στοιχεία, η αποκατάσταση των σχέσεων των δύο πολυπληθέστερων εθνών είναι επικερδής για τους λαούς τους αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο, ακόμη και εάν είναι ζημιογόνος για τα δυτικά πολιτικά συστήματα.