Βεγγάζη: Ένα ταξίδι που άργησε δύο χρόνια
Οι τελευταίες εξελίξεις με τη Λιβύη καταδεικνύουν ότι αποτέλεσε λανθασμένη πολιτική από το 2023 η εγκατάλειψη της στενής σχέσης της Ελλάδας με τον Χαφτάρ, η οποία είχε οικοδομηθεί από τον Νίκο Δένδια κατά τη θητεία του στο Υπουργείο Εξωτερικών
Με καθυστέρηση δύο ετών η Αθήνα επιχειρεί να ξαναπιάσει το νήμα των σχέσεων με την ηγεσία της Ανατολικής Λιβύης και τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, σε μια προσπάθεια να καλύψει το διπλωματικό κενό που άφησε η αλλαγή εξωτερικής πολιτικής από το 2023, όταν υπουργός Εξωτερικών ήταν ο Νίκος Δένδιας.
Η πολιτική που είχε χαραχθεί τότε είχε διασφαλίσει την ξεκάθαρη καταδίκη του παράνομου τουρκο-λιβυκού μνημονίου από την Ανατολική Λιβύη, ακόμη και από τον ίδιο τον Χαφτάρ, και την αποτροπή της κύρωσής του από τη λιβυκή Βουλή.
Ωστόσο, το πρόσφατο ταξίδι του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στη Βεγγάζη, την περασμένη Κυριακή, παρά τις αισιόδοξες δηλώσεις, δεν φαίνεται να απέδωσε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η ελληνική απουσία επί δύο χρόνια άφησε χώρο στην Τουρκία να εδραιώσει την παρουσία της και στα ανατολικά της Λιβύης, προσεγγίζοντας ακόμα και τον στρατάρχη Χαφτάρ και ανατρέποντας ισορροπίες.
Η επιστροφή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στο status quo ante ήρθε καθυστερημένα και βεβιασμένα λόγω της αλλαγής στάσης της κυβέρνησης της Ανατολικής Λιβύης επί του τουρκολιβυκού μνημονίου και της απόφασής της να συνταχθεί με την κυβέρνηση της Τρίπολης και να το ψηφίσει στο Κοινοβούλιο της χώρας, παρά τις ελληνικές αντιδράσεις.
Παράλληλα, οι σχέσεις δοκιμάζονται και από το μεταναστευτικό, καθώς η Ανατολική Λιβύη, ακολουθώντας την τακτική Ερντογάν, στέλνει καθημερινά χιλιάδες μετανάστες στην Κρήτη, ασκώντας πίεση για χρηματοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το νέο επιδεινούμενο τοπίο επιβεβαιώθηκε και από το χθεσινό επεισόδιο, όταν ο Χαφτάρ απέρριψε ως «ανεπιθύμητους» τους εκπροσώπους της ευρωπαϊκής αποστολής Team Europe, που συνόδευαν τον Ευρωπαίο Επίτροπο Γιόχανς Μπρούνερ και τους υπουργούς Εσωτερικών της Ιταλίας, Ματέο Πιαντεντόζι, Μετανάστευσης της Ελλάδας Θάνο Πλεύρη και της Μάλτας Μπάιρον Καμιλέρι.
Είναι εμφανές ότι η ελληνική απουσία από τη Λιβύη επί δύο χρόνια έχει αφήσει βαθιά σημάδια, με την Τουρκία να έχει κερδίσει έδαφος και την Αθήνα να καλείται να ανασυντάξει γρήγορα τις δυνάμεις της, ώστε να μην επαληθευθούν τα λόγια του Καβάφη:
«Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Ανεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω».
Η ελληνική διπλωματία καλείται τώρα να αποδείξει ότι μπορεί να ανακτήσει τον χαμένο χρόνο, προκειμένου να διασφαλίσει τα εθνικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που φέρνει η νέα γεωπολιτική πραγματικότητα στη Λιβύη.
