Οι αστικοί μελισσόκηποι της Αθήνας - Ρεπορτάζ του Newsbomb.gr για τη δράση «Bee&BE»

Μια «εκστρατεία» για να σωθούν οι μέλισσες έχει ήδη ξεκινήσει εδώ και δύο χρόνια από μια ομάδα εθελοντών με επικεφαλής μια νέα γυναίκα, την Εύα Θεοφάνους, η οποία είναι εμπνεύστρια τη δράσης «BEE and BE»!. Αν και ασχολείται με τον χώρο του τουρισμού έδωσε ένα προσωπικό στοίχημα κι αποφάσισε να «θρέψει» τις μέλισσες.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο Newsbomb.gr: «αμέσως ενδιαφέρθηκαν άνθρωποι από την επιστημονική κοινότητα, πανεπιστημιακοί και άλλους χώρους που προσφέρθηκαν να βοηθήσουν κι έτσι δημιουργήθηκε ένα δίκτυο που διέδωσε την ιδέα της δράσης, η οποία έχει δυο στόχους: Πρώτον να ενημερώσει το κοινό για το τι σημαίνει η μέλισσα για την τροφή του και την ίδια του την ύπαρξη και δεύτερον να παροτρύνει τους κατοίκους των πόλεων να φυτεύουν φυτά και λουλούδια κατάλληλα για τη θρέψη της μέλισσας που... λιμοκτονεί, λόγω της έλλειψης ποικιλίας τροφής».

Όπως τονίζει η κ. Θεοφάνους «η μέλισσα που λιμοκτονεί λόγω της μονοκαλλιέργειας (και από αυτήν ως επικονιαστή παράγεται το 1/3 της τροφής μας), εξαρτάται από τον καθέναν μας. Πανεπιστημιακοί και Ινστιτούτα Ερευνών τη στηρίζουν και δεκάδες πολίτες προσφέρουν γνώση και χρόνο στο να την προωθήσουν».

Η συμβολή της μέλισσας στην ζωή

Η συμβολή της μέλισσας στο περιβάλλον και στην αγροτική παραγωγή είναι έμμεση αλλά καθοριστική. Η επίσκεψη των μελισσών στα άνθη των φυτών γίνεται μεν για συλλογή τροφής (μέλι, γύρη), όμως έχει ως αποτέλεσμα μια πολύ σημαντική για τα φυτά διεργασία: την επικονίαση.

Με απλά λόγια, τα περισσότερα φυτά, καλλιεργούμενα και αυτοφυή είναι σταυροεπικονιαζόμενα, δηλαδή για να γονιμοποιηθούν πρέπει να μεταφερθεί γύρη από φυτό σε φυτό, ενώ η γύρη από το ίδιο φυτό δεν γονιμοποιεί τα άνθη τους. Χωρίς γονιμοποίηση των ανθέων δεν παράγονται καρποί και χωρίς καρπούς δεν υπάρχει αγροτική παραγωγή. Και μαντέψτε ποιος μεταφέρει τη γύρη από φυτό σε φυτό, ποιος δηλαδή επικονιάζει τα άνθη: οι μέλισσες! Πάνω από το 90% των καλλιεργούμενων φυτών είναι σταυροεπικονιαζόμενα και η αξία της επικονίασης που παρέχει η μέλισσα στα φυτά αυτά υπολογίζεται ότι είναι 150 φορές μεγαλύτερη από την αξία των παραγόμενων μελισσοκομικών προϊόντων!

Δεν θα πρέπει ακόμη να παραβλέψουμε τη συνεισφορά της μέλισσας μέσω της επικονίασης στην διατήρηση της αυτοφυούς βλάστησης και της βιοποικιλότητας του πλανήτη.

• Κα. Θεοφάνους, τι σας έδωσε το έναυσμα προκειμένου να ασχοληθείτε τη πρόταση για δημιουργία αστικών μελισσόκηπων;

Πριν μερικά χρόνια βρέθηκα σε ένα φόρουμ αειφορίας τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Σαμοθράκη όπου ήμουν ομιλήτρια, ομιλητής ήταν και ένας Καθηγητής Μελισσοκομίας - Δασοπονίας του Α.Π.Θ και μιλούσε για τη μέλισσα. Εκείνη τη μέρα συνειδητοποίησα πόσο ελλιπή γνώση έχουμε οι περισσότεροι και πόσο σημαντικό πλάσμα είναι η μέλισσα για το οικοσύστημα. Με τη στήριξη των επιστημόνων και αρκετές ώρες ενασχόλησης με το θέμα δημιουργήθηκε η δράση Bee&BE - Μελισσόκηποι παντού. Σκοπός μας λοιπόν είναι να θρέψουμε αυτή που μας θρέφει. Η ανταπόκριση εθελοντών και κοινού ήταν απρόσμενη. Συνειδητοποίησα ότι η μέλισσα υπάρχει μέσα σε όλους μας και μας προκαλεί δέος ακόμα και αν δεν γνωρίζουμε τίποτα για εκείνη.

• Ποια είναι η σημασία της μέλισσας για τις καλλιέργειες;

Οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε ότι η μέλισσα δεν υπάρχει για να παράγει μέλι. Το μέλι το παράγει για να έχει τροφή το χειμώνα. Ο ρόλος της στη φύση είναι να επικονιάζει φρούτα, λαχανικά, ζαρζαβατικά, σιτηρά, άνθη και δέντρα. Ο ρόλος της είναι να κρατά ζωντανή τη βιοποικιλότητα και κατά συνέπεια ολόκληρο το οικοσύστημα.

Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι ότι από τα χιλιάδες είδη μελισσών, ελάχιστα παράγουν μέλι. Οι υπόλοιπες είτε ζουν σε κοινωνίες, είτε μόνες, είτε σε δέντρα, είτε στο χώμα, είτε έχουν κεντρί είτε όχι, είτε είναι μαύρες, μπλε, πολύχρωμες, μεγάλες ή μικρές, όλες είναι επικονιαστές.

• Ποια είναι τα βήματα προκειμένου κάποιος να δημιουργήσει έναν αστικό μελισσόκηπο;

Τα πράγματα είναι πολύ απλά. Μπορούμε να επισκεφθούμε ένα φυτώριο, διαλέγουμε όποια βότανα θέλουμε όπως λεβάντα, δενδρολίβανο, ρίγανη, θυμάρι κ,α, λουλούδια με γύρη όπως ηλίανθους, μαργαρίτες, γιασεμί, αγιόκλημα και αν έχουμε χώρο, ένα μικρό οπωροφόρο όπως μια πορτοκαλιά ή λεμονιά σε γλάστρα. Στις γλάστρες μας μπορούμε να φυτεύουμε και φασόλια και κρεμμύδια. Οποιοσδήποτε συνδυασμός, αν προσφέρει ποικιλία και μεγάλης διάρκειας ανθοφορία, θα ήταν ένα πρώτο βήμα.

Ιδανικά θα πρέπει να έχουμε ένα πιατάκι με φρέσκο νερό, όπως βάζουμε για το σκύλο ή τη γάτα μας. Αλλά να προσέξουμε να έχει μέσα πετρούλες ή χαλίκια για να μπορεί η μέλισσα να σταθεί για να πιει.

Θα πρέπει να πούμε ότι η μέλισσα χρειάζεται ποικιλία για να πάρει τα αμινοξέα και τις πρωτεΐνες που της είναι απαραίτητα. Οι μονοκαλλιέργειες και η έλλειψη της βιοποικιλότητας, ειδικά στις πόλεις, είναι ένας από τους βασικούς λόγους που μειώνονται οι πληθυσμοί της, πέραν βέβαια των τοξικών φυτοφαρμάκων και της γενικότερης μόλυνσης που είναι και οι βασικότεροι. Η αστική μέλισσα είναι δείγμα της υγείας μιας πόλης κι ο καθένας από εμάς μπορεί να τη θρέψει.

• Τι λέτε σε όσους φοβούνται τις μέλισσες;

Όσες μέλισσες έχουν κεντρί τσιμπούν μόνο όταν κινδυνεύουν και το κάνουν για άμυνα. Επίσης όταν τσιμπούν πεθαίνουν, οπότε σίγουρα δεν το κάνουν ελαφρά τη καρδία.

Κανονικά οι μέλισσες τρυγούν ήσυχα και τρυφερά, μας εξασφαλίζουν το ⅓ της τροφής μας και αναπαράγουν σιωπηλά αυτό το θαύμα της φύσης που υπάρχει γύρω μας. Φανταστείτε όλα τα παιδάκια στο σχολείο να το μάθαιναν αυτό. Θα έλεγαν στη μαμά τους να μη φοβάται τις μέλισσες και να φτιάξει μελισσόκηπο. Ήδη υπάρχουν σχολεία που εμπνεύστηκαν από τη δράση Bee&BE και έχουν φτιάξει μελισσόκηπο στο προαύλιο! Και τώρα με τον Διαγωνισμό που τρέχει μέχρι 30/6, ελπίζουμε ότι θα γεμίσουν και τα μπαλκόνια μας.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.